عبرت های عاشورا

تاریخ بشری دارای قله ها و اوج هایی است که عظمت آن بخش های دیگر تاریخ را متاثر می کند. یکی از قله های رفیع تاریخ انسانی، قیام اباعبدالله الحسین (ع) می باشد که مظلومیت و مجاهدات آن امام عارفان و سالار شهیدان، تاریخ حیات بشری را رنگی دیگر بخشید. شهادت امام دارای نکات فراوانی است و یکی از آنها، موضوع عبرت های عاشورا می باشد. شاید از خود این سوال را پرسیده باشیم که چطور شد جهتگیری جامعه اسلامی که به دست پیامبر بنیانگذاری شد و توسط امیر المومنین ادامه یافت در روزگاری نه چندان دور از زمان جامعه نبوی، به سمتی منحرف شد که نواده رسول خدا و فرزند علی (ع) و زهرای اطهر به دست افرادی شهید شد که آنها نیز داعیه دینداری داشتند و از فردی فرمان می بردند که بر جایگاه رسول خدا تکیه زده بود.
راستی چه شد و چرا جامعه نمونه نبوی به سمتی انحراف پیدا کرد که معاویه و یزید توانستند بر مردم حکومت کنند و گوش و ذهن آنها را از خدعه و نیرنگ پر و آنان را فریب دهند. اگر اعتقاد داریم هر روزی عاشورا است باید بیش از این به عبرت های عاشورا و عواملی که زمینه ساز پدیدآمدن این نهضت شد بپردازیم.
پدید آمدن عاشورا دلایل متعددی دارد ولی مهمترین آنها دنیاگرایی و گرایش به لذات چرب و شیرین دنیا بود که جماعتی را در آن دوره اسیر خود کرد. افرادی که دنیا چشم آنها را کور و گوش آنها را کر کرده بود، به خوبی می دانستند که حسین فرزند پیامبر(ص) است ولی وقتی دل در گرو دنیا باشد معلوم است که ندای حق نمی تواند در آن جاگیر شود. مقوله دنیا طلبی با خدا خواهی متفاوت است. انسان در مسیر لغزش و دنیازدگی و دل بستن به زخارف دنیوی، آنی و یکدفعه در چنگال دنیا نمی افتد ، این لغزش گام به گام است و توجیه روی توجیه، انسان را به ورطه دنیا طلبی می کشاند. در جامعه آن زمان امتیاز مادی ابتدا برای سابقین در دین در نظر گرفته شد، توجیه هم این بود که تساوی آنها با سایرین درست نیست و نمی توان آنها را با دیگران یکسان دانست. این خشت اول انحراف بود. در دوران خلیفه سوم وضعیت به گونه ای شد که برجستگان صحابه جزو بزرگترین سرمایه داران زمان خود محسوب می شدند. طلحه، زبیر و سعدبن ابی وقاص که سابقه مجاهدت در راه اسلام داشتند در ردیف اول سرمایه داران آن روزگار قرار گرفتند.
رواج دنیاخواهی، غیرت دینی و مسوولیت ایمانی را ضعیف می کند و جامعه ای که در بند مال و منال دنیا باشد در کنارش فساد و فحشا نیز ترویج می یابد، مثلا در جامعه آن روز و جامعه ای که یزید حکومت آن را بر عهده داشت، بهترین مغنیان و آواز خوانان در مدینه زندگی می کردند و حتی برای دربار شام نیز از مدینه این افراد را می آوردند.
وادادگی خواص نیز از جمله مواردی است که باید در عبرت های عاشورا به آن توجه ویژه نماییم. وقتی عده ای از خواص که از عناصر تاثیرگذار تشیع محسوب می شدند از سرنوشت دنیای اسلام اعراض کردند و یا در نبرد بین حق و باطل زود خسته شدند و از میدان به در رفتند آن وقت است که جناح باطل جولان می دهد و امام باید برای اصلاح این امت خواب و دنیازده به شهادت برسد.
در چنین شرایطی عوام نیز به دنباله روی خواص مشغولند و دنیاطلبی عوام نیز از موضوعاتی است که باید در عبرت های عاشورا بدان نظر انداخت چرا که وقتی انسان های ممتاز و باسابقه به انحراف می روند و لغزش های حتی بزرگ نیز دارند عوام نیز گوی سبقت را می ربایند و در این بین جامعه پوک و تهی خواهد شد.
این موضوعات، گذشته از خیانت خواص و در سپاه دشمن ظاهر شدن آنها می باشد.
بنابراین باید نگاه دوباره ای به قیام امام داشته باشیم و ببینیم هدف امام از نهضت اصلاحی خود چه بود و عبرت های این قیام چه چیز هایی می باشد، زیرا در عاشورا عبرت های آن مهم واساسی می باشد و دنیاطلبی خواص و عوام و چرب و شیرین دنیا از بدیهیاتی بود که امام را به مسلخ شهادت برد. هنوز این سخن امام در روز عاشورا در فراسوی تاریخ بلند است که فرمود: بندگان خدا! از خدا بترسید و از دنیا بر حذر باشید که اگر بنا بود همه دنیا به یک نفر داده شود و یا یک فرد برای همیشه در دنیا بماند پیامبران برای بقا سزاوارتر و جلب خشنودی آنان بهتر وچنین حکمی خوشایند تر بود ولی هرگز! زیرا خداوند دنیا را برای فانی شدن خلق نموده که تازه هایش کهنه و نعمت هایش زایل و سرور و شادی اش به غم و اندوه مبدل خواهد گردید، دون منزلی است و موقت خانه ای. پس برای آخرت خود توشه ای برگیرید و بهترین توشه آخرت تقوا و ترس از خدا است.

مقتل خوارزمی، ج ، ۱ ص ۲۵۳

منبع : روزنامه جوان