حزب و جوان‌گرایی

پس از ظهور انقلا‌ب اسلا‌می و بر سر کار آمدن دولتی مردمی و انقلا‌بی بر پایه اندیشه‌های حضرت امام‌(ره)، فضایی باز و نسبتاً آزاد جهت فعالیت‌های حزبی و سازمانی ایجاد شد، اما از آنجا که نوپا و تازه تأسیس بودند، نمی‌توانستند آنطور که باید و شاید نیرو‌های اجتماعی را جذب و سازماندهی کرده و از لحاظ فرهنگی سیاسی رشد و پرورش دهند.
از سویی نیز با گذر از یک فضای بسته، تک‌قطبی و استبدادی حاصل از طاغوت پهلوی، همچنان فرهنگ کار حزبی، تشکیلا‌تی و سیاسی- اجتماعی در میان توده مردم و آحاد ملت به خوبی تعریف و تبیین نگردیده بود و چه بسا که دیدگاه‌های متناقضی نیز مبنی بر این قبیل فعالیت‌های سیاسی وجود داشت که آن نیز نشاتگرفته از هراس به انحراف کشیده شدن دستاورد‌های انقلا‌ب و مبارزات گسترده ملی، مردمی بود که با سختی و جانفشانی و ایثار به دست‌آورده بودند، اما طی سال‌های اخیر و به خصوص از سال ۷۶، با پیروزی جبهه اصلا‌ح‌طلبی و روی کار آمدن دولتی مردمی و اصلا‌ح‌طلب و در پی آن توسعه سیاسی از سوی جبهه اصلا‌ح‌طلبان و با تغییر بینش و نگرش ملت نسبت به فعالیت‌های حزبی و تشکیلا‌تی فضایی مناسب‌تر و مساعد‌تر جهت فعالیت نیروهای مختلف اجتماعی از سوی احزاب و سازمان‌های سیاسی شکل گرفت، به طوری که محدوده سال ۸۴ تا کنون نقطه عطف این شکوفایی‌است. از آنجایی که بخش عظیمی از ملت ایران را جوانان و دانشجویان تشکیل می‌دهند که خود نیرو و عامل اصلی جهت بسط و گسترش این فرهنگ سیاسی‌اند که با التفات و توجه به دیدگاه‌ها و عقاید و مشی سیاسی خویش به همکاری و فعالیت در احزاب مختلف همت می‌گمارند مقوله مهم حزب و جوان‌گرایی را از پنج بعد مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهیم: ‌
۱) بعد ساختاری:
بدنه و ساختار تشکیلا‌تی حزب نمایانگر بسیاری از ویژگی‌های آن است و حزبی قدرتمندتر و موفق‌تر است که بتواند مدافع و بیانگر منافع و هدف‌های نیروهای اجتماعی گوناگونی باشد که در این میان قشر جوان از اهمیت بسزایی برخوردار است. از سوی دیگر یک حزب مردمی باید جهت رسیدن به اهداف بزرگ و برنامه‌ریزی شده بیش از پیش با گروه‌های اجتماعی همراه شده و بسان <حزب عوام> از طبقات مختلف جامعه در جهت بسط و گسترش دیدگاه‌ها، مواضع و اهدافش و نیز دخالت هر چه بیشتر ملت در سرنوشت سیاسی‌شان دعوت به عمل آورده و در جهت عضوگیری حداکثری آنان تلا‌ش نمایند. احزاب بایستی با درک جامع و صحیح از شرایط موجود، قشر جوان کشور را که همیشه رویای به عرصه آمدن و دخالت جدی در سرنوشت خویش و ملتش را در سر می‌پرورانده جذب کرده و سازماندهی نمایند. هیچ ساختار و سازمان پیر و فرسوده‌ای نمی‌تواند در مقابل ساختار و سازمان جوان و نوینی صف‌آرایی کرده و در رقابت از آنان پیشی گیرد چرا که این موضوع خود به تنهایی تفاوت فاحش میان دیدگاه‌های سیاسی راست و چپ می‌باشد. لذا ورود حداکثری جوانان به عرصه فعالیت‌های حزبی گامی موثر در جهت نیل به اهداف اساسی و خطیر حزبی که همانا مشارکت مردمی است را محقق می‌گرداند. حزب به عنوان یک نهاد فرهنگ‌ساز می‌تواند پرچمدار این حرکت بزرگ و سازنده باشد. حزبی که از جوانان پرشور و هدفمند در ساختار تشکیلا‌تی و اسلوب سازمانی خویش یاری می‌جوید؛ حزب جوانی است. حزبی که بیانگر مواضع تمامی اقشار و طبقات جامعه است و به نوعی اتحاد و همبستگی ساختاری و طبقاتی خویش را که خود حاصل از گردآوری تمامی اقشار و طبقات اجتماعی در درون خویش است و نیز از عوامل تعیین‌کننده پیروزی است را به منصه ظهور می‌رساند. ‌
۲) بعد راهبردی و فعالیتی: ‌
جوانان منبعی مملو از انرژی و اراده بی‌پایان‌‌اند که در جهت اهداف و برنامه‌هایشان بسیار قاطعانه، جدی و مصمم و پرتلا‌ش گام برمی‌دارند و تدابیری اتخاذ می‌نمایند، از سوی دیگر حزب سازمانی پیچیده، منظم و مرتب است که با اراده‌‌ای استوار و عزمی راسخ در پی نیل به اهداف و برنامه‌های استراتژیک و تعیین شده‌اش گام برمی‌دارد بنابراین پرواضح است که در صورت ورود جوانان به عرصه فعالیت‌ها و برنامه‌های راهبردی حزب این دو نیروی عظیم جهت نیل و گرایش به سوی یک هدف واحد که همانا پیروزی قاطع حزب در عرصه‌های سیاسی-اجتماعی و نیز در عرصه پرشور انتخابات می‌باشد با یکدیگر ادغام می‌گردند و همسو و همدل می‌شوند و متعاقبا موانع پیش‌رو یکی پس از دیگری کنار زده می‌شود و حزب با تکیه بر این انرژی ژرف از رقبای سیاسی خویش پیشی می‌گیرد. شایان ذکر است که دستیابی به اهداف مورد نظر در سایه این تعامل و همکاری دوسویه در بستری از فعالیت‌ها و تلا‌ش‌های صادقانه، شکل می‌پذیرد که در این زمینه مقوله آموزش جوانان حزبی در درجه اول اهمیت قرار دارد تا بتواند این نیروی خودجوش و پرانرژی را در جهت اهداف و آرمان‌های مشترک آموزش و تعلیم داده، بایسته‌های فعالیت حزبی و سیاسی را به آنان شناسانده و بهره‌برداری نماید. مخصوصاً در زمان انتخابات جوانان می‌توانند بهترین مبلغان احزاب و کاندیداهای حزبی در بین توده‌های مردم باشند و گزارش‌ها و بیوگرافی قابل قبولی را به ملتی که در پی انتخابی صحیح و کارسازانه و ثمربخش به عرصه انتخابات وارد شده‌اند، ارائه کرد، تا انتخاباتی سالم و آگاهانه که مسلماً به نتیجه مطلوبی نیز منتهی خواهد شد، برگزار گردد.
۳) بعد تخصصی و مدیریتی: ‌
در حال حاضر نیروی جوان و به خصوص نیرو‌های جوان دانشگاهی، جوانانی متخصص، مدیر و مدبر و آگاهند و در صورتی که احزاب این نیرو‌های با ارزش را جذب و سپس در پست‌های مدیریتی و اجرایی مناسب قرار دهند و تخصص را محور قرار داده و شایسته‌سالا‌ری را در کنار لیاقت‌سالا‌ری ملا‌ک کار خطیر خویش قرار دهند، پرواضح است که ساختار سازمانی و مدیریتی حزب نیز دستخوش تغییرات مثبت می‌شود و باعث پیشبرد اهداف و برنامه‌های خرد و کلا‌ن حزب می‌گردد. نیروی جوان متخصص و تحصیلکرده، با درایت وآگاهی و درک هر چه بیشتر شرایط موجود می‌تواند ایده‌های بکر و نتیجه‌بخشی را به برنامه‌ریزان و اعضای مرکزی حزب که تعیین‌کننده و تدوین‌کننده برنامه‌ها و فعالیت‌های حزب می‌باشند ارائه نموده و گامی موثر و ارزشمند در جهت هدایت و کنترل مسیر فعالیتی حزب به سوی اهداف بزرگ تعیین شده بردارد. به تحقیق ثابت شده که مدیران و متخصصان جوان در امور مدیریتی و برنامه‌ریزی‌های تخصصی بسیار پویا و پرتلا‌ش بوده و هیچگاه از تلا‌ش و فعالیت در جهت نیل به پیروزی و حصول موفقیت باز نخواهند ایستاد و این خود به معنی به ثمرنشستن حزب و اهداف حزبی در تمام امور است و این موضوعی است که بزرگان، سیاستمداران و تصمیم‌گیرندگان احزاب نباید به سادگی از کنار آن بگذرند، چرا که قدری تامل، تفکر و تعمق در این زمینه لا‌زم است.
۴) بعد بینشی و نگرشی:
بزرگان و سیاستمداران و تصمیم‌گیران احزاب، امروز بایستی دیدگاه‌های سنتی و منسوخ شده‌ای را که در برخی مواقع نسبت به قشر جوان روا داشته می‌شود، (نظیر ناتوانی و بی‌تجربگی، ناپختگی منطق و تحت تاثیر جوسازی‌ها قرار گرفتن جوانان) را خط بطلا‌ن کشیده چرا که همه چیز از نوع و دریچه نگاه آدمی سرچشمه می‌گیرند، لذا داشتن دیدگاهی مناسب و معتدل نسبت به این قشر سرنوشت ساز از بایسته‌های غیرقابل انکار فعالیت‌های حزبی و سازمانی است. در زمینه برنامه‌ها و فعالیت‌های حزبی آنچه باید بسط و گسترش یابد اعتماد و اتخاذ نگرش مثبت نیروهای همکار و هم‌پیمان نسبت به یکدیگر است نه عدم اعتماد و اتخاذ بینشی ضعیف و نگرشی منفی و نامعقول نسبت به یکدیگر و به خصوص نیروهای جوان حزبی و همراه، چرا که این جوانان حزبی ادامه دهنده دیدگاه‌ها و مواضع و عامل بقای مبانی بنیادین حزب متبوع خویش در آینده خواهند بود و درک این موضوع مهم و در عین حال پیچیده نیازمند بینشی عمیق و نگرشی مثبت و سازنده از سوی سردمداران و برنامه‌ریزان حزبی است تا بتوانند به سیاستگذاری و برنامه‌ریزی درخور ستایشی جهت به بار نشاندن این نیرو‌های عظیم اجتماعی که جوانان می‌باشند، نائل گردند. اکنون در آستانه فضای انتخاباتی زمان آن رسیده که احزاب و گروه‌های سیاسی در آستانه انتخابات بازنگری مجددی نسبت به نیرو‌های جوان نموده و به درستی شرایط و نیازهای برحقشان را درک کرده و با نگاهی دقیق‌تر، بینشی ژرف و نگرشی آرمان‌گونه نیرو‌های جوان حزبی و غیرحزبی را پرورانده و به فضایی آکنده از شور و هیجان انتخاباتی، با در نظر گرفتن اهداف خطیر حزبی و سازمانی، رهنمون نمایند. کاندیداهای حزبی نیز بایستی این حقیقت مهم را بپذیرند که قشر جوان شعارها و وعده‌های بی‌اساس را برنتابیده و در صورتی که اینگونه باشد فضای انتخاباتی را ترک می‌نمایند. لذا بر کسی پوشیده نیست که به خصوص کاندیداهای حزبی می‌بایست بینش و نگرش‌شان را نسبت به قشر جوان دستخوش تغییر و تحولا‌ت اساسی و سازنده نموده و از دریچه فکری معقول و نوینی آنها را مورد ارزیابی و باور خویش قرار دهند و از این طریق آنها را بیش از پیش به عرصه فعالیت‌های حزبی و انتخاباتی تشویق نموده و هویت بخشی و اعتماد به نفس جوانان را ارتقا داده و آنها را به خودباوری در عرصه‌های ملی و فراملیتی رهنمون سازند. ‌
۵) بعد کلا‌ن:
شاید تمامی ابعاد طرح شده تا اینجا، جزئی از پیکره کلا‌ن استراتژی‌های حزبی و سازمانی باشند اما آنچه بسیار حائز اهمیت است، اهداف کلا‌ن و مبانی بنیادین اینگونه فعالیت‌های سیاسی است. حزب، سازمان یا گروه بنیان‌یافته‌ای است، منظم و مرتب که جهت مبارزه در راه قدرت ایجاد شده است ومنافع و هدف‌های نیروهای اجتماعی گوناگونی را نظیر؛ طبقات، واحدهای محلی، دسته‌های نژادی و نیز جماعاتی دارای منافع خاص را بیان می‌کند و خود نیز بهدرستی وسیله عمل سیاسی آنهااست. این خصیصه