جاهد جهانشاهی

۱۸۸۸. پنجاه و شش سال از وفات گوته می گذرد. ماركس پنج سال پیش درگذشته است. انگلس شصت و هشت ساله مشغول نوشتن كتاب «لودویگ فویرباخ و گذر از فلسفه كلاسیك آلمان» است. نیچه چهل و چهار ساله «میل به قدرت» را می نویسد. ویلهلم اول امپراتور آلمان در نود و دو سالگی به خواب ابدی فرو می رود، پسر و جانشین او فریدریش سوم در همان سال سر بر خاك می كشند.
گاندی نوزده ساله است، تولستوی شصت و پنج ساله، گوركی بیست ساله و لنین و روزالوگزامبورك هجده ساله. توماس مان و راینر ماریا ریلكه چهارده، استالین نوزده ساله بودند و هیتلر در ۱۸۸۹ زاده شد. در سالهای نهایی قرن نوزده، كتاب های «داستایفسكی»، «تورگنیف»، «فلوبر»، «فونتان»، «كلر» و «امیل زولا» در دسترس عموم است و برای خرید آنها علاقه مندان صف های طولانی می بندند و نمایشنامه های «ایبسن»، «استریندبرگ»، «هاوپتمن» و «چخوف» صحنه تئاترهای اروپا را به خود اختصاص داده اند.
۱۸۹۰ برای نخستین بار روز اول ماه مه جشن گرفته می شود. سندیكاها پدید می آیند. از سال ۱۸۹۲ به طور رسمی یكشنبه ها روز استراحت عمومی اعلام می شود. ۱۸۹۶ اشعه ایكس كشف شد و «اتو لیلیانتال» در پرواز آزمایشی سقوط كرد و هواپیما نخستین قربانی خود را گرفت. بازی های المپیك عصر جدید پا می گیرد، نخستین فیلم ها به صورت گزارش های خبری به اجرا درمی آیند. كشف آسپرین. سال ۱۸۹۷ گوبلز وزیر تبلیغات هیتلر متولدمی شود و ۱۸۹۸ بیسمارك فوت می كند.
۱۸۹۸ برشت و ۱۸۹۹ همینگوی زاده می شوند. «توماس مان»، «راینر ماریا ریلكه»، «گوركی» و «فروید» نخستین آثار خود را منتشر می كنند. هر یك از شخصیت های بالا بر سرنوشت انسان قرن بیستم چه مثبت و چه منفی تأثیرگذار بودند و قرن بیستم بدون حضور آنها احتمالاً روبنا و زیربنایی كاملاً دیگر می داشت كه پرداختن به این امر تلاشی بی ثمر است.
«برتولت اویگن برشت» شاعر، نویسنده، منتقد و كارگردان جدل گرا، شخصیت دوران ساز قرن بیستم، طرف صحبت ما است. با این كه نمایشنامه های متعددی (تقریباً تمام نمایشنامه ها) از برشت به فارسی برگردان شده، ولی آن طور كه باید و آن طور كه درخور شخصیت ادبی هنری این انسان بزرگ است، به خوانندگان ایرانی معرفی نشده است.
ناگفته نماند، مقالات متعدد و بیوگرافی و برخی اشعار وی به طور پراكنده و یا به صورت كتاب در دسترس عموم قرار گرفته، ولی جا دارد اشعار منثور وی به فارسی برگردانده شود و یا مجموعه نقدهای ادبی و تئاتری او كه جایگاه ویژه ای در ادبیات جهان دارد در اختیار خوانندگان ایرانی قرار گیرد. صد البته پرداختن به این مهم تلاش و عشق و علاقه اهل فن را می طلبد.

منبع : مطالب ارسالی