سناریوی امریکایی اتهام هسته‌ای سوریه

جنجال ها و هیاهوهای سیاسی رسانه های اخیر امریکا و اسراییل در پی ادعاها و داستان های هیجان انگیز این دو کشور، در مورد برنامه های هسته ای سوریه و همکاری کره شمالی در این برنامه ها، موجی از نگرانی ها و گمانه زنی ها در جهان و خصوصا منطقه خاورمیانه را در مورد اهداف پیدا و پنهان این بازی تبلیغاتی اخیر امریکا و اسراییل درپی داشته است.
ماجرا زمانی آغاز شد که سازمان های اطلاعاتی امریکا و مدیران این نهادها ازجمله سیا و مدیر آن «مایکل هایدن» در جلسه استماع کمیته شش گانه کنگره، نوار ماهواره ای را منتشر کردند که به زعم آنان این نوار تصاویری را نشان می دهد که کارشناسان هسته ای کره شمالی در حال ساخت یک راکتور هسته ای در سوریه هستند؛ آن ها (سازمان های اطلاعاتی امریکا) مدعی اند که دمشق در آستانه عملیاتی ساختن یک راکتور هسته ای با قابلیت تولید پلوتونیوم و استفاده از آن در کلاهک های هسته ای بوده که اسراییل با حمله به آن روند تکمیل آن را متوقف کرده است: این محل همان مکانی است که در پانزدهم شهریورماه گذشته (۶ سپتامبر) توسط هواپیماهای صهیونیستی بمباران و تخریب شد؛ این منطقه بمباران شده در منطقه ویرزوع در شرق سوریه واقع شده است و به ادعای صهیونیست ها دولت بشار اسد در سال ۱۹۹۷ در این منطقه طی همکاری پنهانی هسته ای با کره شمالی در حال ساخت راکتور هسته ای برای خود بوده است و همچنین مقامات اطلاعاتی امریکا مدعی اند در سال ۲۰۰۱ عده ای از مقامات ارشد کره شمالی که در مجتمع هسته ای «یونگ بیون» فعالیت می کردند از این مرکز چندین بار دیدن نموده اند.
اما برای پی بردن به صحت و سقم این ادعاها و بررسی جوانب و اهداف پشت پرده این ادعاهای اخیر مقامات اطلاعاتی امریکا و اسراییل، شاید پی گیری و سیر این اخبار و تحلیل ها و واکنش های صورت گرفته به این ادعاها بتواند راهگشا و کمک کننده باشد.
به ادعای منابع خبری امریکا، یکی از مقامات اطلاعاتی امریکا که نخواست نامش فاش گردد در گفت وگو با یکی از شبکه های امریکایی ادعا نمود: موساد در تابستان گذشته کشف کرد که سوریه سرگرم احداث تاسیسات هسته ای است (به زعم آنان) و با استفاده از یک جاسوس تحت عنوان کارگر توانست به این تاسیسات راه یافته و اطلاعات بیشتری به دست آورد و از طریق همین جاسوس هم تصاویری از داخل این تاسیسات به دست موساد افتاد و پس از این موساد به سازمان سیا رجوع کرده تا آن سازمان با کمک ماهواره هایش اطلاعات بیشتری از تاسیسات سوری به دست آورد و پس از آن دیک چنی، معاون اول رییس جمهور و از دوستان نو محافظه کار او، سیا را مجبور به انتشار این تصاویر می کند.
به دنبال این اطلاعات و ادعاهای منابع اطلاعاتی جاسوسی امریکا و اسراییل، آژانس بین المللی انرژی اتمی با انتقاد شدید از امریکا این کشور را به خاطر این که پیش از این مدارک ادعایی خود در مورد برنامه هسته ای سوریه را در اختیار کارشناسان آژانس قرار نداده است سرزنش کرد. محمد البرادعی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی، همچنین اسراییل را به خاطر اقدام یکجانبه اش در بمباران سپتامبر گذشته (شهریور ماه) پایگاهی که ادعا می شد راکتور اتمی سوریه را در خود جای داده است، مورد انتقاد قرار داد. به گفته البرادعی، اسراییل با این اقدام خود از بازرسان آژانس امکان بررسی این پایگاه و راستی آزمایی ادعاهای دو طرف را گرفته است. البرادعی در عین حال اعلام کرده است آژانس مدارکی را که روز پنجشنبه گذشته و با تاخیر چند ماه دریافت کرده است به دقت مورد بررسی قرار خواهد داد.
