آسیب‌شناسی انقلاب اسلامی از نگاه بزرگان انقلاب

انقلاب اسلامی ایران که این روزها سی امین سالگی آن را به جشن نشسته ایم، برپا نخواهد ماند مگر آنکه همیشه نگاه آسیب شناسانه به آن وجود داشته باشد و منتقدان دلسوز آن را در رفع گذرگاه های خطرناک همراهی کنند. در این راستا و به منظور نگاه آسیب‌شناسانه به انقلاب اسلامی می توان با نگاهی به فرمایشات معمار کبیر انقلاب و مقام معظم رهبری و نیز دیگر صاحب نظران انقلاب اسلامی برخی از آسیب های پیش روی انقلاب را احصاء و برای رفع آنها همت نمود. در زیر به برخی از این آسیب ها اشاره می گردد:
▪ تجدد گرایی افراطی:
در مقابل تمسک به اسلام ناب، تجدد گرایی افراطی یا التقاط و زهد گرایی منفی قرار دارد. پرهیز از افراط و تفریط و گرایش به اعتدال در هر کاری خالی از دشواری نیست. تجدد گرایی افراطی آراستن اسلام با اندیشه‌های غیر اسلامی برای زیبا جلوه دادن آن می‌باشد.
▪ نفوذ اندیشه‌های بیگانه:
اندیشه‌های بیگانه ممکن است از طریق دشمنان یا دوستانی که مجذوب آرای دیگر شده‌اند، نفوذ کنند. حکومت دینی می‌تواند سعادت بشر را تضمین نماید، ولی اگر این اصل زیر سوال رود، ممکن است جریان تمایل به مکاتب بیگانه شدت گیرد.
▪ تغییر جهت دادن اندیشه‌ها:
نهضت خدایی باید برای خدا آغاز شود و برای او ادامه یابد و هیچ خاطره و اندیشه‌ای غیر خدایی در آن راه نیابد تا عنایت و نصرت الهی شامل حالش گردد.
● جدا کردن دین از علم و سیاست و تفرقه بین حوزه و دانشگاه.
▪ بوروکراسی مفرط و فساد اداری و اجتماعی:
حضرت امیرالمومنین (ع) می‌فرمایند: همانا فلسفه نابودی رژیمهای پیشین این بود که حق مردم را ندادند تا آن را به رشوت خریدند، و راه باطلشان بردند، و آنان پیرو آن گردیدند.(۱)
▪ دنیا طلبی و اشتغال به زینتهای دنیوی:
اگر زندگی تجملاتی و روحیه تکاثر طلبی در میان عناصر انقلابی فزونی گیرد، داعیه دفاع از انقلاب و ارزشها تضعیف می‌شود.
ابن خلدون ادوار تشکیل دولت را چنین بر می‌شمارد:
دوران ظفر، دوره انحصار قدرت، دوره تجمل و فراغت، دوره خرسندی و بالاخره دوره اسراف و تبذیر و انحطاط. در دوران آخر، عصبیت (همبستگی اجتماعی) از بین می‌رود، و تن آسایی، تجمل و حاکمیت روابط فزونی می‌گیرد. (۲) ‌
- اشاعه فحشاء و مراکز فساد و تاثیر پذیری از جنگ روانی و تبلیغاتی دشمن.
- فراموش کردن اهداف فرهنگی قیام ملت و مکتب الوهیت به معنی وسیع آن و ایده توحید با ابعاد رفیع آن، که اساس خلقت و غایت آن در پهناور وجود و در درجات و مراتب غیب و شهود است. (۳) ‌
▪ نا تمام گذاشتن تحقق آرمانهای نهضت:
متاسفانه تاریخ نهضتهای اسلامی صد ساله اخیر، یک نقیصه را در رهبری روحانیت نشان می‌دهد و آن اینکه روحانیت نهضتهایی را که رهبری کرده، تا مرحله پیروزی بر خصم ادامه نداده است. (۴) ‌
آرمانهای جهانی انقلاب اسلامی ایران هنوز به شکل کامل عملی نشده است. محدود کردن پیام انقلاب به مرزهای جغرافیایی، از مهمترین آفات سیاسی انقلاب است. مبارزه با ظلم و اقامه قسط و عدل در سراسر جهان و اتحاد امت اسلامی از مهمترین آرمانهای انقلاب اسلامی می‌باشد .
▪ ابهام طرحهای آینده:
تجربه نشان داده که روشن نبودن طرح آینده، ضایعات اساسی به بار می‌آورد. ما از لحاظ مواد خام فرهنگی و سیاسی، فوق العاده غنی هستیم.
▪ رخنه فرصت طلبان:
استاد مطهری در این باره می‌فرمایند:
هر نهضت مادام که مراحل دشوار اولیه را طی می‌کند سنگینی‌اش بر دوش افراد مومن، مخلص و فداکار است. اما همینکه به بار نشست و یا لااقل نشانه‌های بار دادن آشکار گشت و شکوفه‌های درخت هویدا شد، افراد فرصت طلب نفوذ می‌کنند. هر چه از دشواریها کاسته می‌شود و موعد چیدن ثمر نزدیکتر می‌گردد، فرصت طلبان محکمتر و پرشورتر پای علم نهضت سینه می‌زنند، تا آنجا که تدریجا انقلابیون مومن و فداکاران اولیه را از میدان به در می‌کنند... انقلاب فرزند خور نیست، غفلت از نفوذ و رخنه فرصت طلبان است که فاجعه به بار می‌آورد... مبارزه با رخنه و نفوذ فرصت طلبان علیرغم تظاهرات فریبنده‌شان یکی از شرایط اصلی ادامه یک نهضت در مسیر اصلی است . (۵) ‌
▪ تفرقه و درگیر شدن در گرداب اختلافات داخلی و استفاده نکردن از نیروهای بالقوه مردمی :
از دیدگاه ابن خلدون عصبیت (همبستگی اجتماعی) مهمترین عامل اعتلای یک ملت و تمدن محسوب می‌شود. عصبیت به مثابه رشته مشترکی، خانواده و ملت را به هم پیوند می‌دهد.” (۶) ‌
▪ بی تفاوتی مردم نسبت به سرنوشت اجتماعی خویش و غیر سیاسی شدن دانشگاهها:
امام خمینی در ارتباط با نقش مردم و ارتباط متقابل ایشان با مسئولین می‌فرمایند: هر فردی از افراد ملت حق دارد که مستقیما در برابر سایرین، زمامدار مسلمین را استیضاح کند و به او انتقاد کند و او باید جواب قانع کننده دهد و در غیر این صورت اگر بر خلاف وظایف اسلامی خود عمل کرده باشد، خود به خود از مقام زمامداری معزول است. (۷) ‌
▪ تحت الشعاع قرار گرفتن عدالت اجتماعی و زیاد شدن فاصله فقیر و غنی:
استاد مطهری پس از تبیین عدالت اجتماعی، استقلال و آزادی و معنویت اسلامی به عنوان سه رکن انقلاب می‌فرمایند : عثمان اولا نظام به اصطلاح اقطاعی را رایج کرد.یعنی قسمتهایی از اموال عمومی را به کسانی که یا از خویشاوندانش بودند یا از دوستان و طرفدارانش، بخشید.دیگر اینکه از بیت المال بخششهای فوق العاده بزرگی انجام داد...انقلاب مسلمانان در زمان علی (ع) نظیر انقلاب امروز ایران یک انقلاب همگانی بود.
حضرت فرمود تمام ثروتهایی را که در زمان عثمان از مردم به ناحق گرفته شده را مصادره خواهم کرد، اگر چه با آن ثروتها زن گرفته باشید.. .در مورد وضع آینده انقلاب اسلامی خودمان یکی از اساسی ترین مسائل همین مسئله عدالت اجتماعی است...سرمایه داری از آن جهت محکوم است که در بطن خود استثمار را پرورش می‌دهد. (۸) ‌
▪ بی توجهی به مستضعفین و ولی نعمتان انقلاب و عنایت علیحده به اغنیاء:
حضرت امام در وصیت‌نامه سیاسی - الهی خود به برخی از آفتهای اقتصادی انقلاب اشاره می‌فرمایند : توجه داشته باشند که رئیس جمهور و وکلا مجلس از طبقه‌ای باشند که محرومیت و مظلومیت مستضعفان و محرومان جامعه را لمس نموده و در فکر رفاه آنان باشند، نه از سرمایه داران و زمین خواران و صدر نشینان مرفه و غرق در لذات و شهوت، که تلخی محرومیت و رنج گرسنگان و پا برهنگان را نمی‌توانند بفهمند...به آنان خصوصا مستضعفان و محرومان و ستمدیدگان که نور چشمان ما و اولیای نعم همه هستند، و جمهوری اسلامی رهاورد آنان و با فداکاریهای آنان تحقق پیدا کرد، و بقای آن نیز مرهون خدمات آنان است، فروگذار نکنید...همه خدمتگزار ملت و خصوصا مستضعفان باشید...به همه در کوشش برای رفاه طبقات محروم وصیت می‌کنم که خیر دنیا و آخرت شماها رسیدگی به حال محرومان جامعه است.‌
- ایجاد تردید نسبت به آرمانهای انقلاب
- جاه طلبی‌های غلط و نامشروع
- تحت الشعاع قرار گرفتن استقلال و آزادی.
- در خطر قرار گرفتن امنیت مظلومین
- بازگشت استعمار به طرق آشکار و نهان، و وابستگی نظام سیاسی به ابرقدرتها

به اهتمام: حامد فتحعلی خانی

پی نوشت ها در دفتر روزنامه موجود می باشد.‌

منبع : روزنامه رسالت