یازده روش ساده و موثر برای تربیت و پرورش کودکی شاد

۱) هدیه ای برای روح کودک
شاد بودن یکی از هدیه هایی است که کودک می تواند از والدین خود بگیرد. مطلب زیر به شما می گوید چطور به کودکانتان عزت نفس و رضایتمندی پایدار بدهید. یکی از بزرگ ترین هدایایی که والدین می توانند به کودکان خود بدهند توانایی و استعداد شاد شدن است. البته بین خوشحالی و شادی لحظه ای- مثلا دادن یک اسباب بازی جدید یا یک سبد پر از تنقلات به کودک- و خوشحالی و رضایتمندی پایدار، تفاوت عمده ای وجود دارد. به طور قطع کودکان تفریح را دوست دارند و مانند بزرگ ترها نیازمندند خوشبختی را عمیقا احساس کنند، اما شادی واقعی قابل تعمق تر است و روح فرزند شما را تحت تاثیر قرار می دهد و در او این حس را به وجود می آورد که همه چیز دنیا خوب است.
متخصصان معتقدند، کودکان شاد ویژگی های مشخصی دارند، از جمله: عزت نفس، خوش بینی و خویشتنداری. چنانکه خواهید دید، ایجاد و پرورش این ویژگی ها بسیار ساده تر از آن است که تصور کنید، با یازده روشی که در پی می آید، می توانید به فرزندتان کمک کنید دید مثبتی به زندگی داشته باشد.
۲) از سرگرمی های سازمان نایافته و قدیمی استفاده کنید
کودکان موفق معمولا کودکان شادی هستند، اما تلاش شما به منظور آماده سازی فرزندتان در رویارویی با مسائل زندگی باعث می شود که تمام وقت او را با حجم زیادی از برنامه های مختلف پر کنید. همه بچه ها به زمانی برای کاهش فشار نیاز دارند. وقفه ای در زمان بازی و یا درس به آنها بدهید و بگذارید در این زمان تخیلاتشان آنها را هدایت کند و آزادانه بازی کنند. مثلا سر فرصت حشره شکار کنند، آدم برفی بسازند و یا به عنکبوتی که تار می تند نگاه کنند. اینها حس تخیل در کودک را پرورش می دهد و به او اجازه می دهد دنیا را با گام های خودش کشف کند. بهتر است شما هم از برنامه پر مشغله و آشفته خود بکاهید و کودکانتان را هنگام تفریح همراهی کنید.
۳) کمک به دیگران را به کودکتان بیاموزید
کودک برای آنکه بتواند شاد باشد می بایست احساس کند که عضو با ارزشی از یک اجتماع بزرگ است و می تواند به زندگی افراد دیگر معنی ببخشد و با ایجاد موقعیت های مناسب، این احساس را در او به وجود آورید. اسباب بازی های قدیمی او را که دیگر به آنها نیازی ندارد، جمع کنید و از او بخواهید آنها را به خانواده های نیازمند بدهد، یا در فروشگاه از او بخواهید که مقداری مواد غذایی برای اهداء به مستمندان خریداری کند.
کودکان می توانند لذت کمک کردن به دیگران را در سنین پایین یاد بگیرند.
۴) همراه کودک خود، فعالیت های فیزیکی انجام دهید
همراه کودک به گردش بروید، با او بازی و یا دوچرخه سواری کنید. با این کار نه تنها نیرو و بنیه کودک خود را تقویت می کنید بلکه باعث شادی او می شوید. فعال نگه داشتن کودکان، استرس را در آنان کاهش می دهد و موجب می شود انرژی شان را از راه درست تخلیه کنند. کودکان سالم از قدرت بدنی بیشتری نیز برخوردارند. کودکان بیشتر از آنکه نگران ظاهرشان باشند، به کارهایی که انجام می دهند، افتخار می کنند. در صورتی که کودکتان را در انجام کار مورد علاقه اش تشویق کنید، برای ایجاد شادی در او روشی جدید را به کار گرفته اید.
۵) با کودکتان بخندید
برای او لطیفه تعریف کنید، شعر های خنده دار بخوانید، خودتان را دست بیندازید. خندیدن برای کودک شما و نیز برای خودتان مفید است. یک دلیل کاملا فیزیکی اش این است که هنگام خنده، تنش (نگرانی) و اضطراب آزاد می شود و اکسیژن بیشتری دریافت می کنید و سبک بال می شوید.
۶) در تحسین کودکتان خلاقیت به خرج دهید
هنگامی که فرزند شما در هدفی که دنبال می کند به موفقیتی می رسد یا مهارتی کسب می کند، تنها به گفتن جمله «کارت خوب است» اکتفا نکنید. به جزئیاتی که آنها را موثر یافته اید، اشاره کنید. مثلا بگویید: «روشی که تو برای توصیف قهرمان در خلاصه کتابت انتخاب کرده ای، به قدری عالی است که من احساس می کنم او زنده است». یا بگویید: «روشی را که برای کشیدن آن درخت ها به کار برده ای، بسیار می پسندم». این طرز برخورد بسیار پر معناتر از آن است که به طور کل خیلی رسمی به پشتش بزنید و آفرین بگویید. در تشویق افراط نکنید.
