دکتر منوچهر اقبال

منوچهر اقبال فرزند حاج مقبل‌السلطنه خراسانی معروف به اقبال‌التولیه سال ۱۲۸۸ش در مشهد متولد شد. اقبال تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در مشهد و تهران به پایان برد و برای تکمیل تحصیلات به فرانسه رفت و در رشته پزشکی دکترا گرفته و به ایران بازگشت.
دکتر اقبال پس از بازگشت به ایران ۱۳۱۲ تا ۱۳۲۰عهده‌ دار مشاغل پزشکی از جمله :
ریاست اداره بهداری شهرداری مشهد، ریاست بخش بیماریهای عفونی بیمارستان رازی، دانشیاری و استادی دانشکده پزشکی دانشگاه تهران بود.
دکتر اقبال کار سیاسی خود را با معاونت وزارت بهداری در دولت اول قوام (۱۳۲۱) آغاز کرد و سپس در دولتهای قوام، هژیر، سالار و منصور به وزارت فرهنگ، راه، بهداری و کشور رسید. با روی کار آمدن سپهبد رزم‌آرا به استانداری آذربایجان رسید همچنین ریاست دانشگاه تبریز را عهده دار شد.
دکتر اقبال ۱۳۳۱ عازم اروپا شد و پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به ایران بازگشت و سناتور انتصابی تهران شد و سپس به وزارت دربار رسید. در ۱۳۳۶به نخست‌وزیری منصوب و تا شهریور ۱۳۳۹ این سمت را عهده دار بود. در دوران نخست‌وزیری او دو حزب ملیّون به رهبری دکتر اقبال و حزب مردم به رهبری امیراسدالله علم تشکیل شد و همچنین انتخابات دوره بیستم مجلس شورای ملی انجام گرفت ولی به علت دخالت دولت و تقلب در آراء، حزب مردم و منفردین اعتراض کرده و درگیری ایجاد شد و همگی خواهان ابطال آراء بودند. شاه نیز در یک مصاحبه مطبوعاتی انتخابات را مردود اعلام کرد و دکتر منوچهر اقبال از سمت خود استعفا داد.
پس از نخست‌وزیری دکتر اقبال که ریاست دانشگاه تهران را عهده دار و نماینده دوره بیستم مجلس شورا از مشهد بود مورد تعرض دانشجویان قرار گرفت و اتومبیلش به آتش کشیده شد. پس از این ماجرا اقبال از ایران خارج شد و در ۱۳۴۲که به ایران بازگشت به مدیرعاملی شرکت نفت ایران منصوب شد. و تا پایان حیات خود در این سمت باقی ماند. او در ۱۳۵۶درگذشت.
دکتر منوچهر اقبال در دوران حیات سیاسی خود در احزاب گوناگون چون حزب اراده ملی، حزب دموکرات و... مشارکت داشت و خود نیز حزب ملیّون و جمعیتی به نام « جمعیت یاران» را تشکیل داد. او فراماسونر و از مؤسسین لژ خورشید تابان بود.

آسیه آل احمد

منبع : موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران