استراتژی اوباما در قبال ایران

باراک اوباما به شدت در حال فعالیت برای یافتن راه‌حلی برای پایان دادن به مشکل ۳۰ ساله روابط میان آمریکا - ایران و جلوگیری از تلاش تهران برای دستیابی به فناوری هسته‌ای است. اما حتی مشاوران رئیس جمهور آمریکا نیز می‌دانند که شانس موفقیت او در این مسیر اندک است.
در این مقطع زمانی،دولت اوباما در حال تعیین سیاست‌های کاخ سفید در قبال ایران و بحث در مورد این موضوع پشت درهای بسته است.
با این حال سال گذشته چهار تن از افراد نزدیک به اوباما به عنوان شهروند غیر دولتی در مورد ایران مطالبی نوشتند که این مطالب نشان داد که آنها مدت هاست در حال طرح ریزی برای چگونگی برخورد با یک ایران هسته‌ای هستند.
دنیس راس، مذاکره کننده پیشین امور صلح در خاورمیانه که گفته می‌شود به عنوان مشاور ارشد اوباما در امور ایران منصوب خواهد شد، این موضوع را مطرح کرده که « اجازه بدهید دیپلماسی در مورد موضوع ایران به کار خود ادامه بدهد» اما در عین حال اظهار داشته که ممکن است آمریکا در آینده نزدیک «سیاست مهار و کنترل» را در قبال تهران در پیش بگیرد.
دنیس راس در مقاله‌ای برای «مرکز امنیت آمریکای جدید»، یک اندیشکده معتبر در آمریکا نوشت: ممکن است حتی در زمانیکه با ایرانی‌ها تعامل کردیم، به این نتیجه برسیم که هر چه تلاش می‌کنیم تعامل کارساز نیست. در این شرایط لازم خواهد بود تا شرایط را برای اجرای یکسری سیاستهای جایگزین از جمله «سیاست مهار» هسته‌ای در قبال ایران فراهم کنیم.
دیگر مشاور اوباما در گزارشی می نویسد که اگر دیپلماسی در قبال ایران ناکام بماند، استراتژی «سیاست کنترل ، مهار و تنبیه» ایران در پیش گرفته می‌شود. این اعتقاد اشتون.بی کارتر، انتخاب احتمالی اوباما برای سمت معاون وزیر دفاع آمریکا بوده است.
اشتون.بی کارتر همچنین گفته است: چالش مهار اهداف ایران به بزرگی مهار فناوری هسته‌ای احتمالی این کشور خواهد بود.
تقریبا همه مشاوران اوباما معتقدند که هزینه حمله به ایران بیشتر از منفعت های آن خواهد بود. آنها هشدار داده‌اند که اگر ایران به دستیابی به تسلیحات هسته‌ای نزدیک باشد، با این حال اقدام نظامی به شدت زمان مطرح شده در دوران ریاست جمهوری بوش نخواهد بود. اما این بدان معنا نیست که آمریکا هیچ اقدامی در این راستا انجام نمی‌دهد.
در این رابطه مشاوران اوباما این پیشنهاد را مطرح می‌کنند که آمریکا « استراتژی مهار یا کنترل» که پیشتر در قبال شوروی سابق طی جنگ سرد در پیش گرفت، را در خلیج فارس اجرا کند.
● حال این استراتژی به چه معناست؟
در آغاز، ایران هسته‌ای با فشارهای مداوم و جدی از سوی آمریکا و هم پیمانانش برای متوقف کردن فعالیت‌های هسته‌ای خود روبرو خواهد شد. با این حالی اوباما ممکن است اعلام کند که حمله هسته‌ای به اسرائیل، حمله به خاک آمریکا محسوب می شود. ارتش آمریکا نیز در راستای تقویت عراق، عربستان، و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس مقابل تهدیدهای احتمالی از طرف جنگ افزارهای متعارف ایران اقدام خواهد کرد.
