به سرطان بگویید بایستد ‌

دخانیات عامل مستقیم یا غیرمستقیم یك سوم سرطان‌های بدن است و تنها ترك مواد دخانی می‌تواند سرطان‌های دنیا را به یك سوم كاهش دهد.
‌در یك كلام سرطان قابل پیشگیری است. بسیاری از سرطان‌ها را می‌توان با اقدامات پیشگیرانه حذف كرد و احتمال بروز بعضی دیگر را كاهش داد.
در تحقیقات مفصلی كه صورت گرفته است، نشان داده شده كه ۷۵ درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری هستند. كشورهای صنعتی با بهره‌گیری از این تحقیقات اقدامات بسیار مفصلی انجام داده‌اند و بسیاری از سرطان‌ها را محدود و یا كنترل كرده‌اند.
به عنوان مثال سرطان‌های معده كه در شرق دنیا از كشنده‌ترین سرطان‌ها به حساب می‌آیند، در غرب كنترل معنی‌داری شده‌ و از ردیف‌های اول كشندگی جدا شده‌اند. این سرطان كه روزی شایع‌ترین سرطان در شرق دور بود، امروز به خوبی كنترل شده است. در این مقاله سعی می‌كنیم، بعضی از اقدامات لازم برای پیشگیری از سرطان‌ها را برحسب اعضای مبتلا شرح دهیم.
● سرطان‌های پوست:
اگر چه قبلاً مفصل‌تر صحبت كرده‌ام ولی به طور كلی دو عامل برای پیشگیری از بروز و یا كم كردن خطرات ناشی از آن ضروری است، عامل اول احتراز از اشعه ماورای بنفش نور خورشید است.
این اشعه می‌تواند با تحریك مستمر پوست سبب بروز سرطان‌های نوع پوششی پوست شود. به همین جهت توصیه می‌شود افرادی كه شغل آنها حضور در مقابل آفتاب را الزامی می‌كند مثل كشاورزان، كارگران و ... با لباس پوشیده و بهره گرفتن از كلاه‌های آفتابی این وظیفه را انجام دهند. توجه به خال‌های پوستی و شناخت تغییرات آنها و یا نوپدیدی آنها می‌تواند از بروز سرطان دیگر پوست كه ملانوما گفته می‌شود، پیشگیری كرده و یا با تشخیص زودرس، عوارض آن را كاهش دهد
● سرطان‌های حفره دهان:
زمان طولانی لازم است تا ضایعات مخاطی دهان و زبان به سرطان تبدیل شود. دو عامل بزرگ در پیشگیری از سرطان‌های حفره دهان تأثیر دارند.
▪ اول رعایت بهداشت دهان و دندان:
اگر حفره دهان پاكیزه نگه داشته شود و دندان‌ها سالم باشند و به موقع مراقبت‌های بهداشتی برای دهان انجام شوند، احتمال بروز ضایعات پیش سرطانی و نهایتا سرطان در حفره دهان كاهش می‌یابد..
▪ عامل دوم مواد مصرفی، به ویژه دخانیات است. مواد دخانی از عوامل اصلی بروز سرطان‌های پوشش دهان و زبان می‌باشند. ترك زودتر سیگار و پیپ می‌تواند این خطر را به طور محسوس كاهش دهد. به طور كلی مواد غذایی تند و محرك به خصوص اگر از كیفیت طبیعی سالمی برخوردار نباشند و یا سایر مواد دخانی و محرك هم می‌توانند در حفره دهان و یا حنجره ایجاد سرطان كنند.
لازم به ذكر است كه دخانیات عامل مستقیم یا غیرمستقیم یك سوم سرطان‌های بدن است و تنها ترك مواد دخانی می‌تواند سرطان‌های دنیا را به یك سوم كاهش دهد
● سرطان مری و معده:
برای سرطان‌های مری و معده علاوه بر بهداشت دهان و دندان، موادغذایی مصرفی اهمیت بیشتری دارند. مصرف مواد دخانی در این امر نیز مؤثر است، به خصوص مواد اعتیادآور خوراكی و یا جویدنی كه در بخش‌هایی از دنیا و كشور ما معمول است..
