مادران و بیماری دیابت

علت بروز این بیماری فقدان یا كمبود مقدار انسولین مورد نیاز بدن است. انسولین، هورمونی است كه غده پانكراس یا لوزالمعده(غده ای كه آنزیم های مورد نیاز گوارش یا هضم غذا را ترشح می كند) آن را ترشح می كند. وجود انسولین برای دریافت انرژی غذایی برای بدن حیاتی است.
انواع دیابت
دو نوع دیابت وجود دارد. در دیابت نوع اول كه در كودكان دیده می شود، ساختن انسولین در بدن به طور كلی متوقف می شود. در نوع دوم دیابت بدن هنوز هم مقداری انسولین می سازد؛ اما به طور كامل از آن استفاده نمی كند.بیشتر بزرگسالان به دیابت نوع دوم دچار می شوند، در حقیقت ۹۰ درصد از بیماران دیابتی به دیابت نوع دوم مبتلا هستند.
كاركرد انسولین
غذایی كه می خوریم در معده و روده هضم می شود. با هضم شدن غذا، كربوهیدرات ها (مواد قندی) به مولكول های قند یا گلوكز تجزیه می شوند. سپس گلوكز وارد جریان خون می شود و در نتیجه میزان گلوكز خون افزایش می یابد. این افزایش قند خون به سلول های خاصی دستور آزاد كردن مقدار انسولین لازم بدن را می دهد.انسولین، امكان ورود گلوكز و مواد مغذی(نظیر اسید آمینه موجود در پروتئین ها) را به سلول های عضلات بدن فراهم می آورد. این مواد در آنجا ذخیره می شوند و یا در اثر سوخت و ساز شدن، انرژی مورد نیاز بدن را فراهم می كنند.وقتی بدن ما نتواند انسولین مورد نیاز خود را بسازد و یا سلول ها نتوانند به انسولین پاسخ مناسب دهند، بیماری دیابت عارض می شود.
دیابت در بزرگسالان
حدود ۱۶ میلیون نفر در ایالات متحده آمریكا به نوع دوم دیابت دچارند. نیمی از این افراد از بیمار بودن خود اطلاع ندارند.بیماری دیابت هر ساله باعث مرگ بیش از ۱۹۰ هزار آمریكایی می شود.
این بیماری اغلب به نابینا شدن، بیماری های قلبی و عروقی، سكته های قلبی، نارسایی كلیه، قطع عضو و اختلالات عصبی منجر می شود. اگر این بیماری كنترل نشود می تواند برای مادران باردار، مشكلاتی ایجاد كند و نیز خطر ناقص بودن نوزاد وجود دارد.این بیماری در سال ،۱۹۹۷ برای آمریكا ۹۸ میلیارد دلار هزینه داشت. این مبلغ شامل ۵۴ میلیارد دلار هزینه های غیرمستقیم(نظیر پرداخت مستمری به از كار افتادگان و اتلاف زمان كاری) و ۴۴ میلیارد دلار هزینه های پزشكی بود. چاقی ۹۳ درصد خطر ابتلا به دیابت را افزایش می دهد و بی تحركی نیز این خطر را تا ۲۵ درصد بالا می برد.
دیابت دوران بارداری
گلوكز قندی است كه در نتیجه گوارش یا هضم غذا تولید می شود و مهم ترین ماده غذایی بدن است. در دوران بارداری، بدن شما گلوكز را كه تنها منبع غذایی جنین است تأمین می كند. این ماده غذایی از راه جفت به جنین می رسد. علاوه بر این، جفت، هورمون هایی را كه موجب رشد جنین می شوند، تولید می كند. این هورمون ها مصرف انسولین را در بدن شما با مشكل مواجه می كند. در اواسط دوران بارداری، جفت، تولید هورمون های آنتی انسولین را افزایش می دهد.
اگر بدن شما هورمون های آنتی انسولین زیادی تولید كند، این هورمون ها می توانند مانع رفتن گلوكز خون به سلول های بدنتان شوند كه به این فرآیند، تحمل انسولین می گویند. در همین حال ممكن است پانكراس (لوزالمعده) شما نتواند انسولین مورد نیاز بدنتان را تولید كند. با افزایش گلوكز خون شما، احتمال بروز بیماری دیابت وجود خواهد داشت.
دیابت چه كسی را تهدید می كند؟
چند عامل، امكان بروز این بیماری را در دوران بارداری بالا می برد. این عوامل عبارتند از:
۱- سابقه وجود دیابت در خانواده
۲- سابقه به دنیا آوردن نوزاد مرده و به دنیا آوردن نوزادی با وزن بیش از ۴ كیلوگرم
۳- چاقی
۴- داشتن سن بیش از ۲۵ سال
چگونه از وجود دیابت آگاه شویم؟
دیابت دوران بارداری هیچ علامت مشخصی ندارد. بنابر توصیه انجمن آمریكایی دیابت، همه زنان باردار باید بین هفته های ۲۴ تا ۲۸ دوران بارداری، تست دیابت را انجام دهند، همچنین اگر در فامیل آنها سابقه وجود دیابت و یا سایر عوامل خطرزا وجود دارد، این تست را باید انجام دهند.
تست تعیین مقدار گلوكز خون
یك ساعت پس از خوردن یك ماده شیرین- گلوكز آماده شده، آزمایش خون انجام می گیرد، تا مقدار گلوكز خون شما تعیین شود. اگر گلوكز خون شما بالای ۱۴۰ باشد، پزشك شما انجام تست GTT (تست تحمل گلوكز) را توصیه می كند.
نحوه انجام تست تحمل گلوكز
شما به مدت سه روز از یك رژیم غذایی استفاده می كنید. سپس به مدت ۸ ساعت هیچ ماده غذایی و یا نوشیدنی نمی خورید. در این هنگام، از شما آزمایش خون گرفته می شود. اگر گلوكز خون شما به اندازه متعارف نباشد، به دیابت دوران بارداری مبتلا هستید.
در صورت داشتن دیابت چه باید كرد؟
باید به زنانی كه سابقه بیماری دیابت دارند، درباره خطرات باردار شدنشان هشدار داد؛ زیرا به احتمال زیاد فرزند آنها ناقص خواهد بود. امروزه با برنامه ریزی های دقیق و مراقبت های پیش از بارداری، زنان دیابتی به اندازه غیر دیابتی از شانس داشتن بارداری بدون مشكل و نیز داشتن كودكی سالم برخوردارند. با وجود این، بارداری می تواند عوارض طولانی مدت این بیماری را بدتر كند. قبل از باردار شدن بهتر است تست های زیر انجام شود:
۱- معاینه چشم ۲- تست سلامت كلیه ها از طریق خون یا ادرار ۳- تست فشار خون ۴- تست لگن خاصره ۵- تست بیماری های قلبی ۶- تست هموگلوبین خون: A۱C(این تست نشان می دهد كه طی سه یا چهار ماه گذشته، میزان قند خون شما طبیعی بوده یا خیر). اگر میزان A۱C شما بسیار بالا باشد، در صورت باردار شدن، امكان ناقص به دنیا آمدن نوزادتان زیاد خواهد بود.
لازم است بدانید كه:
پیش از باردار شدن، با پزشك خود مشورت كنید. پزشك شما احتمالاً مصرف ویتامین هایی را قبل از باردار شدن به شما توصیه می كند؛ به ویژه اسید فولیك(قرص آهن) كه با مصرف این قرص احتمال وجود نقص های كودك كاهش می یابد. زنانی كه دیابت نوع دوم دارند و از داروهای خوراكی به منظور كنترل وضعیت خود استفاده می كنند، باید در دوران بارداری از انسولین استفاده كنند؛ زیرا این داروها می توانند از راه جفت به جنین و از راه شیر دادن به كودك منتقل شوند و برای كودك زیانبخش باشند. انسولین از راه جفت به جنین منتقل نمی شود.
ملك دخت قاسمی نیك منش

منبع : روزنامه همشهری