دفاع از خود یا خشونت؟

شاید آن جا كه ورزش از فلسفه اصلی خود تهی می شود، موضوع خشونت ورزی و جنگ طلبی نمایان می شود و باقی می ماند. جای تاسف است كه تنها از همین جنبه هنرهای رزمی در بازی های رایانه ای بهره می جویند و یا در كلاس های آموزشی این ورزش ها كه به دلایل تجاری گشوده شده اند، تنها تكنیك های این هنر را آموزش می دهند بی آنكه از نوع استفاده از این تكنیك ها و فلسفه وجود آن سخنی گویند.
این گونه است كه باری سنگین بر دوش خانواده ها نهاده می شود. خانواده هایی كه كودكان خود را راهی كلاس هنرهای های رزمی می كنند ، به طور مستمر می بایست به فرزندان خود متذكر شوند كه در مدرسه و جامعه از تكنیك های فرا گرفته شان استفاده نكنند.
مشكلاتی مانند ترافیك در شهرهای بزرگ ، جمعیت جوان كشور كه بخشی از آنان بی كار هستند، تاثیر پذیری از ماهواره و فیلم های خشن و..... فضا را برای استفاده از قدرت بدنی و آموخته های این جوانان افزایش می دهد. مشكل اینجاست كه موضوع در این موارد به یك جدال كوچك ختم نمی شود و اگر آموخته ها ، روی فردی معمولی با بدنی معمولی پیاده شود احتمال آسیب های شدید و حتی قتل غیرعمد وجود دارد. خانواده ها با نگاه های متفاوت پا به دنیای هنرهای رزمی می گذارند. مادری می گوید: پسرم هفت ساله ، بسیار آرام و خجالتی است. او را كلاس كاراته ثبت نام كردم تا خیالم راحت باشد كه در مدرسه می تواند از حق خود دفاع كند.
مادر دیگری توضیح می دهد: دخترم خیلی پرتحرك و پرجنب و جوش است. او را كلاس ورزش های رزمی ثبت نام كردم تا انرژی او در كلاس مصرف شود و در خانه كمی آرام باشد.
پدری كه پسر ۲۴ ساله اش مدت ۳ سال است به دلیل شراكت در قتل در زندان به سر می برد می گفت: اشتباهم این بود كه اجازه دادم پسرم در نوجوانی در كلاس های ورزش های رزمی شركت كند. از آن زمان روحیه جنگجویی در او بیشتر شد. وقتی از او نام مربی پسرش را می پرسم می گوید كه مربی اش را نمی شناسم. هرگز دقت نكردم چه كسی پسرم را آموزش می دهد. اما آیا به راستی ورزش رزمی ، موجب ترویج خشونت می شود؟ و فلسفه و هدف ورزش رزمی چیست؟ سوالاتی هستند كه در این مجال اندك به آنها پرداخته شده است.
هدف هنرهای رزمی به گفته استادان این فن ، افزایش سلامتی ، دفاع از خود و هماهنگی و تعادل بین بدن و فكر است.
مربیان رشته های هنرهای رزمی معتقدند خانواده ها اغلب بدون آگاهی و اطلاعات كافی ، كودك را در كلاس آموزشی ثبت نام می كنند و در مورد رشته های مختلف این ورزش، شناخت درستی وجود ندارد. خانواده ها وظیفه دارند پیش از ثبت نام كودكان، رشته ورزشی را بشناسند، مربی را ببینند و مسابقات آن رشته را با چشم ببینند و از میزان خشونت آمیز بودن آن مطلع شوند. هنر رزمی مانند ابزاری است كه باید به هنرجو هدف ، زمان و مكان استفاده از آن را آموخت.
دقت كنید
در خیابان منیریه تهران در فروشگاهی كه انواع لباس ها و لوازم مخصوص ورزش های رزمی را می فروشد او را می یابم. سید حسین محمودی ۲۴ سال است كه جودو كار می كند. مدت ۱۰ سال است كه مربی جودو است و در سطح استان تهران نیز چند بار به مقام اول رسیده است.
محمودی به خانواده ها پیشنهاد می كند ، زمانی كه تصمیم می گیرند فرزند خود را وارد دنیای رزمی كنند ، اول هدف خود را مشخص كنند، علاقه فرزندشان را در نظر بگیرند و در مورد استعداد و فیزیك بدنی فرزندشان با متخصص ورزشی مشورت كنند.
او توضیح می دهد كه برای هر ورزشی ، فیزیك بدنی و روحیه خاصی مناسب است. مثلاً برای ورزش جودو آدم های زیرك تر و آرام تر مناسب تر هستند.
در مورد اینكه آیا هر مربی، قدرت ارزیابی را دارد، می گوید: متاسفانه چون ورزش نوعی تجارت شده و مربی سعی می كند شاگرد خود را به دلایل مادی حفظ كند، همه مربیان قابل اعتماد نیستند.
از او در مورد ارتباط خشونت و هنرهای رزمی می پرسم. می گوید: رشته در هنرهای رزمی بسیار اهمیت دارد. بعضی از ورزش های رزمی به خاطر فرم و حركات آن، باعث افزایش خشونت می شود. اما جودو نسبت به سایر رشته ها حس جنگجویی را كمتر تقویت می كند. در جودو ، مانند كشتی درگیری از نزدیك است. در كشتی نیرو اهمیت خاصی دارد اما در جودو هوشمندی لازم است. در جودو لوازم ایمنی كمتری استفاده می شود ، یعنی فرد كمتر در معرض آسیب است.
از طرفی در مسابقات، ورزشكار حق انجام حركاتی كه موجب آسیب رسیدن به خود می شود را ندارد. به طوری كه اگر ورزشكار آسیب ببیند از مسابقه محروم می شود. حتی ورزشكار در این رشته حق استفاده از اسپری های بی حس كننده را ندارد. یعنی این ورزش به هدف خود كه رسیدن به سلامتی است پایبند مانده است.
اما خانواده ها بیشتر بچه هایشان را به كلاس های كاراته و تكواندو می فرستند چون باشگاه های بیشتری این رشته ها را آموزش می دهند، چون ملزومات كمتری نیاز دارند. تشك استاندارد جودو حداقل سه و نیم تا چهارو نیم میلیون تومان است. اما تشك كاراته و تكواندو هشتصد هزار تومان بیشتر نیست.
البته دخترها چون ترجیح می دهند از دور درگیر شوند تكواندو و كاراته را بیشتر می پسندند.
سید حسین محمودی پیشنهاد می كند : ابتدا كودكان در ۳ یا ۴ سالگی آموزش یك ورزش پایه مانند ژیمناستیك را شروع كنند. زیرا ورزش پایه باعث آماده شدن بدن برای هر ورزشی (حتی فوتبال) می شود. سپس در ۶ یا ۷ سالگی اگر كودك از نظر فیزیك بدنی مناسب رشته هنرهای رزمی بود آموزش هنرهای رزمی به او آرام آرام شروع شود. مربی در این سن باید در حین بازی ، تكنیك را هم آموزش دهد.
وی در مورد ناشناخته ماندن فلسفه ورزش های رزمی در این سالها می گوید: تبلیغات بسیار تاثیرگذار است. چون درباره فوتبال تبلیغ بسیار زیادی شده مردم اینگونه به فوتبال علاقمند شده اند. این علاقه به خاطر آگاهی نیست. اگر برای تنیس روی میز هم در تلویزیون به اندازه فوتبال تبلیغ شود ، مطمئن باشید تعداد طرفداران آن بسیار زیاد می شود. جودو ورزشی رزمی بر مبنای پرتاب كردن بدن به سمت مخالف و در زبان عامیانه جا خالی دادن و كنار كشیدن از ضربه حریف برای رسیدن به پیروزی است. جودو در بین هنرهای رزمی ملایم قرار گرفته است. جودو حدود هشتاد سال است كه وارد المپیك شده است.●مربی؛ همه چیز!
اثری از خشونت و تندی در او وجود ندارد. اگر خبرنگار و یا شاگرد او نباشی، متوجه رزمی كار بودنش نمی شوی و بیشتر به یك فعال در رشته موسیقی می ماند.
آرش افشار ۱۸ سال است كه ورزش رزمی كار می كند. مربی كودكان و بزرگسالان در رشته كوك سول وان و دان ۲ است. به نظر او ورزش های رزمی خود ورزش پایه هستند و سن هشت یا نه سالگی را برای شروع آموزش مناسب می داند.
افشار معتقد است ورزش رزمی موجب افزایش خشونت نمی شود، چون برای پیشرفت در این ورزش نیاز به تمركز و آرامش روحی وجود دارد و فرد خشن نمی تواند در این هنر پیشرفتی حاصل كند.
او توضیح می دهد كه بعضی از ورزش های رزمی هستند كه فلسفه ای ندارند و به اصول پایبند نیستند. مانند كیوان ، كه در ایران مسابقات آن ممنوع است. اما ماهیت ورزش، رسیدن به آرامش روحی ، فكری ، بدنی و هماهنگی بین شان است.
افشار در مورد گرایش كودكان به هنرهای رزمی می گوید: افراد خشن وارد این هنر نمی شوند بلكه می توان این گونه عنوان كرد كه آدم ها متفاوت هستند. بعضی دوست دارند از بدن خود بیشتر استفاده كنند و بعضی دیگر ترجیح می دهند از فكر خود بیشتر استفاده كنند. آن عده كه جذب ورزش رزمی می شوند شاید چون تحرك بدنی بیشتری دارند تصور می كنید خشن هستند. ورزش رزمی فكر و بدن را هماهنگ و متعادل می كند. از او درباره ارتباط این ورزش با روحیه جنگجویی در كودكان می پرسم. پاسخ می دهد: این موضوع به تعلیم و شخصیت مربی ارتباط دارد. مربی ممكن است شاگرد خود را جنگجو تربیت كند و یا می تواند به گونه ای تربیت كند كه جنگجو نشود. من مدام سر كلاس در این مورد با بچه ها صحبت می كنم.
آقای افشار به خانواده ها توصیه می كند: برای انتخاب آموزشگاه و مربی برای فرزند خود حتماً در انتخاب رشته هنر رزمی دقت كنند، مربی را ببینند و به شخصیت و برخورد او توجه كنند. مربی باید رسمی باشد و حكم مربیگری از فدراسیون داشته باشد. مربی مجرب انتخاب كنند ، در تمرینات فرزندشان حاضر شوند و نحوه برخورد بچه ها با هم در زمان تمرین را ببینند.
كوروش سروش ،رئیس انجمن جهانی كوك سول وان در ایران در مورد این رشته توضیح می دهد: جسارت با حماقت و وحشی گری متفاوت است. مربی نباید حماقت و وحشی گری را آموزش دهد. در ورزش رزمی جسارت لازم است نه وحشی گری. مربی باید خود سالها كار كرده باشد، ریاضت كشیده باشد تا بتواند به هنرجوی خود آموزش دهد. ورزش رزمی باید بچه را شاداب كند. اگر بچه بعد از ورزش احساس كرد دست درد یا كمر درد دارد ، طبیعی نیست. آسیب دیدن لازمه یادگیری این ورزش نیست.
آرش افشار اضافه می كند: من در مدت ۱۸ سالی كه در ورزش رزمی هستم هرگز آسیبی مانند شكستگی و دررفتگی نداشته ام. هیچ كدام از شاگردهایم هم آسیبی ندیده اند. اعتقاد دارم ما ورزش می كنیم كه سالم بمانیم نه اینكه آسیب ببینیم. وی در مورد رشته تخصصی خود می گوید: من رشته كوك سول وان آموزش می دهم كه یك رشته مستقل و پایه است.
●نگاه خانواده
سپهر مهریزی و سپند مهریزی از ۵ سالگی آموزش ورزش های رزمی را آغاز كرده اند. پنج سال متوالی در رشته كاراته گوجوریو آموزش دیدند و علاوه بر مقام های مختلفی كه در سطح باشگاه و استانی كسب كردند، به مقام دوم و سوم قهرمانی كشوری در رده كمربند قهوه ای دست یافتند. این دو برادر از افراد منتخب تیم ملی برای اعزام به كشور ژاپن بودند كه متاسفانه این رده سنی به مسابقات ژاپن اعزام نشدند.
پدر این دو رزمی كار در پاسخ به این سوال كه آیا ورزش های رزمی موجب افزایش خشونت در كودكان می شود ، پاسخ می دهد: با توجه به توصیه های همیشگی و متوالی مربی و خانواده ، خشونت قابل كنترل می باشد.
