از موتورسیکلت «استابیله» تا جادوی «دیه گو»

● ناپولی، چشم و چراغ فوتبال جنوب ایتالیا
در شهری كه ۲ میلیون و ۹۳هزار و ۷۶۴ نفر ۱۵ تا ۶۴ ساله را در خود جای داده، ورزشگاهی نه چندان بزرگ هر هفته شاهد حضور بخشی از این طیف و محلی برای بروز احساسات پاك و پرتلاطم جنوبی ها است.مهم نیست هم اكنون در سری B بازی كنند یا تیم هایی به مراتب كم طرفدارتر از آنها در سری A پرچمدار فوتبال جنوب باشند؛ حتی مشكلات مالی ورسوایی های پیاپی نیز اهمیت ندارد. ناپولی در آن پارچه نوشته استادیوم سن پائولو خلاصه می شود: تنها گذشته پرافتخار اهمیت دارد.
● شروع
قدمت شهر ناپل به قرن ششم و هفتم میلادی برمی گردد. این شهر در دوره رومن ها توسط یونانی ها بنا شد اما چندین قرن بعد یك انگلیسی، تاریخ فوتبال شهر را نوشت. در سال ۱۹۰۴ جیمز پوتس، كارمند وزارت بازرگانی ناپل به كمك همكار خود امیلیو آناترا تیم فوتبال شهر را تأسیس كرد. نام باشگاه، فوتبال و «كریكت ناپل» بود.
۱۰ سال بعد عنوان « یونیون اسپورتیوا اینتر ناسیوناله ناپولی» برگزیده شد و در ۱۹۲۲ تحت فشار اقتصادی به اینتر ناپل تغییر نام داد. سرانجام اول اوت ۱۹۲۶ اعضای مدیریتی باشگاه به ریاست جورجیو آسكارلی (اولین رییس ناپولی) عنوان «كالچو ناپل» را تصویب كردند.زمزمه های درونی حتی اولین جام جهانی فوتبال را نیز تحت تأثیر قرار داد.
« گلیرمو استابیله» آرژانتینی، آقای گل نخستین دوره این رقابت ها در فصل ۱۹۳۶ـ۱۹۳۵ عضوی از ناپولی بود. دیگر قهرمان آن دوره باشگاه «آتلیا سالو استرو» پاراگوئه ای بود كه در كودكی همراه خانواده رنج سفر به جنوب ایتالیا را متحمل شد. او عاشق ناپولی بود و حاضر شد بدون دریافت حقوق برای آبی و سفیدها بازی كند. باشگاه به پاس این علاقه به وی یك موتورسیكلت اهدا كرد! روند پیشرفت با ناپولی با سرعت ادامه می یافت اما در جنوب خرافه پرست، ترك عادت موجب مرض بود. در این راستا روز ۲۵ ژوئن ۱۹۶۴ بار دیگر نام باشگاه تغییر یافت. « سوسیتا اسپورتیوا كالچو ناپولی» اعلام موجودیت كرد. از افتخار خبری نبود. رقابت در جام حذفی به مثابه اعلام جنگ علیه شمالی های متمول بود. آنچه بعدها در شناسنامه باشگاه ثبت شد و ناپولی به پرچمدار جنوب فقیر و چپ گرا تبدیل شد.
● سیاست و كمی فوتبال
هنوز در سن پائولو هواداران در تأیید ایده سیاسی باشگاه تصویر « چه گوارا» (مبارز چپ گرای آمریكای جنوبی) را روی بازوی خود خالكوبی می كنند. آنچه آنها در آینه ناپولی مشاهده كردند، باشگاه در قلب خود و خاطرات گذشته دید. جنوب ایتالیا طیف وسیعی از جوانان سراسر ایتالیا را در خود جای داده و وقتی پای فوتبال وسط می آید این افراد، عده ای بیكار، عاشق عملیات پارتیزانی و مخالف با هرگونه قانون، ارزیابی می شوند. ناپولی با جلب نظر جوانان منطقه، در فوتبال به جنگ شمالی های راست گرا شامل لاتزیو، میلان و یووه رفت. جنگی بین سرمایه دار و فقیر و در سطوح بالاتر نبرد جنوب با شمال.
