|
|
شرايط و امکانات لازم در جهت استفاده از رهبران
|
|
|
در جهت استفاده از رهبران و زودپذيران در منطقه، البته بايد شرايط و امکانات لازم نيز فراهم شود تا مشارکت را تشويق کند. لذا عاملان ترويج براى ايجاد انگيزش کافى بايد امکانات مورد نياز را براى فرد پيشرو فراهم بياورند تا او بتواند به اعتقادات خود جامهٔ عمل بپوشاند.
|
|
|
در اين خصوص مروج بايد نظارتى دائمى بر فعاليت‌هاى پيشروان داشته باشد و آنان را با نهايت جديت در انجام امور مورد نظر يارى دهد و آنچه را لازم است عملاً به آنان بياموزد. اين مرحله بسيار حساس و امرى حياتى است چه در صورتى که رهبران يا پيشروان نسبت به عملکرد برنامه‌ها بى‌اعتقاد باشند تغيير اين بى‌اعتقادى به آسانى ميسر نيست. از اين رو رفتار هدايت‌کنندهٔ رهبران از اهميت ويژه‌اى برخوردار است و نبايد نسبت به آن سهل‌انگارى شود.
|
|
|
نکتهٔ فوق‌الذکر علاوه بر جنبهٔ اصلى آن که تقويت‌کننده روحيه پذيرش است حاصل ديگرى نيز دارد و آن توجه مردم است نسبت به رفتارى که با رهبر آنها مى‌شود که در صورت مطلوب بودن و رعايت حرمت رهبر آنها از جانب عاملان ترويج، متقابلاً همين اهميت را شايد هم افزونتر به آنان و عملکرد آنها مى‌دهند. اين خود امتيازى بزرگ براى توسعهٔ بعدى آموزش‌هاى ترويجى است.
|
|
|
نکتهٔ حائز اهميت ديگر اين است که به‌تدريج همراه با افزايش همکارى‌هاى رهبران محلى و عاملان ترويج، حضور مردم در صحنه نيز بايد حفظ و تقويت شود. بهترين ميزان سنجش عملکردهاى برنامه، رأى مردم است؛ اگر برنامهٔ پيش‌بينى شده‌اى وجود داشته باشد و نتايج تضمين شده‌اى به بار آورد مردم خود بهترين مدافع آن خواهند بود (به پيروى از رهبران و زودپذيران).
|
|
|
بديهى است در انتخاب رهبران محلى بايد نهايت دقت بشود؛ اهميت انتخاب اين افراد از اهميت نحوهٔ عمل آنها و ارزش داده‌هاى برنامه کمتر نيست. در هر مورد بايد زمينهٔ مساعد را يافت و شرايط لازم را فراهم نمود تا ترديدى در حصول به اهداف پيش‌بينى شده پديد نيايد و از اين بابت برنامه‌هاى ارشادى - آموزشى آسيبى نبيند.
|
|
|
رهبران هيچ‌گاه مهارت‌هاى لازم براى ايفاء نقش رهبرى را به ارث نمى‌برند؛ احتمالاً در فردى ويژگى‌هائى وجود دارد که موجب اطلاعت بقيهٔ افراد از او مى‌شود. شناخت اين ويژگى‌ها نيز از اهم مسائل است چه بى‌توجهى بدان‌ها بعيد نيست عامل ترويج را يا از منطقه براند يا او را وادار به اطلاعت از رهبر منطقه کند که در اين صورت نقش رهبرى مروج به‌عنوان يک فرد فنى حرفه‌اى سست مى‌شود مى‌گردد و وى استقامت لازم را نخواهد داشت.
|
|
|
نکاتى که تا به‌حال در خصوص استفاده از رهبران در ترويج ذکر گرديده بيشتر شامل وضعيتى است که رهبر در منطقه قابل تشخيص باشد که غالباً چنين است. اما گاهى مشاهده مى‌شود که پيشروان و پيروان به‌خوبى مشخص نيستند و از اين جهت امکان پيش‌آموزى برخى از افراد مورد اعتماد مردم ميسر نيست. لازم به تذکر است که اين حالت بسيار به‌ندرت اتفاق مى‌افتد و در چنين مواقعى اگر چه مردم ظاهراً رهبرى در منطقه ندارند مى‌ةوان کسى را يافت که:
|
|
|
۱- در توسعه و تعالى خويش کوشا باشد.
