خاستگاه مهم ترین دوره ها در تاریخ انسان

بررسی های جدید، اطلاعات فراوانی را درباره این منطقه که تقریباً بیشترین قدمت را داراست، فراهم خواهد آورد، به علاوه ادامه تحقیقات در این باره باعث تبادل اطلاعات مهمی میان کارشناسان ایرانی و استادان دانشگاه شیکاگو می شود.
سال گذشته عباس علیزاده باستان شناس و یکی از اعضای وابسته مؤسسه شرق شناسی شیکاگو به همراه آقای کوچوک، استاد یار در زمینه انسان شناسی به منظور به دست آوردن اطلاعات جدید و توسعه پژوهش ها و تحقیقات از منطقه گران بها و غنی خوزستان دیدن کردند. علاوه بر این، علیزاده و هیأت همراه وی، کنفرانسی را در تهران به نام رابطه فرهنگ باستانی ایران و غرب آسیا برگزار کردند که این کنفرانس محیط مناسبی جهت بحث و تبادل نظر درباره آخرین تحقیقات باستان شناسی صورت گرفته در این ناحیه که دارای موقعیت خاص و مرکزیت فرهنگی در دنیای باستان است، فراهم آورد و متخصصان بسیاری را از سراسر جهان مجذوب کرد.
علیزاده و هیأت همراه او، پس از مطالعات فراوان در مورد خوزستان و محیط جغرافیایی پیرامون آن، از این منطقه به عنوان یکی از مهمترین مکان های باستان شناسی که قسمتی از تمدنی بزرگ بوده است، نام می برند. علیزاده معتقد است دو دوره مهم در تاریخ انسان وجود دارد که نشانه های هر دو دوره در این ناحیه ملموس است. اولین دوره، مربوط به دوره کشاورزی است که انسان ها توانستند بر سیستم غذایی خود تسلط پیدا کرده و این زمان، آغاز زندگی در دهکده ها و روستاها بود و دومین دوره، دوره شهرنشینی است که در این زمان، روستاها توسعه پیدا کرده و به صورت شهر در آمده و شهرها قانونمند شدند.
تاریخ تحولات مهم در این منطقه به ۴ هزار سال قبل از میلاد مسیح می رسد. تحقیقات تکمیلی توسط گروه نشان داد که در گذشته این منطقه در فواصل معین و به صورت دوره ای مورد هجوم سیل قرار گرفته و کشاورزان در زمینهای تر و مرطوب به کشت و زرع می پرداختند. کشاورزان، در زمانی که زمین های آنها مورد هجوم آب قرار می گرفته، به فکر ایجاد سیستمی برای مهار کردن سیلاب افتادند تا آب را به زمین های خود هدایت کنند. بعدها، این تفکر موجب پیدایش کانال های آب رسانی امروزی شد.
سیستم آبیاری نیازمند نظارت و مدیریت بود که این قضیه در شهرها به علت توسعه تمدن شهری و وجود تشکیلات سازمان یافته نیاز بیشتری را در مقایسه با سیستم کشاورزی و آبیاری در روستاها که به همان روش سنتی اداره می شد ایجاب می کرد.
علیزاده معتقد است سیستم آبیاری کشاورزی در خوزستان شاید به دلیل همجواری با تمدن بزرگ بین النهرین یکباره توسعه پیدا کرده و این نشان دهنده مراودات میان مردم این دو ناحیه است.
هیأت اعزامی که با اطلاعاتی از سایر باستان شناسانی که در این منطقه کار کرده و مدارکی مبنی بر وجود ۱۵۰۰ سایت به دست آورده بودند، به تحقیقات خود ادامه دادند. آنها به منظور مطالعات بیشتر و به دست آوردن اطلاعات جدید از خصوصیات غیرقابل رؤیت در مورد چگونگی توسعه کشاورزی و آبیاری در این منطقه با استفاده از تهیه نقشه و عکسهای هوایی بیش از ۳۰۰ سایت را مورد بررسی قرار داده و آثار به دست آمده را در تهران و شیکاگو مورد مطالعه قرار دادند.تونی ویلکینسون، یکی از باستان شناسان می گوید: در خوزستان، خانه هایی با فرهنگ ایلامی و همچنین فرهنگ سوزیانا معروف به سوزا(یکی از پایتخت های ایلامی) شناخته شده است. خاک حاصلخیز و سیستم هدایت آب دو عامل مهم پیشرفت مردم این سرزمین در امر کشاورزی در گذشته و حال بوده است.
درگذشته مردم به منظور آبیاری زمین های خود راههایی را برای بالا آوردن سطح آب رودخانه ابداع کردند. آنها همچنین سدهایی را به منظور مهار آب که سدهای امروزی نوع پیشرفته آن هستند، ایجاد کردند و کانال های آبرسانی آنها در بعضی موارد به پهنای ۱۶۶ متر می رسید. مردم این منطقه برای ساخت ظروف از خاک رس خوب و مرغوب استفاده می کردند. آثار به دست آمده که توسط باستان شناسان جمع آوری شده، وجود دوره های مختلفی را در این منطقه ثابت می کند که از آن جمله آثار دوره نئولتیک است.
علیزاده می گوید: ثبت این آثار بسیار مهم است چون متعلق به دوره ویژه ای است .علیزاده و هیأت همراه او- از دانشگاه شرق شناسی شیکاگو- در حال بررسی و مطالعه یافته های خود هستند.
سپیده میرحسینی عضو مرکز مطالعات باستان شناسی بین المللی جنوب شرق

منبع : روزنامه همشهری