● دوران پر تب و تاب
ناپولی فراتر از شعارهای سیاسی، در عرصه فوتبال بی مایه نشان می داد. تا سال ۱۹۶۲ حضور در میانه جدول یا سقوط به سری B حاصل تلاش ناپولی بود تا اینكه در شگفتی مطلق، تیم اول شهر ناپل جام حذفی ایتالیا در فصل ۱۹۶۲ را بالای سر برد. ۱۲ سال ركود بر اعتبار تازه باشگاه خدشه وارد آورد.تنها یك دروازه بان افسانه ای به نام دینوزوف آتش ناپل را افروخته نگه می داشت. ركورددار سابق بازی های ملی ایتالیا، بین سال های ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۲ عضوی از آبی و سفیدها بود كه این دوران دقیقاً مصادف با سقوط باشگاه پس از كسب اولین افتخار بود.ناپولی در سال ۱۹۷۶ برای دومین بار جام حذفی را فتح كرد و جواز حضور در رقابت های اروپایی را به دست آورد. اروپا با نام ناپولی آشنا و اندكی بعد شگفت زده شد.
این تیم كوچك تا مرحله نیمه نهایی در جام اروپا بالا آمد اما برای قهرمانی وجود یك دیه گو آرماندو مارادونا ضروری بود. او در آن زمان مشغول روپایی زدن در محلات فقیرنشین آرژانتین بود و با درخشش خود تیم زیر ۱۷ سال كشورش را به مقام قهرمانی جهان رساند، پس برای ناپولی نیز كسب قهرمانی زود بود!
● دوران مارادونا
آنها در ابتدای فصل از مارادونا قول قهرمانی گرفتند و مرد آرژانتینی قبل از پایان فصل به رمانتیك ترین شكل ممكن خواسته هواداران را عملی كرد. گل زیبای مارادونا سند قهرمانی اولین جنوبی تاریخ كالچو را رقم زد.
اشك شوق هواداران و بازیكنان در كنار تصویری كه عده ای از ناپلی های پابرهنه را در حال برگزاری جشن قهرمانی نشان می داد، تمام ایتالیا را تحت تأثیر قرار داد. طرفداران، قهرمانی در لیگ اروپا را هدف دست یافتنی قلمداد می كردند اما در دور اول رقابت ها رئال مادرید بزرگ سد راه جاه طلبی های ناپولی مارادونا شد. دیگر دستاورد بزرگ، فتح دوباره اسكودتو در فصل ۱۹۹۰ بود اما قبل از رقم خوردن این اتفاق بزرگ، دیه گو یك نایب قهرمانی ایتالیا و از همه مهمتر قهرمانی در جام یوفا را به گنجینه نه چندان غنی باشگاه افزود.
در فصل قهرمانی جام یوفا، یك مقام نایب قهرمانی دیگر در لیگ ایتالیا حاصل شد. یك فصل بعد (سال ۱۹۹۰) در آخرین روزهای حكومت مارادونا در ناپل، یك بار دیگر آبی و سفیدها فراتر از میلان قدرتمند، قهرمان شدند. در بازی رودرروی ناپولی و میلان (كه تأثیر بسزایی در سرنوشت قهرمانی لیگ داشت) مارادونا به عنوان اولین و آخرین بازیكنی كه «فرانكو باره سی» را دریبل كرد، معرفی شد! پس از پایان جشن قهرمانی اخبار بدی به گوش رسید. مارادونا با وجود اصرار فراوان كاپولا، تیم را ترك كرد و باشگاه حتی با پول حاصل از فروش او نیز نتوانست بر مشكلات مالی خود غلبه كند.
● سقوط آغاز می شود
فتح سوپر جام ایتالیا، تنها خزان باشگاه را به تعویق انداخت و شادی هوادارانی را كه به تماشای جادوی مارادونا عادت كرده بودند، در پی نداشت. وقتی ۸ سال بعد خبر سقوط ناپولی به سری B پخش شد، هیچ كس تعجب نكرد. در سال های پس از دیه گو نهایت آرزوی هواداران حضور در میانه جدول، تساوی با یووه و بقا در سری A بود. ۷ سال این گونه سپری شد تا اینكه در سال هشتم ناپولی با خاطراتش از صفحه جادویی سری A محو شد.
تیمی كه در دوران اوج، مربیانی چون رینو مارچستی، پسائولا و اوتاویو بیانكی معروف را در اختیار داشت، با هدایت مونته فوسكو راهی سری B شد. ناپولی در فصل ۲۰۰۰ دقیقاً یك دهه پس از قهرمانی، به سری A بازگشت؛ هر چند استادیوم جدید گنجایش بیشتری داشت اما هواداران هیچ اشتیاقی برای تماشای بازی های ناپولی نداشتند. به هر حال باشگاه در سال ۲۰۰۰ بار دیگر به جایگاه همیشگی خود بازگشت اما در پایان فصل ۲۰۰۱ با كمك به قهرمانی رم، راهی دسته دوم شد. به نظر می رسید در اوت ۲۰۰۴ آخرین ضربه وارد شده باشد.
باشگاه با ۷۰ میلیون یورو بدهی اعلام ورشكستگی كرد اما مردم ناپل نمی توانستند بدون فوتبال به زندگی ادامه بدهند و خیلی زود از خاكستر آن ناپولی پرافتخار یك تیم آبی و سفیدپوش دیگر سر برآورد. این تیم با استقبال گرم طرفداران قدیمی روبرو شد، به حدی كه هم اكنون طبق آخرین آمار موجود، میانگین طرفداران تیم در بازی های خانگی ۲ برابر برخی از تیم های سری A است! سقوط به سری C مردم صبور منطقه را در حیرت كامل نگه می داشت. اقامت در چنین جایگاه نامناسبی چندان طول نكشید. ناپولی در ۱۵ آوریل ۲۰۰۵ با غلبه بر پروجای جوان صعود به سری B را به دست آورد. در یكی از بازی های این تیم در سری C، ۵۱ هزار هوادار حضور داشتند كه در نوع خود یك ركورد بی نظیر است. آبی و سفیدپوشان اندكی قبل از افشای رسوایی بزرگ فوتبال ایتالیا بالاتر از میلان، اینتر، یووه و... تیتر یك روزنامه ها را به خود اختصاص داد: تیمی با ۵۰ هزار هوادار در دسته سوم، تیمی با ۱۰ هزار طرفدار در سری A. ناپل از حنجره خراشیده مردم شهر حقانیت خود را به گوش حریفان می رساند؛ با مردم و در كنار مردم.
● ركوردها
▪ بهترین پیروزی خانگی: ۸ بر یك پروپاتریا (فصل ۱۹۵۶-۱۹۵۵)
▪ بهترین پیروزی خارج از خانه: ۵ بر صفر مقابل مودنا (فصل ۱۹۳۰-۱۹۲۹)
▪ بدترین شكست خانگی: ۱۱ بر صفر مقابل تورینو (فصل ۱۹۲۸-۱۹۲۷)
▪ بدترین شكست خارج از خانه: ۶ بر یك مقابل بولونیا (فصل ۱۹۳۹-۱۹۳۸)
▪ بیشترین حضور یك بازیكن در سری :A جوزپه برلوسكونی (۳۸۷ بازی)
▪ بهترین گلزن تاریخ باشگاه در سری :A آنتونیو وآك (۱۰۳ گل زده)
● تالار افتخارات
▪ ۲ قهرمانی در سری A (فصول۱۹۸۷-۱۹۸۶ و ۱۹۹۰-۱۹۸۹)
▪ قهرمانی در سوپر جام ایتالیا (فصل ۱۹۹۱-۱۹۹۰)
▪ ۳ قهرمانی در جام حذفی ایتالیا (فصول ۱۹۶۲-،۱۹۶۱ ۱۹۷۶-۱۹۷۵ و ۱۹۸۷-۱۹۸۶)
▪ قهرمانی در جام یوفا (فصل۱۹۸۹-۱۹۸۸)
▪ حضور در مراحل نیمه نهایی (فصل ۱۹۷۷-۱۹۷۶)
▪ یك چهارم نهایی (فصل ۱۹۶۳-۱۹۶۲)
▪ جام برندگان جام اروپا، قهرمانی در جام دل آلپی (سال۱۹۶۶) قهرمانی در جام آنجلو ایتالیا (سال ۱۹۷۶).
