یکشنبه, ۱۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 5 May, 2024
مجله ویستا
نثر پارسی و نویسندگان بزرگ از میانهٔ قرن پنجم تا اوایل قرن هفتم هجری
- رواج نثر پارسى: |
دورهٔ قرن ۵ تا ۷ هجرى يکى از مهمترين ادوار کمال و توسعهٔ نثر پارسى است. در قرن چهارم و اوايل قرن پنجم نثر پارسى تازه ظهور کرده بود و با همهٔ پيشرفتهائى که داشته هنوز در آغاز راه سير مىکرده است، و چون به نيمهٔ دوم قرن پنجم برسيم با دورهٔ بلوغ آن مواجه مىشويم و در قرن ششم و اوايل قرن هفتم آن را در حال پختگى و کمال مىيابيم. |
در اين دورهٔ يکصد و هشتاد ساله نويسندگان بزرگ در زبان پارسى ظهور کرده و آثار گوناگون متنوع از خود برجاى نهادهاند، تأليف کتاب در موضوعات مختلف علمى متداول شد، و کمتر موضوعى از مسائل حکمى و کلامى و عرفانى و علمى و ادبى باقى ماند که در آن کتاب يا کتابهائى ننوشته باشند، و همين امر خود موجب تعدد آثار منثور اين دوره شد و با آنکه بسيارى از کتب پارسى که در ايران، خاصه در خراسان و ماوراءالنهر نوشته بودند، در حملهٔ جهانسوز مغول نابود گرديد، باز هم آنچه از اين دوره به ما رسيده بسيار است. |
تنها تعدد آثار منثور پارسى و تنوع آنها در اين دوره قابل توجه نيست، بلکه تکامل سبک در آنها خود از مسائل مهم و قابل اعتنا است. در اين عهد هم روش نثر ساده به کمال رسيد و هم نثر مصنوع مزين تداول يافت و هم ترسّل در مراحل و درجاتى عالى سير کرد، و بدين ترتيب ميدانهاى وسيع مختلفى براى آزمايش ذوق و هنر نويسندگان بهوجود آمد. |
از مسائل بسيار مهمى که در تاريخ نثر اين عهد جلبنظر مىکند آن است که ملت ايران بر اثر انتزاع کلى از حکومت مرکزى اسلام، خيلى بيشتر از دورهٔ پيشين به نوشتن کتب پارسى توجه کرد. بيشتر نويسندگان در همان حال که از نوشتن کتب عربى غافل نبودند، به تأليف و تصنيف کتابهائى به پارسى در فنون گوناگون توجه داشتند و حتى بعضى از آنان مانند سيداسمعيل جرجانى اساسىترين کتابهاى خود را در مسائل علمى به زبان پارسى ترتيب دادند. بيشتر تواريخى که ايرانيان در اين دوره تأليف کردند به زبان پارسى است و نزديک به تمام آثار مترسلان و منشيان دربارى که همهٔ آنان در عربيت يد بيضا مىنمودند، به پارسى آراستهٔ مزين نوشته شد. |
قوت متصوفه و رواج تصوف در اين عهد هم يکى از اسباب و علل مهم براى رواج نثر و تأليف کتب و مقالاتى به پارسى گرديد چنانکه از اوايل اين دوره تا پايان اين عهد چندين کتاب معتبر از آثار متصوفه به نثر فارسى نوشته شده و در آنها از مسائل مختلف مانند بيان اصول تصوف و عرفان و شرح احوال مشايخ سخن رفته است. |
تشکيل دولت بزرگ سلجوقى که دبيران و متصرفان آن هميشه از تربيتيافتگان خراسان و عراق بودهاند، خود وسيلهاى بزرگ براى شيوع منشآت پارسى گرديد، چنانکه ديگر کمتر نامه و منشور و فرمانى به زبان تازى نگاشته مىشد. اگر در دورهٔ پيشين وزيران و دبيران مشهور مانند ابنعميد و صاحب و وزراء و مترسلان عهد سامانى مجموعههائى از رسائل خود بهعربى ترتيب مىدادند، در اين دوره از مترسلان مشهور زمان چنانکه خواهيم ديد، مجموعههاى مشهورى از منشآت پارسى ترتيب مىيافت. |
با توجه به اين عوامل مختلف است که بايد قرن ۵ تا ۷ هجرى را عهد رواج نثر پارسى در ايران و برترى يافتن آن بر نثر عربى دانست، و وضع شديدترى را که از اين حيث در قرن هفتم مىبينيم، مکمل وضعى شمرد که در اين دوره پيدا شده بود. |
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران شورای نگهبان انتخابات دولت مجلس شورای اسلامی حسین امیرعبداللهیان حجاب جنگ دولت سیزدهم امیرعبداللهیان حسن روحانی دانشگاه تهران
تهران شهرداری تهران قتل هواشناسی سیل فضای مجازی سامانه بارشی سازمان هواشناسی باران آموزش و پرورش یسنا هلال احمر
خودرو قیمت دلار بازار خودرو قیمت خودرو یارانه قیمت طلا بانک مرکزی مسکن دلار ایران خودرو حقوق بازنشستگان تورم
تلویزیون سینمای ایران نمایشگاه کتاب دفاع مقدس صدا و سیما رهبر انقلاب مسعود اسکویی صداوسیما موسیقی سریال مهران غفوریان تئاتر
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین جنگ غزه حماس آمریکا روسیه اوکراین نوار غزه انگلیس یمن
فوتبال پرسپولیس استقلال رئال مادرید مهدی طارمی لیگ برتر سپاهان جواد نکونام بارسلونا باشگاه استقلال بازی علی خطیر
باتری گوگل اپل آیفون تبلیغات ناسا عکاسی مایکروسافت
ویتامین کاهش وزن دیابت خواب بیمارستان سلامتی چای افسردگی توت فرنگی فشار خون چاقی آلرژی