حرفه‌یی‌گرایی در مطبوعات

آقای دکتر صدیقی عزیز در مصاحبه ای با خبرگزاری به ظاهر غیر دولتی ایسنا معیار ها و شاخصهایی را برای روزنامه نگاری حرفه ای عنوان کرده اند که عبارتند از
۱) صادق
۲) امین
۳) آگاه نسبت به رخدادهای جامعه خود
۴) قریحه‌ی نوشتن
۵) تجربه
۶) پشتکار
۷) تواضع و فروتنی در برابر پیشکسوتان ۸- داشتن اخلاق حرفه‌یی
۹) شناخت مناسبات درون سازمانی و برون سازمانی حاکم بر رسانه‌ها
۱۰) مطالعه و تعمیق در یافته‌های تئوریک و تجربی به منظور رسیدن به تحلیل صحیح از مناسبات و رویدادهای ارتباطی، سیاسی و اجتماعی
۱۱) به جز روزنامه‌نگاری صاحب حرفه‌ی دیگری نیست
۱۲) تنها نویسنده‌ی حرفه‌یی مطبوعات نیست، بلکه خبرنگار، گزارشگر، عکاس، صفحه‌بند، حروف‌چین، آگاه و آشنا با مکانیزم تولید،‌ نشر و پخش رسانه است .
تا آنجا که در کتابهای روزنامه نگاری نگاشته شده و اساتید گفته اند اینطور معیارهای برای روزنامه نگاری حرفه ای دیده نمی شود . اصولا حرفه ای در برابر آماتور [ نه ناشی و کار نابلد] قرار می گیرد حرفه ای همانطور که استاد صدیقی نیز اشاره کرده اند « کسی است که از طریق تولید خبر، گزارش، مصاحبه، مقاله و عکس ارتزاق می‌کند » ولی روزنامه نگار غیر حرفه ای یا آماتور کسی است که هرچند از امکانات مادی فعالیت روزنامه نگاری نیز بهره مند می باشد اما منبع اصلی درآمد وی محسوب نمی شود . باید توجه داشت که در اکثر فعالیتهای هنری این آماتور ها هستند که هنرهای بدیع را خلق می کنند که کمتر حرفه ای توان خلق آنها را دارد. بنا بر این آماتورها با وقت گذاشتن [و شاید نداشتن غم نان ] با فکری باز و همه جانبه می توانند در عرصه روزنامه نگاری نیز راه گشای جامعه باشند. آقای گنجی، شمس ، جلایی پور، دهشیار، سازگارا و ده ها فرد دیگری که فعالت روزنامه نگاری انجام می دهند هرچند آماتور هستند اما منبع تاثیراتی هستند که هیچگاه استاد و کسانی که استاد به آنها روزنامه نگار حرفه ای می گویند توان اینگونه تاثیر گذاری را ندارند.
اگر متون روزنامه نگاری واکاوی گردند اصلا کسی ادعای اینکه روزنامه نگار باید حرفه ای باشد یا نباشد را مطرح نکرده است بلکه این حرفه ای بودن از آن عبارتهای « عوامی » است که در جامعه ایران مد شده و آن نیز بعلت دولتی و حزبی بودن رسانه های ایران است که هر جناح یا حزب یا مدیری که صاحب قدرت می شود همه آشناهای غیر متخصص خود را به رسانه مربوطه وارد می سازد و لذا روزنامه نگار حرفه ای به معنای روزنامه نگاری شده که به کار خود آشنا می باشد [ در مقابل آشنا های کار نابلد] .بنابر این اینگونه حرفهای کارمندی را نباید به حوزه علم آورد. در حوزه علم روزنامه نگاری [اگر آن را علم بدانیم] روزنامه نگاری تخصصی در مقابل روزنامه نگاری عمومی قرار می گیرد که در این رابطه جناب آقای حسین قندی در کتابهای خود به خوبی مطلب را تشریح کرده اند که از تکرار انها خودداری می شود.