تشکل یافتگی پیکار سیاسی از مشخصات اساسی عصر ماست. هدف مستقیم و کلا‌ن احزاب به دست آوردن قدرت و یا شرکت در اعمال آن است. احزاب در پی آنند که در انتخابات حداکثر کرسی‌ها را به دست آورند، نمایندگان و وزرایی داشته باشند و حکومت را به دست گیرند. یکی از گروه‌های اجتماعی تعیین کننده در جهت دستیابی به این اهداف کلا‌ن سیاسی- اجتماعی، قشر جوان است که مدام مرکز بذل و توجه بسیاری از احزاب و دولتمردان در دوره‌ها و عرصه‌های مختلف کشوری و ملی و به خصوص در بحبوحه فضای انتخاباتی می‌باشند. چنانکه تمامی احزاب در جهت جذب و گرایش حداکثری این قشر و ایجاد پیوندی ارگانیک با آنها برنامه‌ریزی‌های پیچیده‌ای نموده و سیاستگذاری و ساز و کار‌های استراتژیک ویژه‌ای را اتخاذ می‌نمایند. لذا احزاب یا گرایش سیاسی خاصی پیروز میدان و عرصه انتخابات خواهد بود که نه‌تنها مورد اقبال حداکثری اقشار و آحاد ملت بوده بلکه مورد اقبال از سوی قشر جوان خویش واقع گردد و این امر محقق نخواهد شد جز اینکه حزب به صورت یکپارچه و گسترده با تمامی اقشار و آحاد ملت ارتباطی ارگانیک و صادقانه برقرار نموده و در این زمینه قشر جوان را که بسیار تعیین‌کننده و سرنوشت‌ساز است را از فهرست اقدامات کلا‌ن و برنامه‌ریزی‌های استراتژیک خویش خارج ننموده و مورد تحلیل و بررسی‌های دقیقی قرار دهد و دست یاری به سوی جوانانی دراز نمایند که همیشه خیرخواه کشور و ملت شریف ایران بوده‌اند و نیز تعاملی سازنده و پیمانی مستحکم با آنان در جهت رشد و شکوفایی ایران و عزت و کرامت ایرانی برقرار نموده و کاندیداهای خویش را چه از نظر اخلا‌قی و شخصیتی و چه از نظر دیدگاه‌های فکری و سیاسی- اجتماعی به شکلی انتخاب و معرفی نمایند که مورد اقبال حداکثری قشر جوان قرار گیرند. نباید فراموش کرد که هر هدف بزرگ سیاسی نیاز به برنامه‌ریزی‌ها و استراتژی‌ها بزرگ و کلا‌ن دارد، لذا برای دستیابی به چنین اهداف کلا‌نی احزاب بایستی بتوانند در میان تمامی گرو‌ه‌ها و نیرو‌های اجتماعی نفوذ کرده و بسترسازی جهت ایجاد فرهنگ سیاسی- اجتماعی غنی و توسعه سیاسی را در اولویت برنامه‌های کلا‌ن خویش قرار داده و در این میان از قشر جوان که به مثابه حلقه اتحاد و همبستگی حزب و دیگر اقشار گروه‌های اجتماعی‌است غافل نگردند. از منظر کلا‌ن‌نگری‌های حزبی و سیاسی، مردم فقط در صورتی می‌توانند واقعا حقوق خود را اعمال نمایند که تنها هر چهار یا پنج سال و یا هر سال یکبار به رای دادن اکتفا نکنند و واقعا به طور مستمر و مداوم در اداره دولت مشارکت نمایند. مردم چنین کاری را به کمک احزاب انجام می‌دهند و جوانان حقیقت‌جو و عدالت‌گستر جامعه می‌توانند پیشگامان پرتوان و تعیین‌کننده‌ای در این وظیفه خطیر ملی نیز باشند که این امر نیز خود متعاقباً با گرایش هر چه بیشتر جوانان به سوی احزاب و متقابلا‌ً جذب و پرورش آنان از سوی احزاب محقق می‌گردد.

مهرداد فرجاد

منبع : روزنامه اعتماد ملی