سل در دنیای مدرن

نام بیماری سل یادآور دوره تاریكی در گذشته های دور است كه سال ها است از زندگی پاكیزه ما در دنیای مدرن دور شده است. اما توبركولوسیس- یا سل- یك بیماری منقرض شده نیست. در سال ۱۹۹۳ سازمان بهداشت جهانی (WHO) توبركولوسیس را یك خطر جهانی و مبارزه با آن را اضطراری عنوان كرد و امروزه تعداد كسانی كه هرساله بر اثر بیماری سل می میرند بیش از هر زمان دیگری در طول تاریخ است.براساس آمار سازمان بهداشت جهانی این بیماری سالانه حدود ۲ میلیون نفر را می كشد. میزان شیوع این بیماری در نقاط مختلف جهان متفاوت است و نسبت قابل توجهی با فقر و عدم رعایت بهداشت در منطقه دارد. با این وصف به دلیل گسترش ارتباطات و جابه جایی افراد در میان مناطق مختلف جهان عدم شیوع سل در منطقه سكونت ما نمی تواند دلیل مطمئنی برای از میان رفتن ریسك ابتلا به آن باشد. آنچه می تواند خطر این بیماری را كاهش دهد اطلاع از نشانه های اولیه بیماری و اقدام به موقع در صورت بروز آنها در خود یا افراد خانواده است.
مشكل اصلی در تشخیص به موقع این بیماری رشد و پیشرفت بسیار كند عامل آن در ابتدای بیماری است. به همین سبب اغلب مردم به تدریج به نشانه های آن عادت می كنند و مدت ها درصدد مراجعه به پزشك و درمان آن نیستند در نتیجه زمان طلایی برای شروع و درمان سل می گذرد. حال آنكه با تشخیص به موقع و شروع درمان دارویی در مراحل اولیه این بیماری قابل درمان است.اما توبركولوسیس دقیقاً چیست و چرا از پس قرن ها به دنیای مدرن ما بازگشته است؟ توبركولوسیس یك بیماری باكتریایی است كه اغلب ریه ها را درگیر می كند و موجب بروز سرفه های سمج در بیمار می شود. با پیشرفت بیماری این سرفه ها می توانند به دفع خون، بروز تب، عرق شدید و كاهش وزن منجر شوند.توبركولوسیس یا همان بیماری سل نیز مانند سرماخوردگی معمولی از طریق هوا و هنگام سرفه كردن، عطسه، بیرون انداختن آب دهان و حتی صحبت كردن فرد بیمار منتقل می شود. به همین سبب در افرادی كه با بیماران مسلول در یك فضای بسته و در زمان طولانی زندگی یا كار می كنند احتمال ابتلا تا حد چشمگیری افزایش می یابد.
فرم كمیاب تری از این بیماری از طریق شیر پاستوریزه نشده گاو آلوده به باكتری سل منتقل می شود.در قرن نوزدهم بیماری سل مختص شهرها بود، جایی كه اغلب مردم در ازدحام و شرایط غیربهداشتی زندگی می كردند. محله های فقیرنشین شهرها در آن زمان محیطی ایده آل برای شیوع این بیماری بود. درمان توصیه شده برای مسلولین تنها استراحت، تغذیه خوب و ورزش كردن در هوای آزاد بود و عده بسیار كمی از بیماران بهبود می یافتند.در طول نیمه اول قرن بیستم اما در بسیاری از كشورهای توسعه یافته به سبب بهبود طریقه زندگی و تغذیه درصد شیوع این بیماری به نحو چشمگیری كاهش یافت. سپس واكسنی به نام «ب ث ژ» برای پیشگیری از این بیماری ساخته شد كه توسط برخی از حكومت ها به عنوان بخشی از برنامه پیشگیری ملی معرفی شد. توبركولوسیس به نظر می رسید كه عملاً منقرض شده است.

سپیده سلیمی

منبع : روزنامه شرق