۲۲ شهریور ۱۳۸۶ ــ ۱۳ سپتامبر ــ سالروز جنگ ماراتن که ۴۹۰ سال پیش از میلاد روی داد

۱۳ سپتامبر سالروز نبرد یک روزه ماراتن Marathon است که در سال ۴۹۰ پیش از میلاد روی داد و نیروی دریابرد ایران در آن موفق نبود و با تحمل تلفات عقب نشینی کرد.
داریوش بزرگ، تنها با هدف گوشمالی آتنی ها - نه تصرف آتن - که یونانی زبانهای آسیای صغیر (شهرها و جزایر ایونی) قلمرو ایران را تحریک به شورش و نافرمانی می کردند یک سپاه پیاده و سوار را با کشتی روانه سرزمین اصلی یونان کرد که به صورت کشور - شهر یا ایالات متحده اداره می شد.
این نیرو که بزرگترین لشکرکشی آمفی بیاس از آغاز تاریخ تا اواخر قرن ۱۹ میلادی است پس از تصرف شهر ارتریا Eretria و جزیره ایوبویی Euboea (اوبوآ)، در ساحل شرقی اتیکا Attica پیاده شد.
به نوشته مورخان یونانی، آتن و متحدان آن جز اسپارت برای دفاع، موفق به گردآوری ده هزار نظامی شده بودند و در انتظار نیروی اعزامی اسپارت بسر می بردند که میلتیادس Miltiades فرمانده دفاع از آتن شنید که فرمانده نیروهای دریا برد ایران بیش از نیمی از سربازان خود و عمدتا سواره نظام را به کشتی ها بازگردانده و قصد حمله مستقیم به شهر آتن را دارد و واحدهایی که در شرق اتیکا باقی مانده اند در حال برپا کردن اردوگاه هستند، ولی زمینی که در آنجا پیاده شده اند گود و نیمه باتلاق و سست است.
وی پس از مشورت با هشت ژنرال دیگر تصمیم گرفت پیش از آن که نیروی باقیمانده ایران در شرق اتیکا بتواند زمین بهتری بیابد و از اردو زدن فارغ شود به آن شبیخون زند. سربازان آتنی که در زمین های با ارتفاع بیشتر و خشک موضع گرفته بودند با سرعت به سوی نیروی ایران به حرکت درآمدند. واحدهای ایرانی که در مرکز صحنه بودند حمله آتنی ها را دفع کردند، ولی دو جناح راست و چپ تاب مقاومت نیاوردند و کل نیرو به محاصره درآمد. همزمان، کشتی های آتنی به کشتی های حامل تدارکات نیروهای ایرانی که بدون دفاع مانده بودند حمله بردند و نیز آنها را از دسترس نیروهای در حال جنگ دور ساختند. در این عملیات، به نوشته مورخان یونانی نیروی دریابرد ایران با تحمل شش هزار و چهارصد تن تلفات دست به عقب نشینی زد و آتنی ها به پاس نجات شهرشان در دلفی Delphi خزانه ای ساختند و به آپولو Apollo خدای خود هدیه کردند. سپس میلتیادس که پیش بینی کرده بود ایران درصدد گرفتن انتقام برخواهد آمد دستور ساختن ۲۰۰ کشتی جنگی را داد که این بار ایران از راه خشکی به یونان حمله برد. منابع ایران تنها از پیروزمند نبودن این لشکرکشی و خشم داریوش بزرگ از این پیش آمد و سوگند او که از آتنی ها انتقام خواهد گرفت یاد کرده اند. داریوش گفته بودکه پسر پدرش نخواهد بود اگر انتقام نگیرد و تا هفت پشت نام پدر و نیاکانش را ذکر کرده بود که اصطلاح هفت پشت از همان زمان باقی مانده است و ایرانیان می کوشیدند که نام پدر، پدربزرگ و ... خود را تا هفت پشت به یاد داشته باشند و تاریخ کارهای خوب و بد آنان را به خاطر بسپارند.
درپاره ای از تاریخها به ویژه کتابهای مورخان امریکایی روز ۱۲ سپتامبر سالروز جنگ ماراتن ذکر شده است که احتمالا به دلیل ۶ تا ۹ ساعت عقب تر بودن زمان در امریکا از آتن باشد.
مورخان متفق القول نوشته اند که از آغاز تاریخ بشر تا به امروز ، جهان امپراتوری با عظمتی چون امپراتوری پارسها در دوران هخامنشیان را به خود ندیده است که بر پایه نظم اداری ، قانون ، توجه خاص به ارتباطات ( راهها ، بنادر ، پستخانه و... ) و تحمل ادیان و عقاید به وجود آمده بود.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز