پرورش گیاه دیفن باخیا

دیفن باخیا ، Diffenbachia گیاهی است از خانواده آراسه Arasees با تقریبا در حدود ۳۰ گونه و تعداد زیادی واریته های گوناگون .
این گیاهان دائمی همیشه سبز ، بومی آمریکای جنوبی بوده و بخاطر برگهای زیبایش کاشته می شود. و برای گلخانه ها و آپارتمان های شوفاژ دار و یا در مکانهائیکه درجه حرارت زمستان به اندازه کافی باشد مناسب است .
گونه های مختلف این گیاهان تقریبا دارای نیازهای مشابهی از نظر آب و هوا و رطوبت می باشند .
برگها تقریبا بیضی کشیده با نوک تیز و در روی ساقه بطور مارپیچ بوجود می آیند .
رنگ برگها معمولا سبز تیره و دارای نقاط یا لکه های سفید کرم رنگی در دو طرف رگبرگ اصلی می باشند . تقریبا حاشیه برگها سبز است . فاصله برگها نسبتا کم است .
اندازه برگها بر حسب گون متغیر بوده و در بعضی از گونه ها به اندازه های نسبتا بزرگی ( ۵۰ سانتیمتر) می رسد .
با وجودیکه گیاه همیشه سبز است ، عمر برگها کوتاه بوده و به تدریج می ریزند .
این گیاه در گلدان بندرت گل می کند . گلهای آن قابل توجه نمی باشند و بهتر است با چاقوی تیزی بریده شوند تا نیروی گیاه بیهوده به هدر نرود .
اگر گیاه امکان رشد داشته باشد بلندی آن به دو متر و نیم نیز می رسد و تنه آن هنگامیکه برگها ریخته اند ، بند بند و یا حلقه ای شبیه پیچ چوب پنبه بازکن می باشد .
ساقه ، محکم و تو پُر می باشد . شیره گیاهان این جنس سمی است و باید از تماس آن با چشم و دهان اجتناب کرد .
و بدین جهت در آمریکا به این گیاه نام Dumb cane( گیاه لال ها ) داده اند .
بلعیدن شیره تلخ این گیاه باعث ورم بافت های ظریف گلو شده بحدی که قوه گویائی را فلج می کند .
● روش کاشت :
این گیاه به حرارت و رطوبت نیاز دارد .
▪ حرارت : در زمستان نباید کمتر از ۱۶ درجه سانتی گراد باشد ولی تا ۱۳ درجه سانتیگراد را نیز تحمل می کند .
در حرارت ۷ درجه سانتیگراد گیاه برای مدت کوتاهی زنده می ماند ولی برگهای پائینی خود را بسرعت از دست می دهد .
در حرارت مناسب گیاه برای تمام سال بدون توقف به رشد خود ادامه می دهد .
در زمستان به نور بیشتری نیاز دارد ولی در سایر فصول و بخصوص در تابستان مکانهای سایه روشن برای آن مناسب میباشند و نور مستقیم خورشید روی برگهای لطیف آن ایجاد سوختگی می کند .
در اتاق و یا آپارتمان ها باید آنرا در مکانهای روشن قرار داد .
▪ خاک : بهترین خاک برای این گیاه ترکیبی از خاک باغچه ، پیت ( تورب ) و مقدار کمی ماسه است و گلدان باید کاملا قابل نفوذ به آب باشد .
فصل تعویض گلدان در ابتدای بهار و قبل از شروع رشد آن است .
در فصل رشد باید به گیاه کود مایع کامل داده شود .
این گیاه به خشکی و کمبود رطوبت هوا بسیار حساس است .
کناره برگها در نتیجه کمبود رطوبت ، قهوه ای رنگ می شوند و به تدریج می ریزند .
درصورتیکه گیاه در اتاق نگاهداری شود می توان رطوبت آنرا بیکی از سه روش زیر تا اندازه ای تنظیم و تامین نمود .
