جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا

نقاب نقد


نقاب نقد گفت وگو یکی از ژانرهای ادبی در جهان ادبیات معاصر است، با این چشم انداز که می تواند زمینه های گفتمانِ انتقادی ــ تحلیلی بین نویسندگان، نظریه پردازان و اهل قلم و اندیشه را مهیا سازد. جامعهٔ جوان ادبی امروز ایران، با مسایلی نوظهور و گاه تجربه شده روبروست که پرداختن به چیستی و کیفیت آنها، مجالِ گفتگوی صاحبنظران را می طلبد. به عبارتی جستجو در مضامینِ فرضیه های وارداتی ادبی، بحث پیرامون نظریاتِ ادبی و بازشناسی هنجارها و ریخت شناسی گونه های ادبی، از عمده ترین مباحثی است که در گفت و گوهای تخصصی قابل بیان شدن هستند. شناسه های ادبیاتِ امروز ایران در حوزه های داستان و شعر به خوبی زمینه های پرداختن به این مهم را نشان می دهند. از سوی دیگر، آسیب شناسی ادبیات ما موضوعی فراگیر است که امکان آن، در مرحلهٔ نخست، در قالب گفت و گوهایی تخصصی وجود دارد.
با اندک تأملی بر وضعیت موجود بازار تولیدات ادبی، می بینیم که در وهلهٔ نخست اهل قلم از موضوعی دیرپا نقل و حدیث بسیاری دارند که عمده ترین وجه مشخصهٔ آن مخاطب آثار ادبی است.
گرایشاتِ مدرنیستی و پُست مدرنیستی در جای خود، موضوعی دیگر است که می توان آن را اصلح ترین دغدغهٔ تولید کنندگان آثار ادبی در ایران امروز برشمرد. با این اوصاف به نظر می رسد که فرایند مدرنیزاسیون در ادبیاتِ ایران با موانع و محدودیت هایی روبروست که جهان معاصر، تجربهٔ چندانی از آنها ندارد. مسایلی چون علایق فردی در نقد ادبی، هنجار گریزی های نقد امروز در ایران، ممیزی های متعدد و سلیقه ای، تأثیر ترجمه بر بافت ساختارهای ادبی ایران، مخاطب گریزی و اقتصاد ایستای نشر فرهنگ، گره گاه های فلسفی در آثار ادبی، ترکیب ایده های سیاسی با ادبیات، پیشی گرفتن ادبیاتِ سیاسی از ادبیاتِ ناب، نقش مطبوعات در اُفت و خیزهای ادبی دوران معاصر و گسستِ معرفتی ـ اندیشه ای بین نسل های ادبی، همه و همه از موضوعات قابل ارایه در طرح مدرنیزاسیون ادبیات ایران هستند.
"نقاب نقد" از شاهرخ تندرو صالح با زیر ساخت موضوعی چیستی نقد ادبی در ایران، کتابی است که اخیراً به توسط نشرچشمه در شمارگان یک هزار نسخه و با قیمت ۲۵۰۰ تومان منتشر شده است. تندرو صالح که در دو کتاب "گفتمان سکوت" و " حکایتِ نسل بی سخنگو" محوریت موضوعی گفت و گوهایش با اهل ادبیات و فرهنگ را، مسأله شناسی و آسیب شناسی ادبیات ایران پس از انقلاب قرار داده، در این کتاب با محور بندی کردن گفت و گوها، مسایلِ متنوعی در حوزهٔ نقد ادبی، فرهنگ عمومی جامعه و گونه شناسی آسیب ها و مسایل ادبی ایران را با گفت وگو شوندگان به بحث و بررسی نشسته است. گفت وگوهای "نقاب نقد" با افراد شاخصی چون پروفسور کریستف بالایی (نویسنده آثاری چون: سرچشمه های داستان کوتاه فارسی و پیدایش رمان فارسی، عنایت سمیعی، مراد فرهادپور، مدیا کاشیگر، حسن میر عابدینی (نویسنده صد سال داستان نویسی در ایران)، مسعود کوثری، سیما وزیرنیا و صدیقه وسمقی است.
تنوع گفت وگوهای این کتاب، از ویژگی هایی است که می تواند نگاه جستجوگر و اذهانِ پرسش گر علاقمندان جدی و حرفه ای عرصه ادبیات داستانی و نقد ادبی را به خود معطوف دارد. طرح افکنی پرسش هایی قابل تأمل و پاسخ های متنوعی که پیرامونِ ادبیات امروز ایران در کتابِ نقابِ نقد مطرح می شوند از نوعی جاذبه درون متنی برخوردارست که تحلیل دور از انتزاعِ شرایط و فضای جریاناتِ ادبی امروز ایران را برای خوانندهٔ خود امکان پذیر می سازد. پرهیز از کلیشه های رایج در برخی گفت و گوهای مطبوعاتی، موضوع مند بودن و روش اندیشی از دیگر ویژگی های مصاحبه های مجموعه "نقابِ نقد" است.
اگر مایلید به عنوان خواننده ای حرفه ای، قابل تأمل ترین موضوعاتِ نقد و چگونگی پرداختن به آن را تحلیل کنید، اگر علاقمندید که مخاطب مجموعه ای از نظریات و فرضیه های بومی پیرامون نقد ادبی امروز ایران باشید. اگر معتقدید که نقد ادبی می تواند زمینه های ظهور اندیشه ورزی در ادبیات ایران و پرهیز از عبث پویی ها را تسهیل کند و . . . . "نقاب نقد" می تواند فرصت خوبی برای شما باشد.
منبع : بهترین های ایران