رانندگی بدون تصادف

● تکنولوژی نمایش اطلاعات در شیشه جلوی راننده
آیا تاکنون به این موضوع فکر کرده اید که یک راننده برای نگاه کردن به عقربه ها و نمایشگرهای پشت فرمان خود (مانند سرعت سنج) چه مدت از فضای روبه روی خود غافل می شود؟ پاسخ این است بین ۲ تا ۳ ثانیه که آن هم به پیچیدگی اطلاعات موردنظر و همین طور قابلیت راننده در پردازش اطلاعات بستگی دارد.
حال اگر میانگین غافل شدن راننده را دو ثانیه در نظر بگیریم و خودرو هم با سرعت ۵۰ کیلومتر در ساعت در حال حرکت باشد، (در خیابان های داخل شهر) در چنین فاصله زمانی خودرو مسافتی معادل ۳۰ متر و چنانچه با سرعت ۱۰۰ کیلومتر در ساعت درجاده های خارج از شهر در حال حرکت باشد، مسافت طی شده معادل ۶۰ متر خواهد بود.
به عبارت دیگر، در واقع راننده این مسافت را در حالی طی کرده است که مانند یک شخص نابینا در پشت فرمان خودرو بوده است و چه اتفاقاتی که می توانست در این مدت رخ دهد؟
از سوی دیگر شرکت خودروسازی BMW با ارائه مجموعه جدیدی از محصولاتش (S۵) در واقع اولین خودروساز اروپایی بود که سیستم نمایش در شیشه جلوی خودرو را به بازار عرضه کرد. در این فناوری که به آن «Head- up display» می گویند، اطلاعات لازم و مورد نظر همچون سرعت حرکت خودرو، میزان ذخیره بنزین و نقشه حرکت و سیستم ناوبری خودرو (GPS) روی شیشه جلوی خودرو و در مسیر دید راننده به نظر او می رسد، به طور مثال راننده در شیشه جلوی خود میزان سرعت خودرو را می بیند.
همان طور که از نام این فناوری مشخص است، همواره در تمامی شرایط سر راننده بالا و نگاه او در جهت مسیر حرکت است، زیرا این توانایی را به راننده می دهد که در تمامی موارد متوجه تغییرات روبه روی خود باشد و در عین حال، اطلاعات مورد نظر خود را هم دریافت کند. از دیگر مزیت های این فناوری آن است که مدت زمانی را که راننده صرف نگاه کردن به اطلاعات مورد نظر خود در شیشه جلو می کند، تقریباً نصف زمانی است که باید همان اطلاعات را با نگاه کردن به نمایشگرهای پشت فرمان صرف کند، هم اکنون این فناوری جدید پیشرفته علاوه بر انواع جدید BMW در خودروهای فورد و جنرال موتورز هم موجود است با این تفاوت که محل نشان دادن اطلاعات در لبه درپوش موتور است که حالت شناور داشته و به طور کامل نکات ارگونومی از نظر محل استقرار در آن رعایت شده است.
فناوری استفاده شده در BMW با همکاری شرکت زیمنس ویدئو(VDO) طراحی و تولید شده و جهش بزرگی در فناوری خودرو بوده است. «گونار اشنایدر» یکی از مدیران فنی شرکت زیمنس در این مورد می گوید؛ این اولین نمایشگر رنگی است که به راحتی قابل برنامه ریزی است و در تمام وضعیت های نور و آب و هوایی به سادگی دیده می شود.
فناوری «Head- up display» در ابتدا برای هواپیماها طراحی شد و برای چندین دهه به همین منظور استفاده شد. از اواخر دهه ۱۹۸۰ بود که خودروسازان امریکایی تصمیم گرفتند از این فناوری در برخی از محصول های خود استفاده کنند. البته کارکرد این سامانه در آن زمان،چه از نظر انجام و چه از نظر اطلاعاتی که به راننده ارائه می کرد، محدودیت های بسیاری داشت اما اکنون این محدودیت ها به طور کامل برطرف شده است.
به طور مثال در گذشته دیدن این اطلاعات در شیشه خودرو در نور زیاد خورشید به طور واضح ممکن نبود. این مشکل از نظر کیفی در حد استانداردهای شرکت BMW نبود، اشنایدر و گروهش از سال ۱۹۹۸ مشغول کار بر روی این فناوری بوده اند. استفاده از نمایشگرهای معمولی یا فیلم های نازک ترانزیستوری یا صفحه نمایشگر مسطح موجب تسریع طراحی و گسترش استفاده از این فناوری شد.
هر ترانزیستور که به طور کاملاً مستقل قابل تنظیم است به یک پیکسل (واحد صفحه نمایشگر) ارتباط دارد. علاوه بر آن سیستم نوردهی صفحه نمایشگر هم دچار تغییرات و اصلاحات اساسی شده است، زیرا یک سیستم نوری الکترونیکی کوچک که با اتصال به برق خودرو از خود نور منتشر می کند و برای نمایشگرهای تلویزیونی استفاده می شود، نور مورد نیاز با شدت جریان مشخص را ایجاد می کند که چنین نوری فقط در پرتوهای ویدئویی قابل دسترسی است. در نتیجه تصویری بسیار شفاف و واضح برای راننده ایجاد می شود به طوری که به مراتب از تصویر نمایشگرها تلویزیونی (TFT) هم بهتر است.