مادر سپهر و سپند مهریزی اضافه می كند: این موضوع به برخورد خانواده ها بستگی دارد. بعضی از خانواده ها تصور می كنند بچه ای كه آموزش ورزش رزمی می بیند باید در مدرسه قلدری كند. در صورتی كه ما همیشه برایشان توضیح داده ایم كه ورزش برای خشونت نیست بلكه برای سلامتی و آماده شدن برای یادگیری علم است. در دو پسر من ورزش های رزمی موجب خشونت طلبی نشد.
بچه های ما همیشه مواظب هستند حتی دستشان به صورت كسی نخورد ، چون بدن شان در اثر ورزش و تمرین ورزیده شده است و با هر ضربه كوچكی ، ممكن است به دیگران آسیب برسد. فكر می كنم ورزش های رزمی هم مانند سایر ورزش ها مفید هستند و برای سلامتی، تخلیه انرژی و دفاع شخصی سودمند هستند، به شرطی كه مربی درست انتخاب شود و خانواده ها آگاهانه برخورد كنند و هدف از آموختن هنرهای رزمی را به فرزند خود شرح دهند .البته سبكی كه پسرهای من كار كردند به صورت حركات نمایشی بود و نباید به هم ضربه می زدند در غیر این صورت خطا محسوب می شد.
●علاقه و استعداد
پدری آرام كه در مقابل علاقه شدید پسر كوچكش به ورزش رزمی قرار گرفته است. او با تجربه ای كه دارد، ورزش رزمی را عامل افزایش خشونت می داند. تجربه اش این گونه به دست آمد كه سال گذشته در برابر درخواست پسرش ، او را بدون شناخت از سبك های مختلف در كلاس كونگ فو فایتینگ ثبت نام كرد. رزمی كار كوچك با علاقه و بنیه بدنی مناسب در این رشته خیلی خوب پیشرفت می كرد و در مسابقات می درخشید. اما این درخشش برای والدینش خوشایند نبود.وی می گوید: من و مادرش بسیار سعی كردیم او را از ادامه این رشته منصرف كنیم اما راضی نمی شد. ما بدون آگاهی پسرم را در رشته بسیار خشنی ثبت نام كردیم. در مسابقات و تمرین ها همیشه اضطراب داشتیم كه اتفاقی برایش نیفتد. در مسابقات این رشته، دندان های بچه ها هم خون آلود می شود.
می پرسم آیا این حس جنگجویی به مدرسه هم منتقل می شود، می گوید: ما هر روز پیش از مدرسه باید به او متذكر می شدیم كه هنگام شوخی با دوستانت مراقب باش! چون در فضای مدرسه همیشه بین بچه ها ، فرصت هایی پیش می آید كه كودك نمی تواند بر خشم خود چیره شود. این زمان ها می تواند خطرآفرین باشد.
از او می پرسم با روحیه آرامی كه شما و همسرتان دارید ، چطور پذیرفتید كه پسرتان وارد این رشته از هنرهای رزمی شود، شرح می دهد: ما در مورد این ورزش هیچ شناختی نداشتیم. نزدیك ترین باشگاه ثبت نامش كردیم. وقتی با مربی ها مشورت می كردیم ، به ما گفتند كه دفاع از خود امری ضروری است. با این استدلال است كه بسیاری از خانواده ها فرزند خود را بدون توجه به سبك و مربی ، وارد این رشته می كنند. اما آرزوی ما این است كه این آموزش ها در حد دفاع از خود بماند و این بچه ها در آینده به حریم و حقوق دیگران تجاوز نكنند. لازمه آن آگاه كردن بچه ها از فلسفه هنرهای رزمی ، ثبت نام كودكان در رشته های ملایم تر است. البته ما امسال تحقیق كردیم. سبك او را تغییر دادیم. سبك ووشو را انتخاب كردیم. این سبك آرام تر است. در این سبك هر فرد با حریف فرضی مبارزه می كند و حركات آن نمایشی است. بی تردید سبك و مربی در هنرهای رزمی فوق العاده اهمیت دارد.

فریبا منتظرظهور

منبع : روزنامه همشهری