● بازیكنان بزرگ تاریخ باشگاه
ناپولی قبل از مصائب اخیر، همواره چند بازیكن بزرگ دنیای فوتبال را در تركیب خود داشت. آلمائو و خوزه آلتافینی برزیلی،جیان فرانكو زولا كه در تیم درخشان اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ ناپولی می درخشید، همچنین چیرو فرارا و فابیو كاناوارو (كاپیتان فعلی قهرمان فوتبال دنیا) روزگاری در لباس آبی و سفید، هواداران را به وجد می آوردند. فرانچسكو موریه رو، پائولو دی كانیو از جمع نسل اخیر و افرادی مانند كورت هامرین سوئدی و عمر سیوری نماینده بازیكنان بزرگ عصر گذشته در ناپولی محسوب می شوند.
● یادگاری ها
مارادونا:«در ناپولی دوران پرباری را سپری كردم. این باشگاه و هوادارانش همواره در خاطر من باقی خواهند ماند. آبی و سفیدها اولین باشگاهی بودند كه سلطه دیرینه شمال را شكستند و خوشبختانه این اتفاق در دوران حضور من رقم خورد.
وقتی در پایان فصل ۱۹۹۰باشگاه را ترك كردم، هواداران دلیل تصمیم من را جویا شدند. پس از آن پاس گل بازی نیمه نهایی جام جهانی ۱۹۹۰ مقابل ایتالیا به شدت منفور شده بودم؛ در واقع احساس كردم طرفداران سایر تیم ها قصد دارند مرا بكشند!»جیان فرانكو زولا:«در پارما افتخارات بیشتری كسب كردم اما خاطرات ناپولی فراموش نشدنی است.
بازی كنار مارادونا از یك سو و گلزنی پیش چشم آن همه هوادار پرشور و مغرور از سویی دیگر، اوج دوران حرفه ای مرا رقم زد. تصور می كنم ناپولی همواره به عنوان نماد فوتبال ایتالیا باقی بماند.بر تعداد نمایندگان جنوب در سری A افزوده شده اما هیچ كدام از آنها قادر نیستند مانند ناپل مقابل شمالی ها ایستاده و بر آنها غلبه كنند. ناپولی پرچمدار فوتبال منطقه باقی خواهد ماند.»اوتاویو بیانكی:«ناپولی یك حادثه نبود. ما با ارایه بهترین بازی ها غولی چون میلان را زمینگیر كردیم. پیروزی های ما سیاستمداران را خوشحال نمی كرد.
هدف تیم، شادی مردم بود. ناپولی روز فتح جام یوفا جاودانه شد.قهرمانی در سری A آن هم در اوج تحقیر لذت ویژه ای دارد اما برای اثبات قدرت، قهرمانی در عرصه های بین المللی لازم بود. به همین خاطر اعتقاد دارم فتح جام یوفا بزرگترین دستاورد تیم محسوب می شد.»لیپی:«تنها یك فصل مربی تیم بودم. ناپولی در آن دوران درخشش چندانی نداشت اما بیش از هر چیز شور و حس وفاداران باعث تعجب من شد. شاید یووه، میلان و اینتر به همین دلیل به ناپولی حسادت می كنند. حتی هنگام حضور در یووه نیز اندكی از علاقه من به ناپولی كاسته نشد. احساساتی نیستم.فقط كافی است یك بار به ناپل سر بزنید تا مانند من عاشق تیم شوید!»

منبع : روزنامه ابرار ورزشی