|
|
|
۲- بداند که کار آموزش هر چند مشکل باشد اگر با موقعيت انجام شود جالب توجه است.
|
|
|
۳- از فن بيان، برنامه‌ريزي، تفکر سازنده و مديريت قابل توجهى برخوردار باشد يا در اين امور زمينهٔ مساعدى داشته باشد.
|
|
|
۴- مردم دوست بوده با افراد جامعه تفاهم داشته باشد يا به توسعهٔ اين تفاهم بينديشد و از کار کردن با آنها لذت برد.
|
|
|
۵- فردى باشد که همواره به جنبهٔ مثبت مسائل و پديده‌ها توجه کند.
|
|
|
اگر ويژگى‌هاى رهبرى بالقوه در فردى تشخيص داده شود مى‌توان با اندکى مطالعه و کوشش آنها را به فعال در آورد و جهت پيشروى را به او نماياند. در چنين حالتى مى‌توان به تناسب امکانات جامعه معبرى ساخت و در زمان مناسب (به اقتضاى شرايط زمانى و مکاني) رهبر را به آنها شناساند تا با اين فرصت براى هر دو فراهم گردد که شناخت بهترى از يکديگر پيدا کنند و ارزش‌هاى وجودى يکى (رهبر) بر ديگرى (جامعه) تطبق نمايد و زمينهٔ پذيرش او را به‌نحوى مطلوب پديد آيد.
|
|
|
در صورتى که راه‌هاى انتخاب رهبر به طريق فوق کارساز نشد، راه‌هاى انتخاب رهبر به طريق فوق کارساز نشد، راه‌هاى ديگرى وجود دارد که بايد از آنها استفاده کرد مانند تأسيس مزرعهٔ آموزشى و ايجاد محلى براى ارائه ضمنى ايده‌هاى نو با روندى جنبى و ملايم در منطقه. در اين خصوص مروج فرضاً محلى را در گذرگاه عمومى منطقه انتخاب مى‌کند به‌نحوى که منافاتى با اصول موجود در محل نداشته باشد. در اين محل عامل ترويج همراه با عده‌اى از افراد منطقه که در قبال دريافت مزد براى او کار مى‌کنند آنچه را که مورد نظر است به‌تدريج و مرحله مرحله پيش مى‌برد به ترتيبى که هر مرحله به‌خوبى در نظر عابران ثبت شود. بعد با نظارت دقيق برنامه را ادامه مى‌دهد تا نتيجهٔ مطلوب به بار آيد. بايد زمينه‌اى فراهم آيد که مردم از خود سؤال کنند که آيا آنها هم مى‌ةوانند به‌همين خوبى عمل کنند؟ مردم خواه‌ناخواه عملکردهاى عامل ترويج و نتايج حاصل از کار خود را مقايسه مى‌کنند و به تدريج به‌دبنال دريافت پاسخ مشکلات خود راهى دفتر مروج مى‌شوند. اين وضع به‌تدريج به‌جائى مى‌رسد که مروج به‌عنوان رهبر فنى منطقه شناخته مى‌شود.
|
|
|
نظر به اينکه نکتهٔ فوق‌الذکر حساسيتى قابل توجه دارد نمى‌توان آن را براى عاملان کم سابقه و کم‌تجربه توصيه نمود. اين موضوع براى کسانى قابل اجرا است که سابقهٔ کار با رهبران داشته باشند و لازم باشد در موقعيتى غير از محل خدمت قبلى کار کنند. در اين صورت مى‌توان مطمئن بود که روش کاربردى فوق مى‌تواند مؤثر باشد و راهى براى انجام برنامه‌هاى آموزشى - ارشادى ترويج بگشايد.
|
|
|
حساسيت کار عاملان برنامه‌هاى اجرائى در سطح مناطق ايجاب مى‌کند که در جهت تقويت اعتبار مروج نزد رهبران منطقه اقدامى جدى از سوى مديران اجرائى نهاد ترويج انجام گيرد تا بر اساس آن ويژگى‌هاى حرفهٔ ترويج به روشنى شناخته شود و تبديل مروج به يک رهبر فنى فعالانه‌تر دنبال شود.
|
|
|
بدين‌ترتيب رابطهٔ سازنده‌اى بين مروج از يک طرف و رهبران و مردم محل از طرف ديگر به‌وجود مى‌آيد که جوّ فعال ترويج را در منطقه حفظ مى‌کند و توسعه مى‌بخشد.
|