با این حال خوشبینی‌هایی در میان برخی مقامات دولت اوباما وجود دارد که ایران هسته‌ای احتمالا در زمان هسته‌ای شدن خویشتنداری را تمرین خواهد کرد.
گری سامور، مشاور ارشد اوباما در امور منع گسترش تسلیحات کشتار جمعی و بروس ریدل که در حال حاضر در امور بررسی سیاست آمریکا در افغانستان و پاکستان فعالیت دارد، در مقالاتی در سال گذشته نوشته بودند که زمانیکه ایران به توانایی هسته‌ای دست یابد (در حالیکه برای خیلی‌ها ناخوشایند است) دیگر آخر دنیا که نیست.
برای نمونه آنها معتقدند که احتمالا بعید است که ایران در صورت هسته‌ای شدن تسلیحات هسته‌ای در اختیار تروریست‌ها قرار بدهد.
البته هیچ کدام از اینها به معنای این نیست که اوباما امیدش را برای مذاکره با ایران با هدف متوقف کردن فعالیت این کشور برای دستیابی به فناوری هسته‌ای از دست داده است.
یکی از مقامات اوباما می‌گوید: در این مقطع زمانی دولت آمریکا به طرح A (طرح A) متمرکز شده است نه طرح B.
دنیس راس می‌گوید: اولین گام در این مسیر جلب حمایت اروپا، چین و روسیه است. پس از آن اوباما به دنبال مذاکرات مستقیم و جامع با ایران خواهد بود.( البته با مطرح کردن تهدید تحریم های اقتصادی سخت‌تر علیه ایران در صورت عدم همکاری و یا قول مشوق‌های چشمگیر در صورت همکاری ایران).
● بنابراین ما چه انتظاراتی باید داشته باشیم؟
تماس ها ممکن است با مذاکرات پنهانی در اروپا میان نمایندگان ویژه دو طرف آغاز شود اما بعید است که این مذاکرات پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایران آغاز شود.
برای هموار کردن زمینه این مذاکرات، اوباما و مشاورانش سخنورهای تند علیه ایران را کنار می‌گذارند و بیشتر در مورد همکاری و احترام متقابل صحبت می‌کنند. مذاکرات آسان نخواهد بود و روندی سریع نخواهد داشت.
اوباما در مقایسه با بوش در این مقطع زمانی از دو مزیت برخوردار است. اول اینکه او پیام های واضحی مبنی بر اینکه برای مذاکره با ایران آماده است و مشروعیت نظام ایران را به رسمیت می شناسد، برای این کشور فرستاده است. بنابراین ایران توجیهی برای کنار کشیدن از مذاکره نخواهد داشت و روسیه و چین نیز بهانه‌ای برای مخالفت با اعمال تحریم های سخت‌تر احتمالی علیه ایران در صورت عدم عمکاری تهران نخواهند داشت.
دوم اینکه با توجه به کاهش بهای نفت، ایران احتمالا با مشکلات اقتصادی بیشتری روبرو خواهد شد. روسیه، بزرگترین تامین کننده سلاح ایران و چین، بزرگترین شریک تجاری غیر نظامی ایران، پس از موافقت با تحریم های بیشتر و قطع همکاری های بیشتر ایران با آنها احتمالا کمتر ضرر خواهند کرد.
تقریبا اکثر مشاوران اوباما معتقدند که مذاکره با ایران اقدامی است که ارزشش را دارد.
اگر مذاکرات با ایران ناکام شود و ایران به دستیابی به فناوری هسته‌ای نزدیک شود، امریکا و هم پیمانانش سه گزینه پیش رو دارند:
۱) اعمال تحریم های بیشتر (حتی در صورتی که کارساز نباشد)
۲) استفاده از سیاست مهار و کنترل
۳) به راه انداختن جنگ
از این سه گزینه، احتمالا سیاست مهار و کنترل در پیش خواهد بود.

دالی مک ماناس، لس‌آنجلس تایمز

منبع : سایت الف