جنجال های اخیر در حالی صورت می گیرد که کارشناسان امریکایی درباره هدف این راکتور اطلاع دقیقی ندارند و در عین حال داناپرینو سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید گفته است که امریکایی ها با اتکا به منابع متعدد از همکاری هسته ای دو کشور مطلع بوده اند، اما درباره اهمیت این همکاری تردید داشته اند.
در همین حال بشار اسد، رییس جمهور سوریه، طی مصاحبه ای با رسانه های جمعی به ادعاهای امریکا و اسرائیل در مورد برنامه هسته ای این کشور پاسخ داده است.
بشار اسد با بی منطق خواندن چنین ادعاهایی، محوطه ای را که در سپتامبر گذشته هدف بمباران هواپیماهای اسرائیلی قرار گرفته است، یک محوطه نظامی متروکه خواند و گفت: چه کسی وسط بیابان و زیر چشم ماهواره ها، در محوطه ای فاقد پدافند هوایی پایگاه اتمی درست می کند!؟ بشار اسد در مورد محوطه ای که بر اثر حمله هوایی اسراییل نابود شد می گوید: این محوطه تاسیسات نظامی در دست احداث را در خود جای داده بود و هیچ ربطی به راکتور اتمی نداشت.
سوریه از سال ۱۹۶۳ عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی و پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای است و براساس مدارک آژانس، سوریه تنها دارای یک راکتور کوچک تحقیقاتی است که به طور منظم مورد بازرسی آژانس قرار می گیرد.
بی تردید جنجال سازی های رسانه ای و بازی های تبلیغاتی اخیر دولتمردان امریکایی و اسراییلی دامنه وسیعی از تاثیرگذاری بر جریانات سیاسی منطقه، شرق مدیترانه و شبه جزیره کره را در برخواهد داشت. در ادامه این مطلب به صورت مختصر به اهداف و اغراض پشت پرده این جریانات سیاسی اشاره می شود.
نخست تاثیرگذاری این جریان بر شبه جزیره کره و به مخاطره افکندن مذاکرات در حال انجام در مورد برنامه هسته ای کره شمالی است.
به زعم «کریستوفرهیل» مذاکره کننده امریکایی در پرونده هسته ای کره شمالی، کمک هسته ایی «پیونگ یانگ» به دمشق متعلق به گذشته است؛ وی اظهار داشت: به نظر ایالات متحده، هیچ گونه همکاری در حال حاضر بین کره شمالی و سوریه در این حوزه وجود ندارد؛ هیل ادامه داد: در جلسه گروه شش (کره شمالی، کره جنوبی، امریکا، ژاپن، چین و روسیه) به این قضیه همانند بسیاری دیگر از قضایای مورد بحث، رسیدگی خواهد شد.
از سوی دیگر، یاسوئو فوکودا، نخست وزیر ژاپن، ارزیابی کرد که اگر صحت این اطلاعات ثابت شود، مشکل جدی را در مسیر ادامه مذاکرات ایجاد خواهد نمود؛ وی افزود: باید در گروه شش و از طریق مذاکرات، این مساله را به هر قیمتی که شده حل نماییم.
همچنین «لی تائی سیک» سفیر کره جنوبی در واشنگتن، اظهار داشت: آنچه مهم است این است که ما از قول محکم کره شمالی بر علیه تکثیر هسته ای مطمئن شویم اما شاید جالب توجه ترین واکنش، در قبال این جریانات و تاثیرگذاری آن بر مذاکرات شش جانبه کره شمالی، موضع گیری مقامات امریکایی بوده است؛ به طوری که یکی از مقامات اطلاعاتی امریکا تصریح کرد: تایید این موضوع که کره شمالی در زمینه فعالیت های هسته ای با سوریه همکاری می کرده به معنی پیچیده تر شدن گفت وگوهای هسته ای با کره شمالی است. همچنین به دنبال این وقایع کاخ سفید اعلام کرد که ایالات متحده به گفت وگوی هسته ای با کره شمالی ادامه خواهد داد.
