پروانه

جنسیت: زن
تولد و وفات: ( ... - ۱۳۰۸) شمسی
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: موسیقیدان
وی دختردایی اکرم‌الدوله ، همسر یکی از پسران عضدالملک بود که موسیقی و آواز را از میرزا محمدصادق‌خان سرورالملک ، استاد سنتور در عهد ناصری ، آموخته بود و پروانه نیز آواز و گوشه‌های ردیف موسیقی را نزد این خواهر رضاعی خود یعنی اکرم‌الدوله فراگرفت. پروانه به بیماری سل چشم از جهان فرو بست. درگذشت این خوانندۀ بااستعداد موجب شد که شاعری چون شهریار را متأثر کند و مثنوی "روح پروانه" را به‌نام او بسازد. پیش از این نیز شهریار تحت تأثیر غزل "الهی خون شوی ای دل" که پروانه با سنتور حبیب خوانده بود ، غزلی با مطلع:
دلا دیشب چه می‌کردی تو در کوی رقیب من
الهی خون شوی ای‌دل تو هم گشتی رقیب من
را سروده بود. گویند پروانه صدای گرفتهٔ غم‌انگیزی داشت و از سبک اکرم‌الدوله تقلید می‌کرد. برخی هم او را از شاگردان رضا قلیخان نوروزی دانسته‌‌اند. از آثار او یازده صفحۀ گرامافون است که بیشتر با سنتور حبیب سماعی و بعضی با تار قوام همراه است.

منبع : مطالب ارسالی