امام عسکریعلیه السلام نماد فضیلت‏ها

پیشگفتار
حضرت امام حسن عسكری علیه‏السلام یازدهمین پیشوای شیعه است، رهبری كه در تمام عمر كوتاه خویش (۲۸ سال) مدتی را در پادگانی در سامرا، به همراه پدرش امام هادی علیه‏السلام، تحت مراقبت بسیار شدید دستگاه استبدادی خلفای بنی عباس قرار داشت، و بعد از شهادت پدر بزرگوارش، این حالت استمرار یافت و نیز بارها به زندان جباران زمان، گرفتار شد.
دوران امامت آن رهبر بزرگ الهی بیش از شش سال به درازا نكشید. آن بزرگوار، همانند پدرانش به همه فضائل و خوبی‏ها آراسته و از همه بدی‏ها پیراسته بود. او آن چنان در قله شكوهمند كمال و فضیلت قرار داشت كه نه تنها دوستان و پیروانش او را ستوده‏اند بلكه دشمنانِ كینه ورز و سرسخت، به مدح و ستایش او پرداخته‏اند. برای نشان دادن این حقیقت، به چند نمونه اشاره می‏شود.نزد آن امام معصوم بودم. حضرت در حال نوشتن نامه بود كه وقت اداء نماز فرا رسید، آن بزرگوار نامه را به سویی نهاد و برای خواندن نماز حركت كرد. از نماز كه فارغ شد، دوباره تشریف آورد و قلم را برداشت و شروع كرد به نوشتن نامه.
●تجلی فضائل
احمدبن عبیدالله بن خاقان - كه پدرش از مُهره‏های مهم دستگاه خلافتِ ستم پیشه بنی عباس و از وزیران آن به شمار می‏رفت و خود نیز از مخالفان و معاندانِ سرسخت امامان علیهم‏السلام بود و كه در برهه‏ای، از طرف حكومت، مسئولیت گرفتن مالیات را در قم، به عهده داشت ـ می‏گوید:
من در سامرا ندیدم و نشناختم مردی را در میان علویان، همانند حسن ‏بن‏علی. وی از جهت وقار، عفاف، بزرگواری و بخشندگی، در میان علویان، فرماندهان ارشد نظامی، وزراء و همه مردم، «نمونه و الگو» بود. و با هر كس سخن می گفتی، او را می‏ستود و به نیكی یاد می‏كرد.*
روزی ابو محمد بر پدرم عبیدالله بن خاقان وارد شد، من او را نگریستم؛ آثار بزرگی و عزت و جلالت از سیمای او پیدا بود. پدرم، مقدم او را گرامی داشت و او را بسیار تكریم كرد. من از این روش پدرم، ناراحت و عصبانی شدم، از او سبب این بزرگداشت را پرسیدم، و خواستم كه آن شخصیت را به من معرفی كند، پدرم گفت:
«او پیشوای شیعیان و بزرگ خاندان بنی‏هاشم است. او كسی است كه شایستگی پیشوایی امت را دارد، چون خصلت‏های برجسته‏ای دارد؛ همچون؛ فضیلت، پاكی، وقار و متانت، صیانت نفس، زهد و بی‏رغبتی به دنیا، عبادت، اخلاق نیكو، صلاح و تقوا.»
آنگاه احمد بن عبیدالله می‏افزاید:
ابومحمد ابن الرضا، در نهایت بزرگی و والائی بود.»(۱)
●اخلاق و تحول آفرینی
حكومت ستمگر بنی عباس، امام عسكری علیه‏السلام را نزد شخصی به نام: علی بن نارمش ـ كه یكی از عناصر جنایتكار و از دشمنان سرسخت آل‏ ابوطالب بود ـ زندانی كرد. سران بنی عباس به او گفتند: ابومحمد ابن‏الرضا را تا توان داری، آزار و اذیت ده و او را به قتل برسان.
از زندان نمودن حضرت، چند روزی نگذشت، تا این كه دیدند علی‏بن نارمش با آن همه دشمنی و عداوت، در برابر امام سر به زیر افكنده و آن چنان جذبه و عظمت و خُلق و خوی حضرت عسكری در او تأثیر نهاده كه به حضرت نگاه نمی‏كند.
وقتی امام عسكری علیه‏السلام از این زندان خلاص شد، علی بن نارمش آن چنان دچار تحول روحی و معنوی گردید كه دیدگاهش درباره حضرت، تغییر یافت و در گروه شایستگان زمان قرار گرفت.(۲)
ابوهاشم می‏گوید: روزی در محضر امام عسكری علیه‏السلام بودم، آن حضرت فرمود:
«یكی از درهای بهشت، «بابُ المعروف» است. از آن در كسی داخل بهشت نمی‏شود مگر این كه در دنیا كارهای نیك انجام داده و به مردم كمك و خدمت نماید.»
بار دیگر امام حسن عسكری علیه‏السلام را نزد صالح بن وصیف زندانی كردند، او نیز شخصی پلید و بی رحم بود. گروهی از جنایت پیشگان بنی عباس نزد صالح بن وصیف رفتند و درباره امام به گفت و گو پرداختند. زندانبان به آنان گفت: آخر من چه كار كنم؟ دو نفر از بدترین افراد را بر او گماشتم، بعد از گذشت چند روز، با شگفتی دیدم آن دو، به نماز، عبادت و روزه روی آورده‏اند، به آنان گفتم: چه چیز اتفاق افتاده است؟ گفتند:
«ما چه گوییم در مورد مردی كه روزها روزه و شب‏ها تا سحر نماز می‏خواند، كمتر سخن می‏گوید و به كارهای غیر ضروری نمی‏پردازد! ما هنگامی كه به او می‏نگریستیم، بدنمان به لرزه می‏افتاد و توان استقامت در خود نمی‏دیدیم.»(۳)
●سخاوت و بخشندگی
امام حسن عسكری علیه‏السلام مانند اجداد بزرگوارش در بخشندگی و كمك به مردم، یگانه روزگار بود. شخصی به نام محمد بن‏علی همراه پدرش ـ كه از خاندان علویان بودند؛ ولی از گروه واقفیه به شمار می‏رفتند ـ در زندگی دچار بحران شدند و در مضیقه مالی سختی قرار گرفتند.
وی می‏گوید: پدرم گفت: برویم نزد این مرد ـ امام حسن عسكری ـ چون خصلت «بخشندگی» او را زیاد شنیده بودیم. در راه كه می‏رفتیم، پدرم گفت: ای كاش آن حضرت برای برآورده ‏شدن سه نیاز من، كمكم كند! من هم با خود گفتم: ای كاش به سه نیاز من توجه و عنایت كند!
نزد آن حضرت رفتیم، از حال ما پرسید، پاسخ دادیم. هنگامی كه با امام خداحافظی كرده و از خانه خارج شدیم، خادم حضرت آمد و به اندازه‏ای كه نیاز داشتیم و آرزو كرده بودیم، كیسه‌هایی از اشرفی به ما داد.
آنان با آن كه از امام عسكری علیه‏السلام كرامت دیدند؛ ولی دست از مرام خود برنداشتند.(۴)
●پاسداشتِ نماز
امام عسكری علیه‏السلام به نماز اول وقت بسیار اهتمام می‏داد و نماز را بزرگ می‏داشت. ابوهاشم جعفری كه یكی از یاران خاص و ویژه آن بزرگوار بود، می‏گوید:نزد آن امام معصوم بودم. حضرت در حال نوشتن نامه بود كه وقت اداء نماز فرا رسید، آن بزرگوار نامه را به سویی نهاد و برای خواندن نماز حركت كرد. از نماز كه فارغ شد، دوباره تشریف آورد و قلم را برداشت و شروع كرد به نوشتن نامه.(۵)
●ترغیب به خدمت رسانی
ابوهاشم می‏گوید: روزی در محضر امام عسكری علیه‏السلام بودم، آن حضرت فرمود:«یكی از درهای بهشت، «بابُ المعروف» است. از آن در كسی داخل بهشت نمی‏شود مگر این كه در دنیا كارهای نیك انجام داده و به مردم كمك و خدمت نماید.»
تا این را از حضرت شنیدم، خدا را سپاس گفتم و بسی خشنود گردیدم؛ زیرا یكی از برنامه‏های زندگی من، خدمت رسانی به مردم و رفع نیاز پابرهنگان و محرومان بود. تا این مطلب در دلم گذشت، حضرت به من نگاه كرد و فرمود:
«بله، كسانی كه در این جهان به مردم كمك می‏كنند، در جهان دیگر نیز سر بلند و جایگاه آنان برجسته است. ای ابوهاشم! خدا تو را از این گروه قرار دهد، خدای تو را رحمت كند.»(۶)

پی‏نوشت‏ها:
ما رأیتُ ولا عرفتُ بسرّمن ‏رأی، رجلاً من العلویهٔ مثل الحسن بن علی فی هدیه و سكونه و عفافه و نبله و كرمه عند اهل بیته و بنی هاشم... .
۱- اصول كافی، ج۱، ص ۵۰۳/ مناقب آل ابی‏طالب علیه السلام، ج ۴، ص ۴۲۳/ سیرهٔ ‏الائمه، ج ۲، ص ۵۰۲.
۲- اصول كافی، ج ۲، ص ۵۰۸.
۳- همان، ص ۵۱۲.
۴- همان، ص ۵۰۶.
۵ و ۶- انوارالبهیّه، شیخ عباس قمی، ص ۱۵۴.
منبع:
مجله كوثر، شماره ۶۰ .

منبع : تبیان