نقش پرندگان وحشی در بروز آنفلوآنزای طیور

از مدتها قبل ، مشخص شده است که پرندگان وحشی نقش بسیار مهمی را در انتقال زیر رده های ویروس آنفلوآنزای طیور به نقاط مختلف جهان بازی می کنند . این موضوع ، سبب نگرانی های بسیار زیادی در میان محققین و افراد مرتبط با صنعت طیور شده است . این نگرانی ها از آن جهت است که بسیاری از این پرندگان وحشی ، مهاجر بوده و مسافت های بسیار طولانی را در خلال مرزهای بین المللی مسافرت می کنند .با آزمایشات صورت گرفته ، مشخص شده است که چرخش ویروس کنونی آنفلوآنزا در گله های پرندگان وحشی سبب بوجود آمدن زیر رده هایی جدید از ویروس آنفلوآنزای طیور ، با آنتی ژن و همچنین سایر خصوصیات متفاوت می شود .ویروس آنفلوآنزا براحتی منتشر میشود ، در آب مقاومت نسبتا بالایی داشته و در آب نیز به سرعت پخش میشود . از سوی دیگر نوعی خاص از اردکها توانایی حمل ویروس آنفلوآنزا را بدون بروز هیچگونه نشانه کلینیکی دارند . در این میان ، اردکهای Juvenile بالاترین آمار پخش بیماری را داشته اند .تیترهای بالایی از این ویروس ، در تابستان گذشته از پرندگان وحشی جدا شد . این زمان ، مصادف با ترک محل زندگی موقت توسط پرندگان مهاجر بود . البته در این مورد ، فرضیه کاهش تیتر بیماری تا رسیدن این پرندگان به جنوب مطرح میباشد . شیوع ویروس HPAI که برخی خواستگاه آنرا پرندگان وحشی می دانند ، در دهه اخیر تا اندازه ایی در طیور صنعتی بصورت مکرر رخ میدهد . اما با توجه به آمار منتشر شده ، تا ۴۰ سال قبل هیچ شیوع بزرگی در پرندگان وحشی وجود نداشته است . مطالعات نظارتی اخیر در اروپا نشان داد که ویروسهای متفاوتی از نوع A و زیر رده های H۵ و H۷ را میتوان از پرندگان وحشی مرده جدا ساخت . ویروسهای جدا شده اخیر ، شباهت های بسیار زیادی به ویروسهای جدا شده در سال ۱۹۹۷ در اروپا دارد .اما آنچه که تعجب ما را بر می انگیزد اینست که ، با آزمایشات کلینیکی صورت گرفته از پرندگان عادی ، در مسیر پرواز این پرندگان ، هیچ ویروسی جدا نشده است . به عبارت دیگر ، تمامی زیر رده های جدا شده از پرندگان وحشی و مهاجر ، از پرندگان مرده و یا در حال مرگ جدا شده اند .بنظر میرسد که تغییرات صورت گرفته در ماهیت ویروس آنفلوآنزای طیور را بایستی در پرندگان وحشی مانند ، مانند برخی از گونه های اردکها ، یافت . محققان با توجه به جداسازی ویروسها از پرندگان مرده و همچنین ، شیوع این بیماری در پارکهای حفاظت شده و باغ وحشها ، به این نتیجه رسیده اند .در سال ۲۰۰۴ میلادی ، ویروس H۵N۱ در چندین گونه مرده و یا در حال مرگ یافت شد . این گونه ها شامل :
· گونه هایی از پرندگان وحشی در تایلند .
· گونه Magpise در جمهوری کره .
· گونه Crows در ژاپن .
· گونه ایی Falcon در هنگ کنگ .
· کلکسیون پرندگان یک باغ وحش در کشورCombodia بودند .
با توجه به بررسیهای ثبت شده ، تمامی این پرندگان یا مرده بودند و یا رو به مرگ بودند و قادر نبودند تا این ویروس را در مسیرهای طولانی با خود حمل نمایند . در بهار سال ۲۰۰۵ میلادی ، یک مورد از شیوع این ویروس در غازهایی در دریاچه Qinghai چین ( از مناطق مرکزی چین ) شناسایی شد . این در حالی بود که این منطقه ، یک پارک حفاظت شده طبیعی میباشد و هیچ مزرعه پرورش طیور در اطراف آن وجود ندارد .و اما در بخش پایانی این مقاله نیز ، به بررسی آلودگی های پرندگان وحشی در نه کشور مختالف در سالهای ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ میلادی می پردازیم . لازم به ذکر است که این بخش ، از چندین جدول منتشر شده توسط OIE ، منابع محلی کشورهای مربوطه ، GPHIN و ProMED بدست آمده است .
۱ . هنگ کنگ :
در ژانویه سال ۲۰۰۴ میلادی ، زیر رده H۵N۱ از برخی گونه ها مانند : Oeregrine Falcon و Grey Heron جدا شد .
۲ . کشور Combodia :
در ماه فوریه سال ۲۰۰۴ میلادی زیر رده H۵N۱ از پرندگان وحشی یک مجموعه باغ وحش جدا شد .
۳ . ژاپن :
در مارس سال ۲۰۰۴ میلادی در این کشور ، زیر رده H۵N۱ از گونه ایی پرنده بنام Crown یافت شد .
۴ . جمهوری کره :
در این کشور نیز در ماه مارس سال ۲۰۰۴ میلادی ، در گونه ایی پرنده بنامMagpies زیر رده H۵N۱ جدا شد .
۵ . تایلند :
این کشور از کشورهایی بود که ویروس آنفلوآنزا بطور وسیعی در پرندگان وحشی آن یافت شد . در ماه دسامبر سال ۲۰۰۴ میلادی ، زیر رده H۵N۱ از برخی گونه ها مانند : Pigeons , Open Bill Strok , Little Cormorant , Red Collar Dove , Scaly Breasted Munia , Black Drongo جدا شد .
۶ . چین :
جداسازی ویروس آنفلوآنزا در این کشور در دو مرحله صورت گرفت : در ابتدا در ماه دسامبر سال ۲۰۰۴ میلادی زیر رده H۵N۱ از گونه ایی پرنده وحشی بنام Grey Heron جدا شد .در دومین مرحله شناسایی و یافتن مناطق آلوده در این کشور در آوریل سال ۲۰۰۴ میلادی ، گونه های Bar Headed Headed Geese , Great Black Headed Gulls , Ruddy Shelducks , Great Cormorants .
۷ . مغولستان :
در آگوست سال ۲۰۰۵ میلادی ، زیر رده نوع A ویروس آنفلوآنزای طیور از گونه های Bar Headed Geese
Whooper Swan که در نزدیکی یک دریاچه در این کشور زندگی می کردند ، جدا شد .
۸ . روسیه :
در ماه آگوست سال ۲۰۰۵ میلادی ، زیر رده H۵N۱از پرندگان مهاجر در این کشور بدست آمد .
۹ . قزاقستان :
در ماه آگوست سال ۲۰۰۵ میلادی ، زیر رده H۵N۱از پرندگان مهاجر در این کشور بدست آمد .
نتیجه گیری :
تحقیقات زیادی در مورد نقش پرندگان وحشی در انتقال ویروس آنفلوآنزای طیور صورت گرفته است . اما در حال حاضر ، با قاطعیت نمی توان پرندگان مهاجر را عامل انتقال این ویروس در سطح جهان دانست . در کل بایستی منتظر ماند . منتظر ماند تا در آینده ایی نه چندان دور با قاطعیت عامل اصلی انتشار ویروس آنفلوآنزای طیور شناسایی شود .
منابع :
۱ . OIE WebSite .
۲ . Avian Influenza Technical Task Force .
۳ . AIDE .
تهیه ، تنظیم و ترجمه :
علیرضا گائینی . دانشجوی رشته دکترای دامپزشکی . دانشگاه آزاد اسلامی . واحد گرمسار .
دکتر علیرضا گائینی

منبع : موسسه مرغداری ایران