با تمام این توضیحات آیا معیار ها مذکور بد است؟ بد نیست اما سوال اینجاست که آیا یک نفر به تنهایی می تواند همه معیار های علمی [آگاه نسبت به رخدادهای جامعه خود، شناخت مناسبات درون سازمانی و برون سازمانی حاکم بر رسانه‌ها، مطالعه و تعمیق در یافته‌های تئوریک و تجربی به منظور رسیدن به تحلیل صحیح از مناسبات و رویدادهای ارتباطی، سیاسی و اجتماعی] را داشته باشد؟ دیگر اینکه معیار های اخلاقی ذکر شده [صادق، امین، تواضع و فروتنی در برابر پیشکسوتان ، داشتن اخلاق ] مربوط به همه انسانها است و دلیلی ندارد که روزنامه نگاران غیر حرفه ای [ البته به قول استاد] فاقد آن باشند و این حتی توجیه رفتارهای غیر اخلاقی دیگران است که اشتباهات خود را با غیر حرفه ای بودن توجیه می کنند. سوم معیار های عمومی [قریحه‌ی نوشتن، تجربه، پشتکار] را همه افراد در فعالتهای خود دارند و مربوط به روزنامه نگاری حرفه ای نمی شود
و بالاخره آیا اشراف بر معیار های « آگاه نسبت به رخدادهای جامعه خود، شناخت مناسبات درون سازمانی و برون سازمانی حاکم بر رسانه‌ها، مطالعه و تعمیق در یافته‌های تئوریک و تجربی به منظور رسیدن به تحلیل صحیح از مناسبات و رویدادهای ارتباطی، سیاسی و اجتماعی، تنها نویسنده‌ی حرفه‌یی مطبوعات نیست، بلکه خبرنگار، گزارشگر، عکاس، صفحه‌بند، حروف‌چین، آگاه و آشنا با مکانیزم تولید،‌ نشر و پخش رسانه » مغایر روزنامه نگاری تخصصی نیست؟؟؟ چگونه یک فرد می تواند در عصر کنونی که همه کار ها تخصصی است به همه این علوم اشراف داشته باشد؟ آیا استادی پیدا می شود که دارای همه این تخصص ها باشد چه برسد به روزنامه نگاری که بیشتر وقتش صرف تهیه خبر و گزارش می شود.
پیشنهاد می شود بجای خلق معیار های غیر علمی و غیر منطقی در حوزه روزنامه نگاری؛ استاد روزانه [هفته ای یا ماهانه] سری به سایتها و وبلاگهای ارتباطی و روزنامه نگاری بزنند تا حد اقل پاسخگوی صحبتهای سابق خود باشند.
● حرفه‌یی‌گرایی در مطبوعات
روزنامه‌نگار حرفه‌یی جز روزنامه‌نگاری صاحب حرفه‌ی دیگری نیست
یک روزنامه‌نگار و مدرس روزنامه‌نگاری معتقد است: روزنامه‌نگار حرفه‌یی کسی است که از طریق تولید خبر، گزارش، مصاحبه، مقاله و عکس ارتزاق می‌کند؛ از این رو روزنامه‌نگار حرفه‌یی، گزارشگر صادق، امین و آگاه نسبت به رخدادهای جامعه خود است.
فریدون صدیقی در گفت‌وگو با خبرنگار رسانه‌ی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در تعریف روزنامه‌نگار حرفه‌یی، با اشاره به چند عامل که سبب اعتلای حرفه‌یی‌گرایی در مطبوعات می‌شود، اظهار داشت: استعداد و قریحه‌ی نوشتن، تجربه، پشتکار، تواضع و فروتنی در برابر پیشکسوتان، داشتن اخلاق حرفه‌یی، شناخت مناسبات درون سازمانی و برون سازمانی حاکم بر رسانه‌ها، مطالعه و تعمیق در یافته‌های تئوریک و تجربی به منظور رسیدن به تحلیل صحیح از مناسبات و رویدادهای ارتباطی، سیاسی و اجتماعی از جمله عناصری است که می‌توانیم یک روزنامه‌نگار را با توجه به آن‌ها حرفه‌یی بدانیم.
او با بیان این که روزنامه‌نگار حرفه‌یی کسی است که به جز روزنامه‌نگاری صاحب حرفه‌ی دیگری نیست، اظهار داشت: روزنامه‌نگار حرفه‌یی تنها نویسنده‌ی حرفه‌یی مطبوعات نیست، بلکه خبرنگار، گزارشگر، عکاس، صفحه‌بند، حروف‌چین، آگاه و آشنا با مکانیزم تولید،‌ نشر و پخش رسانه است.
صدیقی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان به روزنامه‌نگاری که در حال حاضر در عرصه‌ی مطبوعات ما فعالیت می‌کنند، لفظ حرفه‌یی اطلاق کرد، تصریح کرد: به نظر می‌رسد، نزدیک به نیمی ‌از کسانی که در مطبوعات و خبرگزاری‌ها فعال هستند، اصول حرفه‌یی را رعایت می‌کنند؛ اما عده‌ی دیگر، بیشتر فعالان سیاسی، اقتصادی‌، اجتماعی و فرهنگی هستند؛ از این رو، تنها نصف جمعیت روزنامه‌نگارمان، از راه روزنامه‌نگاری ارتزاق می‌کنند و همواره رسانه‌های ما، به دلیل فضای نامناسب، دغدغه‌های امنیت شغلی خود را دارند.

http://montaghed.blogfa.com/
فریدون صدیقی