۷) از خوب غذا خوردن کودکتان اطمینان داشته باشید
اگر چنانچه فرزندتان بداخلاق یا بهانه گیر است، اگر بیمار نباشد، احتمالا گرسنه است. اگر زمان غذا خوردن نیست، از میان وعده ها استفاده کنید، ولی به خاطر داشته باشید که این میان وعده ها باید حاوی مواد مغذی (دارای ارزش غذایی) باشد و صرفا شکم پرکن نباشد. خوب خوردن از تغییرات رفتاری ناگهانی (مانند بهانه گیری) می کاهد و در ایجاد احساس سلامت و تندرستی موثر است. میان وعده های مفید عبارتند از: ماست کم چربی، میوه تازه یا خشک، کره و مربا با نان کامل گندم.
۸) لبخند بزنید
برای یک کودک هیچ چیز به اندازه یک لبخند شیرین اطمینان بخش نیست. این لبخند راهی مفید برای گفتن «دوستت دارم» است. درحالی که می خندید، سنگین و رسمی او را در آغوش بگیرید. به یاد داشته باشید تمامی این لبخندها و در آغوش گرفتن ها، به همان اندازه که برای کودکتان خوب است، برای شما نیز مفید است.
۹) با دقت به حرف های کودکتان گوش دهید
برای کودک هیچ چیز به این اندازه مهم نیست که همه توجه تان به او باشد. در این هنگام او آنچه را که در ذهنش است به شما می گوید. آیا می خواهید شنونده بهتری باشید؟ تمام حواستان را به کودک بدهید. اگر زمانی که شما مشغول پرداخت یا بررسی صورت حساب ها یا انجام کار های روزمره هستید، فرزندتان با شما صحبت کرد، همه کارهایتان را کنار بگذارید و تمام توجه تان را معطوف او کنید. هیچ گاه صحبت او را قطع نکنید و میان افکارش ندوید، حتی اگر تمام آنها را قبلا شنیده باشید. فرصت های طلایی برای گوش سپردن به سخنان کودک با توجه کامل (و بدون اینکه کلامش را قطع کنید) یکی هنگام رانندگی است در حالی که کودکتان همراهتان است و دیگری، شب وقتی او به رختخواب می رود.
۱۰) ایده آل گرایی محض را کنار بگذارید
همه ما می خواهیم فرزندانمان هر کاری را به بهترین نحو انجام دهند، اما هنگامی که به تکمیل یا مرتب کردن کار های آنها اقدام کرده ایم، ناخواسته اعتماد به نفس آنان را تضعیف می کنیم. «کارین ایرلند» نویسنده کتاب «عزت نفس را در کودکان بالا ببرید» می گوید: «اگر ما محل هایی را که او فراموش کرده تمیز کند، دوباره تمیز کنیم یا پیشخوان آشپزخانه را دوباره دستمال بکشیم، در واقع به کودکمان گفته ایم که او به اندازه کافی آن کار را درست و خوب انجام نداده است. متاسفانه کودکان به راحتی باور می کنند که به اندازه کافی شایستگی ندارند. بار دیگر که می خواهید کار کودکتان را اصلاح کنید، از خود بپرسید:
الف) آیا این موضوع حیاتی است یا به سلامت مربوط می شود؟
ب) آیا این موضوع تا ۱۰ سال دیگر به همین نحو باقی خواهد ماند؟
اگر جواب های شما منفی است- یعنی اگر آن کار، مهم نیست- بگذارید کارها را به همان نحو انجام دهد. به یقین کمک به کودک برای کسب مهارت های زندگی، قسمت بزرگی از وظیفه والدین است، اما تنها یک قسمت از وظیفه آنان را تشکیل می دهد. ارتباط عاطفی بین شما و کودکتان بسیار مهمتر از این موضوع است که مثلا وقتی او میز را می چیند، چنگال را در جای درست خود قرار داده است یا نه.
۱۱) به کودکتان یاد بدهید مشکلاتش را حل کند
از بستن بند کفش گرفته تا عبور ایمن از خیابان، هر مهارتی که کودک شما به دست می آورد، قدمی به سمت استقلال (اتکا به نفس) وی محسوب می شود. در واقع حتی آگاهی از این موضوع که او می تواند با این مسائل روبه رو شود و آنها را حل کند، کمک می کند که کودک شما احساس خوبی به خود داشته باشد. هنگامی که او با مشکلی مواجه می شود -اعم از اینکه آن مشکل اذیت شدن توسط همبازیش باشد یا شکست در چیدن تکه های پازل در کنار هم- شما می توانید به این ترتیب به او کمک کنید:
الف) مشکل او را بشناسید.
ب) راه حل مورد نظر او را بپرسید.
ج) مشخص کنید چه کارهایی به حل آن مسئله یا مشکل می انجامد.
د) درباره اینکه او خودش به تنهایی می تواند پیش برود یا به کمک شما نیاز دارد، تصمیم گیری کنید.
و) اگر به کمک شما نیاز داشت، به او اطمینان بدهید که یاری اش خواهید کرد.
به کودکتان فرصت دهید تا خود را نشان دهد.
هـ) هر کودکی استعداد یا مهارت ویژه ای دارد. چرا به او اجازه نمی دهید کمی از آن را نشان دهد؟ آیا او کتاب خواندن را دوست دارد؟ از او بخواهید هنگامی که آشپزی می کنید، برایتان کتاب بخواند. آیا او حسابش خوب است؟ هنگامی که به خرید می روید، بگذارید او انتخاب کند کدام کالا بیشتر می ارزد. «کارین ایرلند» می گوید: «هنگامی که شما در کار های مورد علاقه کودکتان شریک می شوید و نشان می دهید که تحت تاثیر انجام آنها قرار گرفته اید، مرحله دیگری از عزت نفس را در او به ظهور رسانده اید».

منبع : روزنامه کارگزاران