مطالعه هیستولوژی پوست نواحی مختلف بدن در مراحل مختلف رشد جنینی گوسفند ماکویی

● هدف:
مطالعه رشد پوست جنین گوسفند از نظر ساختار میکروسکوپی و مشخص کردن ارتباط سن جنین با ویژگیهای بافتی آن.
● طرح:
مطالعه روند تکاملی پوست از نظر میکروسکوپی در مراحل مختلف رشد جنین.
● حیوانات:
هفتاد و پنج جنین (سالم) گوسفند از کشتارگاه صنعتی ارومیه جمع آوری گردید.
● روش:
بلافاصله پس از کشتار میشها از پوست نواحی صورت، دست (به دلیل وجود فولیکول های موی منفرد و اغلب اولیه)، گردن، و شانه (به دلیل وجود فولیکول های موی مرکب و پشمی) جنینهای به دست آمده نمونه برداری صورت گرفت و در محلول ثبوتی فرمالین سرم فیزیولوژی ۱۰ درصد قرار داده و پس از قالبگیری و تهیه مقاطع نازک ( به ضخامت ۷-۵ میکرومتر) مورد رنگ آمیزی H&E (مطالعه عمومی)، ون گیسون (رشته های کلاژن)، PAS برای رشته های رتیکولر و ورهوف برای رشته های الاستیکی، مورد استفاده قرار گرفت.
● نتایج:
در این مطالعه مشخص گردید که اپیدرم در نیمه دوم ماه دوم شامل ۱ الی ۲ لایه سلول مکعبی شکل، در نیمه اول ماه سوم (روزهای ۶۵-۶۱) حالت سنگفرشی یا مکعبی مطبق داشته و در آخر این دوره در طبقه بازال دانه های قهوه ای تیره مشاهده می شود. در این زمان فولیکول های مو به صورت توده های متراکم سلولی از اپیدرم به طرف درم برجسته شده و سلولهای مزانشیمی زیرین در محل تمایز فولیکول های مو تجمع نشان می دهند. در نیمه اول ماه سوم بین سلولها مزانشیمی، فیبروبلاست ها و لکوسیت ها و رشته های کلاژن، الاستیک و رتیکولر نیز در درم ظاهر شدند. در نیمه دوم ماه سوم، اپیدرم به طور مشخص از نوع سنگفرشی مطبق با درجاتی از شاخی شدن مو به حالت زنگوله ای شکل تشکیل می شود. در روزهای ۹۵-۹۰ غدد چربی، و ۱۲۰-۱۱۵ غدد عرق از فولیکول های مو جوانه می زنند. میزان این تغییرات در ناحیه شانه بیشتر است.
● نتیجه گیری:
این مطالعه نشان داد که اپیدرم در نیمه اول ماه دوم شامل یک لایه سلول مکعبی شکل بوده و هنوز تمایز نیافته است. در پایان این دوره آکتودرم شروع به تمایز می نماید. لایه سطحی اپیدرم دو لایه ای پریدرم اولیه نامیده می شود. این سلولها در طول نیمه اول آبستنی در مایع آمنیوتیک مشاهده می شوند. همچنین مشخص گردید که بافت مزانشیمی زیرین در مجاورت اپیدرم در حال تمایز یک لایه ممتد تشکیل داده و تمایز فولیکول های مو، غدد چربی و عرق از آنرا نیز همراهی و احتمالا القا می نماید. به طور کلی می توان اظهار نمود که نیمه دوم ماه دوم تا نیمه اول ماه چهارم زمان آغاز تمایز اجزای مختلف پوست می باشد.

رسول شهروز
عباس احمدی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی