ارتش پاکستان مغلوب گروه های افراطی می شود

پنج سال پیش از سوی ایالات متحده امریکا به نیروهای ارتش پاکستان که در نزدیکی مرزهای این کشور با افغانستان مستقر بودند دوربین های دید در شب داده شد تا بتوانند به راحتی در تاریکی شب به دیده بانی پرداخته و مبارزه موثرتری با نیروهای القاعده و طالبان داشته باشند. این دوربین های دید در شب که هر کدام شان ۹ هزار دلار برای بوش خرج برداشته است، حاوی پیغامی برای ارتش پاکستان هستند؛ «جلوی حملات را بگیرید.»
از سال ۲۰۰۱ تاکنون دولت بوش مبلغی حدود ۱۱ میلیارد دلار به ارتش پاکستان کمک کرده است که بخش اعظمی از این کمک در قالب تجهیزات نظامی و بخش دیگری از آن به صورت حمایت های تدارکاتی عملیاتی بوده است. اما امریکا هرچه بیشتر به ارتش پاکستان کمک کرده، کمتر نتیجه گرفته است. تاکنون ارتش پاکستان نتوانسته در حوزه عملیاتی در یکی از درگیری هایش با نیروهای القاعده و طالبان پیروز شود. حتی سران نظامی پاکستان نتوانسته اند اعتماد ژنرال های امریکایی را نیز جلب کنند.برخی از ژنرال های امریکایی معتقدند بخشی از مشکل مربوط به این مساله می شود که دولت پاکستان از تعهد کافی در مقابله با دشمن برخوردار نیست. تعهد ارتش پاکستان در مقابله با شبه نظامیان مساله یی است که به گفته ژنرال های امریکایی در این برهه خاص زمانی از تحولات سیاسی پاکستان بیش از هر زمان دیگری در معرض فراموش شدن قرار دارد.
اخیراً نیز بار دیگر پاکستان شاهد انفجاری انتحاری، این بار در نزدیکی دفتر پرویز مشرف در «راولپندی» بود که دست کم هفت کشته برجای گذاشت. این انفجار ترس از گسترش دامنه درگیری های ارتش پاکستان با شبه نظامیان را به شهرهای بزرگ و مدرن پاکستان تقویت کرد. اگر تا پیش از این ارتش پاکستان ادعا می کرد که برای مبارزه با شبه نظامیانی که در مناطق قبیله یی پاکستان مستقر هستند به کمک نیاز دارد، این بار به نظر می رسد که دامنه فعالیت شبه نظامیان تندرو از کوه ها و صحراهای مناطق قبیله نشین به شهرها کشیده شده است و ارتش پاکستان را درگیر جبهه جنگی جدیدی کرده است.به رغم افزایش خشونت ها بسیاری از شهروندان طبقه متوسط پاکستانی و حتی بسیاری از تحصیلکردگان پاکستانی که خود را در میانه درگیری و خشونت می بینند کماکان نمی خواهند بپذیرند که در قبال این وضعیت مسوولیتی دارند.همچنین بسیاری از قشر تحصیلکرده پاکستان بر این گمانند شکست های امریکا در افغانستان موجب شده است که پای پاکستان به جنگ جهانی علیه تروریسم باز شود و هم طرف پاکستانی و هم طرف امریکایی را تحت فشار قرار داده است. نتایج نظرسنجی اخیر که توسط دانشکده علوم سیاسی دانشگاه مریلند امریکا انجام شده است نشان می دهد شهروندان پاکستانی درخصوص الزام نیروهای ارتش پاکستان به نواحی قبیله نشین شمال غرب کشور برای مبارزه با نیروهای القاعده تردید دارند.
ضعف ارتش پاکستان در مبارزه با شبه نظامیان تندرو از یک سو و تردید مردم پاکستان در لزوم مبارزه با نیروهای القاعده و طالبان از سوی دیگر موجب شده است شبه نظامیان بیش از هر زمان دیگری قدرت یافته و حتی به طور علنی بیانیه صادر کنند. اخیراً یکی از گروه های شبه نظامی طرفدار طالبان که تحرکات خشونت آمیزی در نواحی شمالی پاکستان به نام «سوات» تدارک دیده بود در گفت وگو با شبکه بی بی سی به طور علنی اعلام کرد که تا زمان برقراری قانون اسلام در پاکستان به مبارزه خود ادامه خواهد داد. منطقه «سوات» که در نواحی قبیله نشین در امتداد مرز پاکستان با افغانستان واقع شده است، اخیراً صحنه درگیری های شدید شبه نظامیان با نیروهای امنیتی پاکستان بوده است. هفته گذشته ارتش پاکستان نیروهای کمکی خود را به این منطقه اعزام کرد.
مقامات پاکستانی می گویند از این بیم دارند که این منطقه به بهشت القاعده و طالبان تبدیل شود.
پیش از بمب گذاری انتحاری روز سه شنبه در نزدیکی دفتر مشرف، نیروهای ارتش پاکستان در منطقه «سوات» به شدت با شبه نظامیان طالبان درگیر شده بودند که در نتیجه این درگیری ها صد نفر از دو طرف مخاصمه کشته شدند. همچنین ارتش متشکل از پنج هزار مرد مسلح به رهبری مولانا فضل الله، برخی از مقامات امنیتی ارتش پاکستان را به اسارت گرفتند؛ مولانا فضل الله همان کسی است که به خاطر ایستگاه رادیویی اش که جهاد علیه نیروهای امریکایی را تبلیغ می کند، شهرت دارد. خبرها حاکی از آن است که شبه نظامیان سر برخی از اسیران خود را از تن جدا و در خیابان های شهر رها کرده اند.
تا پیش از این پاکستانی ها، تجربه مشاهده چنین صحنه هایی را در نواحی خودمختار قبیله یی داشتند اما در نواحی مسکونی نظیر «سوات» که به خاطر موقعیت کوهستانی اش برای اسکی بسیار مناسب است و توریست های زیادی به آنجا سفر می کنند چنین حادثه یی غیرمنتظره بود.
«خالد رحمان» استاد علوم سیاسی در دانشگاه اسلام آباد می گوید؛ «مردم می بینند که ارتش پاکستان در چارچوب دستور کار امریکا در منطقه با تروریسم مبارزه می کند و به نظر می رسد دولت پاکستان از این موقعیت استفاده کرده و درصدد تامین بیشتر امنیت خود است. در حالی که محبوبیتش در میان مردم روز به روز کمتر می شود.»
برخی از تحلیلگران پاکستانی معتقدند می توان ریشه های تحولات خونین «سوات» را در درگیری های خونین ماه جولای میان ارتش پاکستان و شبه نظامیان مذهبی در مسجد سرخ جست وجو کرد. اما اوضاع پاکستان در آن زمان تا حدودی متفاوت بود. در آن زمان رهبران سکولار جامعه معدنی افغانستان و نیز دانشگاهیان و فعالان سیاسی پاکستان اقدامات ارتش را تقبیح کردند. سرانجام پس از آنکه ارتش دست به کار شد شایعاتی درخصوص وجود گورهای دسته جمعی کودکان و گروگان ها بر سر زبان ها افتاد.
برخی تحلیلگران پاکستانی معتقدند روش ارتش پاکستان در حل و فصل غائله مسجد سرخ موجب به وجود آمدن جو نفرت و خشونت در کشور شده است. برخی پس از بحران خونین مسجد سرخ احساس امنیت بیشتری می کنند. در عوض برخی شهرها شاهد نخستین بمب گذاری های انتحاری هستند. مولانا فضل الله رهبر شبه نظامیان طرفدار طالبان در منطقه «سوات»، پس از عملیات خشونت بار ارتش در مسجد سرخ، بلافاصله این اقدام را تقبیح کرد. به نظر می رسد مردم پاکستان باید درخصوص جایگاه و عملکرد ارتش کشورشان بیشتر بیندیشند. مسلماً وظیفه ارتش این است که در صورت لزوم وارد عمل شود اما مساله این است که اگر خشونت های پاکستان به همین نحو ادامه یابد، میدان بعدی جنگ ارتش پاکستان با شبه نظامیان کجا خواهد بود.

آرمین منتظری

منبع : روزنامه اعتماد