مرثیه ای برای رادیو

ماجرای استعفای دکتر حسن خجسته از معاونت صدای سازمان جمهوری اسلامی ایران هرچند در لابلای انبوه خبرهای داخلی و بین المللی واجد ارزش خبری فوق العاده ای نیست و به همین دلیل هم چندان بازتاب رسانه ای نیافت، لیکن برای گروهی تا اندازه ای حائز اهمیت است.
دکتر حسن خجسته بیش از ده سال است که ریاست رادیو جمهوری اسلامی را برعهده دارد. در این مدت با سیاست اختصاصی کردن شبکه ها، تعداد آنها افزایش قابل توجهی یافت. تا آنجا که مدیران برای پر کردن آنتن ناچار شدند از برنامه سازان همزمان در دو یا چند شبکه استفاده کنند. از طرفی سیاست انقباضی سازمان صدا و سیما در جذب نیرو معضلات بسیاری را از حیث تأمین نیروی انسانی برای رادیو بوجود آورده بود. عدم تربیت نیروی مورد نیاز در رادیو به همراه خروج و کوچ تعداد معتنابهی از برنامه سازان و مدیران رادیو به معاونت های دیگری بویژه سیاسی و سیما(که گاهی به نشانه ی اعتراض به روند مدیریتی در رادیو بود) این بحران را تشدید کرد. تا آنجا که بسیاری از عوامل برنامه های روتین که قراردادی با صدا و سیما نداشتند نیز روزانه با آفیش و مجوز شخصی مدیران وارد سازمان می شدند. این ظاهر ماجرا بود. در باطن اتفاقات دیگری رخ داد. از همه مهمتر چیزی بود که برنامه سازان باسابقه آنرا ابتذال در رادیو نامگذاری کرده بودند. رادیو حتی در حال حاضر از وجود برنامه سازان و گویندگان باسابقه ای چندین ساله بهره مند است. کسانی که در ساختمان شهدای رادیو مدتی رفت و آمد کرده اند جملاتی شبیه به این را بارها شنیده اند که آنتن و میکروفون رادیو در سال های اخیر آنچنان که شایسته است، محترم دانسته نمی شود.
رادیو سالیان سال ارتباطی تنگاتنگ با فضای نخبگی ایران داشته است. شاید این مهمترین چیزی است که در سالیان اخیر از دست رفته باشد. در مقابل عملکرد رادیو جوان در سالهای اخیر باعث اقبال قابل توجهی از جوانان به رادیو شده بود. بزنگاه ماجرای رادیو اینجاست. رادیو جوان یک رادیو پیشرو به حساب می آمد. رادیو پس از مدت ها از حیث ساختار و ادبیات هم عصر با روزگار بیرون از خود شده بود. این اتفاق با حضور برنامه سازان جوان و مدیریت باتجربه ترها به اتفاقی مبارک در رسانه تبدیل شده بود. ولی درست زمانی که همگان سرخوش از این ماجرا بودند ورق برگشت. با تغییر مدیریت این شبکه، ماجرای کمبود و ضعف نیروی انسانی خود را نشان داد. برنامه های زنده اجتماعی و سیاسی در ساعت های بسیار پر مخاطب به کسانی سپرده شد که هرچند از لحاظ استعداد هنری و ذوق جوانانه قابل ستایش بودند لیکن اکثراً کمترین اطلاعی از جریان های فرهنگی و سیاسی روز نداشتند. از رادیو در سالهای ۸۴ به بعد حرف هایی شنیده شد که نه تنها نخبگان داخلی که حتی رسانه های خارجی را هم متعجب کرده بود.(توجه سوال برانگیز برخی رسانه های ضدانقلاب خارج از کشور به عملکرد رادیو جوان قابل بررسی است)
آنچنانکه در مدت کوتاهی سیلی از انتقادات متنوع از نمایندگان محترم مجلس، نخبگان دانشگاهی، چهره های شناخته شده حوزه ارتباطات و رسانه و نهادهای مختلف علیه عملکرد رادیو مطرح شد. این مسأله به یک اتفاق بی سابقه ی دیگری نیز منجر شد و آنهم انتقاد شدید برخی مراجع عظام تقلید به رادیو بود. تا آنجا که رسانه ها نوشتند اجازه ی حضور برخی مدیران رادیو جهت عذرخواهی از مراجع عظام مورد قبول واقع نشده و آنان را به حضور نپذیرفته اند. این ماجراها مجموعاً خجسته را برای تغییرات نسبتاً گسترده ای در حوزه مدیران شبکه های رادیویی مجاب کرد.
از همان روزها زمزمه های تغییر در مدیریت رادیو به گوش می رسید. حتی برخی از انتقاد مقامات عالی رتبه نظام از رادیو خبر دادند. برخی از این عملکرد غیرقابل توجیه مربوط به پخش مطالب غیراخلاقی و مبتذل و همچنین موسیقی های غیرمجاز از شبکه های رادیویی بویژه رادیو جوان بود (برخی از این مطالب در همان زمان در سایت های خبری افشا شد) ولی شاید علت اصلی این اتفاقات بی توجهی رادیو به تأکیدات مقام معظم رهبری در ایجاد امیدواری به آینده کشور و پرهیز از سیاه نمایی علیه دولت اسلامی بود. این مسائل باعث شد که حتی برخی از مسوولان نظام از مصاحبه با رادیو جوان و شرکت در برنامه ها خودداری کنند. حرکت دست ریاست محترم جمهور در مصاحبه با سیمای جمهوری اسلامی در اینباره گویای نگاه دولت به رادیو است. هنگامیکه مرتضی حیدری نظر دکتر احمدی نژاد را راجع به رادیو پرسید ایشان با حرکت دست از ضعف و روند رو به انحطاط رادیو انتقاد کردند و سطح تحلیل های آنرا پایین دانستند. روند انتقادات از رادیو حتی به داخل سازمان صدا و سیما هم رسیده بود و همگان منتظر بودند تا سید عزت الله ضرغامی درباره هزینه های رادیو تصمیم قاطعی اتخاذ کند.
دکتر حسن خجسته به علت مشی و سلوک ویژه و تلاش های بسیارش در چندین سال اخیر برای بسیاری از اهالی رادیو به چهره ای محبوب تبدیل شده بود. او براستی به لحاظ نظری به مقوله ی رادیو آگاه بود و کارکردها و اصول آنرا می شناخت. حقیقت این است که حتی تمامی رخدادهای اخیر هر چند به شکلی با شیوه ی مدیریت حسن خجسته مرتبط باشند ولی از شایستگی های او در امر رسانه و بویژه رادیو نمی توان چشم پوشی کرد. با این اوصاف احتمالاً خود ایشان نیز دریافته است که باید تغییری حاصل شود. هرکس که از علاقه حسن خجسته به رادیو آگاه است تصمیم او در کناره گیری از رادیو را می ستاید. شاید او هم مانند بسیاری از اهالی رادیو حقیقتاً دریافته بود که برای حل شدن مسائل داخلی رادیو و تنظیم استراتژی های جدید و در یک کلام نجات رادیو از وضع فعلی بهترین راه استفاده از روش های مدیریتی کسی دیگر است. اکنون رادیو پس از ده سال در آغاز راه دیگری قرار گرفته است. رادیو همچنان می تواند مانند سال های پیشین رسانه ای اثر گذار، مورد علاقه و در عین حال پرمحتوا باشد.

وحید یامین پور

منبع : رجا نیوز