چهارشنبه, ۱۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 8 May, 2024
مجله ویستا
رُکن صاین
رُکنِ صاين هروى از شاعران مشهور قصيدهسرا و غزلگوى قرن هشتم هجرى است. در شعرهايش غالباً 'رکن' و بهندرت 'رُکنِ صاين' تخلص کرده است و علىالقاعده بايد رُکن (= رکنالدّين) اسم او و صاين (صاينالدّين) نام پدرش بوده باشد. رُکن در اولهاى قرن هشتم هجرى در هرات ولادت يافت و پس از طى دوران شباب و ظاهراً پيش از زوال دولت سلطان ابوسعيد بهادرخان (۷۳۶ هـ) به خدمت خواجه غياثالدّين محمد وزير درآمد و ديرگاهى در ظل عنايت او بهسر برد و از وزير تقاضاى تربيت و انعام نمود و آن وزير ادبدوست او را از تنگدستى نجات داد و مرتبهٔ بزرگ بدو بخشيد. رُکنِ صاين تا پايان حيان غياثالدّين محمد در خدمت او بود و بعد از قتل آن وزير که در رمضان سال ۷۳۶ اتفاق افتاد قطعهٔ مؤثرى در تأسف بر آن واقعه سرود. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پس از مرگ ابوسعيد بهادر و زوال دولت مستعجل اَرپاگاون (شوال ۷۳۶هـ) و قتل خواجه غياثالدّين (رمضان ۷۳۶هـ) اقامت رکنالدّين هروى در آذربايجان ميسر نبود و ناچار از آن ديار بيرون رفت و چندگاهى در خدمت طغاتيمورخان که از سال ۷۳۶ تا ۷۵۳ با دعوى ايلخانى در خراسان و استرآباد حکومت داشت بهسر برد و مورد احترام وى و معلم و پيشنماز او بود اما پس از چندى اين رابطه به تيرگى انجاميد و بنا به گفتهٔ دولتشاه سمرقندي، رکنالدّين مدتى به زندان طغاتيمور افتاد. پس از رهائى از حبس بين سالهاى ۷۴۰ و ۷۴۲ هـ به فارس رفت و به مدح اميرجلالالدّين مسعودشاه اينجو و امير پير حسين چوپانى پرداخت اما نابهسامانى اوضاع شيراز پيش از استقرار شيخ ابواسحق، رُکنِ صاين را بر آن داشت که آن شهر را ترک گويد و در کرمان به خدمت امير مبارزالدّين محمد به پيوندد و بر اثر اختلافى که ميان آن امير و شاه شيخ ابواسحق وجود داشت به بدگوئى از شيخ بپردازد. رکن متجاوز از بيست سال در خدمت امير مبارزالدّين محمد (۷۱۸-۷۶۵هـ) بهسر برد و در ستايش او قصيدههاى متعدد ساخت. سپس از سال ۷۵۹ تا چند سال ديگر در خدمت جلالالدّينشاه شجاع (۷۶۰-۷۸۶هـ) بود و او را مدح کرد تا سرانجام به سال ۷۶۴ درگذشت. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مجموع شعرهاى رکن که به طبع رسيده به حدود ۴۴۲۸ بيت بالغ مىشود و مشتمل است بر قصيده و قطعه و غزل و رباعى و مثنوى اما تصور مىرود که اگر استقصائى دقيق صورت گيرد مجموع بيتهاى رکن به بيش از اين تعداد برسد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اثر معروف رُکن مثنوى دَهنامهٔ او است موسوم به 'تحفةالعشاق' که آن را به تقليد از 'منطقالعشاق' اَوْحَدى و در وصف عشق و راز و نيازى که با معشوق خود در عالم خيال داشته در بحر هزج مسدس مقصور يا محذوف سروده و به رسم دَهنامه سرايان غزلهائى در لابهلاى مثنوىها از زبان عاشق و معشوق آورده و آن را به سال ۷۵۱ در پانصد بيت به انجام رسانيده است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
قصيدههاى رُکنالدّين بيشتر در مدح شاهان و وزيران و اميران وقت است و او در اين فن پيرو استادان بزرگ پيش از خود مانند عبدالواسَع جَبَلى و انورى و ظهير و اثير، در غزل داراى مضمونهاى زيبا و در ميانهٔ راه تکامل آن از سعدى تا حافظ است و بعضى از غزلهاى او مورد استقبال حافظ قرار گرفته است. بر روىهم بايد اين شاعر را از استادان بزرگ سخن در قرن هشتم و مخصوصاً در قصيده صاحب مقام بلند دانست که در سخنش معنىها و مطلبهاى بسيار چه در مدح و چه در وصف و گاه در وعظ نهفته است. وى از التزام رديفهاى دشوار و بهکار بردن واژههاى عربى صعب در شعر خود اِبا ندارد از شعرهاى او است: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
- زرتشت بهرام پژدو
- علاءالدولهٔ سمنانی
- ابن یَمین
- شیخ محمود شبستری > شیخ محمود شبستری
- امیر خسرو دهلوی > امیر خسرو دهلوی
- سیف فرغانی > سیف فرغانی
- اثیر اومانی
- بدرچاچی
- قانعی طوسی
- رُکن صاین
- خواجوی کرمانی > خواجوی کرمانی
- عبید زاکانی > عبید زاکانی
- نزاری قهستانی
- اَوْحَدی > اَوْحَدی
- کیکاوس رازی
- امین بلیانی
- سراج قُمری
- سلطان ولد
- مَجد هَمْگَر
- عربشاه
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران روز دختر دولت سیزدهم دولت رئیس جمهور سید ابراهیم رئیسی رافائل گروسی مجلس شورای اسلامی انتخابات رهبر انقلاب حجاب انتخابات مجلس
قتل تهران پلیس هواشناسی شهرداری تهران فضای مجازی بارش باران آموزش و پرورش سیل سلامت شهرداری سازمان هواشناسی
گاز نمایشگاه نفت قیمت طلا خودرو مالیات قیمت خودرو مسکن قیمت دلار حقوق بازنشستگان ایران خودرو بازار خودرو بانک مرکزی
نمایشگاه کتاب نمایشگاه کتاب تهران تلویزیون محمدمهدی اسماعیلی کتاب سریال سینمای ایران دفاع مقدس سینما تئاتر موسیقی فیلم
اینوتکس دانشجویان دانش بنیان
رژیم صهیونیستی غزه اسرائیل جنگ غزه فلسطین آمریکا رفح حماس روسیه حمله به رفح نوار غزه ترکیه
فوتبال پرسپولیس استقلال لیگ قهرمانان اروپا لیگ برتر دورتموند ذوب آهن رئال مادرید بازی لیگ برتر ایران نساجی لیگ برتر فوتبال ایران
تبلیغات اپل عیسی زارع پور اینترنت سامسونگ ناسا گوگل آب مایکروسافت نوآوری
سرطان آسم قلب سنگ کلیه کمردرد اعتیاد ناباروری بیماران خاص بیمه سبزیجات