تاکنون همه صفحه های نمایشگری که برای این هدف طراحی و تولید شده و مورد استفاده قرار گرفته است صفحه های ساده و تک رنگی بودند که نمونه آنها در لوازم خانگی هم وجود دارد، ولی سیستم ابداعی شرکت BMW از نظر کیفیت رنگ و تصویر و وضوح به خوبی صفحه های نمایشگر کامپیوترهای کیفی پیشرفته است.
این سامانه را نباید فقط یک فناوری کامل شده نسبت به تکنولوژی نمایشگرها دانست، بلکه ابعاد جدیدی را در نمایش تصاویر به وجود خواهد آورد. برای اولین بار هم این امکان به وجود آمده است که تصاویر گرافیکی را ایجاد کرد که این توانایی راه را به سمت عرضه یک سامانه ناوبری واقعاً پیشرفته باز می کند. بنابراین حتی امکان دیدن یک فیلم سینمایی کامل هم از طریق این سیستم و بر روی صفحه نمایشگر آن به سادگی امکان پذیر است و در واقع هدف شرکت های خودروسازی از طراحی و ساخت این سیستم این بود که چشمان راننده از مسیر حرکت چه در داخل شهر و چه در جاده های خارج از شهر غافل نشود.
سیستم Head- up display را باید یک نوع شعبده بازی تصویری به حساب آورد، زیرا یک پروژکتور درست در جلوی داشبورد خودرو قرار گرفته و تصویری به ابعاد ۲ اینچ شامل ۶۵ هزار سلول تصویری (پیکسل) بر روی شیشه جلوی خودرو ریخته شده و سپس منعکس می شود. بنابراین راننده تصویر را در واقع نه بر روی شیشه جلوی خودرو بلکه در محلی در کناره و لبه درپوش موتور می بیند و به نظر می رسد که تصویر حالتی شناور دارد، زیرا همانند آن است که شما در فاصله یک متری یک آیینه قرار گرفته اید و بنابراین تصویر خود را در فاصله ۲ متری از خود می بینید. فاصله یی که در تصویر دیده می شود به فاصله یی بستگی دارد که پرتوهای نوری باید برای رسیدن به سطح منعکس کننده، طی کند. این فاصله به وسیله انعکاس تقریباً ۲ برابر شده و طراحان از این پدیده نوری برای تعیین محل مناسب تصویر از نظر مسائل ارگونومی استفاده می کنند.
از آنجایی که فاصله زیادی بین داشبورد خودرو و شیشه جلو وجود ندارد، طراحان سامانه باید چندین بار پرتوهای نوری بین این دو قسمت را تابانده و قبل از آنکه تصویر به سمت شیشه جلوی خودرو تابانده شود، در فضای بین ۴ آیینه بالا و پایین و چپ و راست می شود. از آنجایی که تصویری که به چشم راننده می رسد از فاصله یی حدود ۵/۲ متر است، برای متمرکز شدن به مسیر جلوی خودرو و توجه به تصویر، فشاری به چشمان راننده وارد نمی شود.
در شرایط عادی چنانچه راننده در طول روز هنگامی که در حال حرکت است، بخواهد بر روی صفحات جلوی داشبورد که معمولاً تاریک و سیاه رنگ است، نگاه کند بر روی عدسی های چشم فشار وارد می شود. انتخاب نوع اطلاعاتی هم که راننده مایل است از راه نمایشگر این سامانه جدید ملاحظه کند، از راه سامانه دیگری به نام «I-drive» صورت می گیرد و طیف گسترده یی از اطلاعات شامل مسیر حرکت، نقاط کنترلی در بین راه و میزان مصرف سوخت در آن به نمایش درمی آید.
میزان روشنایی نمایشگر سیستم که ابعاد آن ۹+۴ اینچ است به وسیله حسگرهای مخصوصی با میزان روشنایی محیط هماهنگ می شود. چنین قابلیتی مانع از آن می شود که راننده در هنگام شب دچار عدم دید شود.
از سوی دیگر میزان روشنایی در نمایشگر این سامانه برابر با ۷ هزار کاندل (واحد روشنایی) در هر متر مربع است و به نحوی صفحه نمایش سیستم را روشن می کند که نه تنها در تونل های تاریک مسیر حرکت، بلکه در جاده های کاملاً روشن هم قابل دیدن است.
این در حالی است که میزان روشنایی در صفحات نمایشگرهای LCD که معمولاً در خودروهای مدل بالا هم برای نمایش سیستم ناوبری به کار می رود، تنها معادل ۳۵۰ کاندل در متر مربع است.
انجام آزمایش های طولانی و بسیار و در عین حال فشرده (که در شرکت های خودروسازی بر روی این سیستم صورت گرفته است) نشان می دهد که میزان حواس پرتی راننده در هنگامی که از صفحه نمایشگر سیستم Head-up display استفاده می کند، با سیستم های معمولی ناوبری خودرو که همان روش نگاه کردن مستقیم به صفحه ها و نمایشگرهای پشت فرمان خودرو است حدود ۹۰ درصد کمتر است. از سوی دیگر براساس آزمایش های انجام شده در شرکت فورد، رانندگان خودروهایی که مجهز به این سامانه هستند، نسبت به دیگر رانندگان ۹۶ درصد هوشیاری و امنیت بیشتری دارند.

ترجمه؛ علیرضا سزاوار

منبع : روزنامه اعتماد