الف ) در هوای گرم زمانیکه درجه حرارت از ۲۲ درجه تجاوز می کند آب را بوسیله اسپری روی آن بپاشند .
ب) آب باید کاملا خالص باشد و در غیر اینصورت اثر املاح روی برگهای آن باقی می ماند .
پ ) گیاه در تابستان و در فصل رویش به آب نسبتا زیاد نیاز دارد و در زمستان باید مقدار آنرا کم کرد .
● تکثیر :
این گیاه بوسیله قلمه علفی ساقه و یا قلمه چوبی ، یا خواباندن هوائی زیاد می شود .
ساقه دیفن باخیا همانطور که گفته شد ، بند بند و یا حلقه دار می باشد .
اگر برگهای پائین ساقه از بین رفته اند ، می توان ضمن اینکه از چنین گیاهی قلمه گرفت آنرا نیز اصلاح و به فرم طبیعی بازگردانید .
● تکثیر به روش خواباندن هوائی :
این روش یکی از ساده ترین راه ریشه دار کردن گیاهان می باشد و بیشتر برای گیاهان زینتی که برگهای پائینی خود را از دست داده اند بکار می رود .
بدین منظور قسمتی از ساقه را برحسب نوع گیاه به یکی از سه شکل زیر با چاقوی تیزی شکاف میدهند .
تقسیم هوائی دیفن باخیا همانند فیکوس مراحل مختلف بالا را بایستی رعایت نمود .
۱) حلقه ای پیرامون پوست گیاه بطول در حدود ۵ سانتیمتر برمیدارند .
۲) شکافی بصورت V عمودی بر ساقه گیاه حد اکثر باندازه یک سوم قطر شاخه ایجاد می نمایند .
۳) برش مورب از طرف پائین ساقه به بالا و شکافی مورب حداکثر یک دوم قطر شاخه ایجاد میکنند و برای جلوگیری از بسته شدن شکاف یک تکه چوب کوچک بین دو لبه آن قرار می دهند .
هدف از شکاف دادن ساقه قطع آوندهای آبکش حاوی شیره پرورده می باشد .
زیرا شیره خام توسط آوندهای چوبی به بالای گیاه میرسد . در اثر عمل فتوسنتز ( کربن گیری ) بصورت شیره پرورده درآوندهای آبکش بطرف پائین آمده و در نقطه بریده شده مجتمع گشته و سبب ریشه دار شدن گیاه می گردد .
پیرامون قسمت بریده شده را توسط یک کیسه پلاستیکی حاوی خزه و یا پیت مرطوب میپوشانند و پس از تشکیل ریشه ها ساقه گیاه را از زیر ریشه قطع می کنند .
فصل خواباندن هوائی زمان فعالیت گیاهان یعنی بهار تا اواسط تابستان می باشد .
● تکثیر به روش قلمه زدن :
پس از اینکه بطریق خواباندن هوائی قلمه ریشه داری بدست آوردیم میتوان از باقیمانده گیاه با وجودیکه بدون برگ می باشد نیز قلمه گرفت .
اگر طول گیاه زیاد باشد ۱۵ سانتیمتر از پایه مادری را نگاهداشته و بقیه آنرا به قلمه های کوچکی تقسیم کرده ، بقسمی که هرکدام از قلمه ها حد اقل دارای یک جوانه باشد .
● مراحل مختلف قلمه زدن دیفن باخیا
این قلمه ها را بطور جداگانه و یا تعدادی از آنها را بطور افقی در روی گلدانی که دارای پیت (تورب) میباشد قرار داده و برای نگاهداری رطوبت گلدان را در کیسه نایلونی بگذارند .
پس از چندی قلمه ها ریشه دار خواهند شد و پس از ظاهر شدن برگها ، آنها را از کیسه نایلون خارج کنند .
باقیمانده پایه مادری نیز بتدریج جوانه زده و گلدان دیگری را بوجود می آورد .

برگرفته از کتاب : پرورش گلها و گیاهان زینتی
نوشته : مهندس منوچهر کارگر

منبع : سایت آموزشی - اطلاع رسانی هرس