به نظر می رسید پس از توافق شش جانبه هسته ای سال گذشته میان کره شمالی با امریکا و ۵ کشور منطقه و به دنبال آن تعطیل شدن نیروگاه هسته ای کره شمالی و ماجرای هسته ای شبه جزیره خاتمه یافته است اما جریان اخیر و اتهامات تازه ای که امریکا علیه کره شمالی مطرح کرد مشخص ساخت این موضوع هنوز برای واشنگتن تمام نشده است.با توجه به شواهد می توان اینطور استنباط کرد که زمان افشای این مساله دال بر تلاش عناصر جنگ طلب در دولت امریکا و و در راس آن ها جورج بوش و معاون او دیک چنی برای تشدید فشار بر کره شمالی دارد زیرا شواهد نشان می داد که قبل از آن وزارت امور خارجه تمایل داشته به امضای یادداشتی از سوی کره شمالی که در آن صرفا به درک نگرانی های امریکا اشاره شده بسنده کند و فشارها بر آن کشور را کاهش دهد.
از دلایل دیگر مشتاقان برخورد نظامی و تشدید فشارها به کره شمالی به نگرانی نومحافظه کاران امریکا از احتمال فروش فناوری هسته ای این کشور به یک کشور عربی برمی گردد و احتمالا تهدیدی جدی برای امنیت اسراییل به شمار می رود.
اما کانون دیگری که مورد توجه کارشناسان و تحلیل گران منطقه ای قرار گرفته مساله سازش سوریه و اسراییل و بازپس گیری بلندی های جولان است.اسراییل همواره از بلندی های جولان به عنوان دستاویز و حربه ای محکم در چانه زنی و امتیازگیری از سوریه بهره جسته است. هر چند در داخل اسراییل (حزب لیکود و رقیب حزب حاکم) و امریکا مخالف هر گونه توافق و صلح با دمشق بر سر بلندی های جولان هستند اما اولمرت چند سالی است که با میانجیگری ترکیه، با سوریه مذاکرات پشت پرده ای را انجام می دهد که سفر اخیر رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه از این دست به شمار می رود. این سفر که در ماه گذشته (۲۶ آوریل ۲۰۰۸ برابر ۷ اردیبهشت) صورت گرفت به عنوان پیام تل آویو به دمشق خوانده شد و فعالیت های میانجیگرانه ترکیه برای برقراری مذاکره میان اسراییل و سوریه را علنی و نمایان ساخت.
بررسی پیشنهاد اولمرت، نخست وزیر رژیم صهیونیستی درباره عقب نشینی از بلندیهای جولان در قبال دستیابی به توافق صلح با سوریه، مهم ترین موضوع این دیدار عنوان شده است و این در حالی است که بنابر شنیده های موثق اولمرت پذیرش شروط خویش را به عنوان ضامن توافق با سوریه اعلام نبوده است، رژیم صهیونیستی اعلام نموده در صورتی حاضر به بازپس دادن بلندی های جولان است که سوریه از اتحاد با ایران دست کشیده و همچنین دیگر از حزب الله و حماس حمایت نکند در این رابطه پس از دیدار رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه با بشاراسد، رییس جمهور سوریه که در آن بار دیگر، موضوع سازش رژیم صهیونیستی و سوریه با میانجیگری ترکیه مطرح شد؛ علی باباخان وزیر خارجه ترکیه پیام سوریه درباره سازش با اسراییل را به تزیپی لیونی وزیر امور خارجه اسراییل تحویل داد. به نظر می رسد سوریه در این پیام در خواست اسراییل را رد نموده است به طوری که سعید الثقی، نماینده سوریه در تماس غیرمستقیم با اسراییل با افشای مطالبی از جوابیه سوریه اعلام داشت: ساده لوحانه خواهد بود اگر گمان شود ما در همپیمانی راهبردی خود همان خواهیم کرد و با اشاره به خروج نیروهای اسراییلی از بلندیهای جولان گفت: هیچ کس نمی تواند بر دمشق حکمرانی کند. به نظر می رسد اسراییل با اطلاع از این امر و همچنین به منظور افزایش فشار به سوریه جهت تسلیم این کشور و پذیرش شروط مورد درخواست اسراییل، در جهت سوء استفاده و بازی تبلیغاتی در مورد برنامه هسته ای سوریه است که شاید این امر موجب امتیازدهی و عقب نشینی سوریه از همکاری و هم پیمانی این کشور با ایران، حزب الله و حماس گردد. امری که بعید به نظر می رسد، چنانچه جوابیه اخیر سوریه به میانجیگری ترکیه در جریان مذاکرات صلح این امر را به خوبی روشن می کند.

مازیار احمدی مقدم

منبع : روزنامه جوان