مصرف مواد گوشتی نمك سود، استفاده از نمك زیاد و مصرف مواد چربی به خصوص چربی‌های اشباع شده و با ترانس بالا از عوامل ایجاد سرطان‌های مری و معده است. بعضی مواد نگهدارنده كه به مواد غذایی به خصوص پروتئین‌ها زده می‌شود مثل نیتریت‌ها و نیتروزاینی می‌توانند احتمال سرطان معده و مری را افزایش دهند
● سرطان لوزالمعده:
مصرف الكل در ایجاد این سرطان نقش مهمی بازی می‌كند اما هنوز سایر عوامل مؤثر به خوبی شناخته نشده است.
● سرطان كبد: در اینجا نیز مصرف الكل و بروز بیماری‌های التهابی كبد كه هر دو با رعایت موازین غذایی و انجام واكسیناسیون قابل پیشگیری هستند، می‌توانند از بروز سرطان‌های كبد كاسته و تعداد موارد آن را كمتر كنند.
● سرطان روده بزرگ:
این نوع سرطان را از سوغاتی‌های صنعتی شدن می‌شناسیم. كم مصرف كردن سبزی و میوه و به هم زدن عادات تخلیه دستگاه گوارش از مواد غذایی كه زود آماده می‌شوند، از عوامل مهم ایجاد این نوع سرطان می‌باشند كه امكان پیشگیری از آن كاملا در اختیار مردم است.
● سرطان مثانه و پروستات: استفاده از دخانیات و در معرض مواد شیمیایی قرار گرفتن از عوامل مؤثر سرطان مثانه به حساب می‌آید. به همین جهت توصیه می‌شود رنگرزها و نقاشان كه از مواد رنگی استفاده می‌كنند، رعایت بیشتری معمول دارند تا از راه پوست و یا تنفس این مواد رنگی وارد بدن آنها نشوند.
● سرطان تیروئید:
استفاده نابه جا از اشعه ایكس و عدم محافظت تیروئید در مقابل اشعه می‌تواند خطر سرطان تیروئید را بالا ببرد. به عنوان مثال در قدیم كه برای كچلی از تابش اشعه ایكس استفاده می‌كردند و یا كسانی كه به هر دلیل در معرض اشعه گاما(رادیوتراپی) قرار می‌گرفتند یا حتی كسانی كه حداقل دو بار از رادیوگرافی‌های بزرگ دندان برای ردیف كردن دندان‌های خود استفاده می‌كردند، خطر بروز سرطان تیروئید را افزایش داده‌اند.
● سرطان پستان:
شایع‌ترین سرطان در نیمی از مردم جامعه یعنی بانوان محترم با رعایت نكات بهداشتی تا حد زیادی قابل كاهش است و یا می‌توان آن را در مراحل اولیه شناسایی كرده و از عوارض بعدی آن كاست..
رعایت وزن نسبت به قد و پیشگیری از اضافه‌ وزن، عدم مصرف مواد چربی زیاد و عدم مصرف الكل و دخانیات از الزامات است.
داروهای هورمونی (هورمون‌های زنانه) به ویژه اگر بدون دلیل مصرف شوند، از علل مهم به شمار می‌روند. متأسفانه امروزه معرف این داروها چه به صورت عمومی (تزریقی یا خوراكی) و یا موضعی (پماد) برای پوست و به عنوان زیبایی و جوان كردن معمول شده كه كاملاً غیر علمی است و خطر بروز سرطان پستان را افزایش می‌دهد.
كسانی كه به دلایل علمی و زیر نظر پزشكان متخصص مجبور به مصرف داروهای هورمونی هستند باید از نظر بروز سرطان پستان در معرض كنترل دقیق‌تری قرار بگیرند.‌

دكتر محمداسماعیل اكبری
استاد دانشگاه و رئیس مركز تحقیقات سرطان

منبع : روزنامه سلامت