شنبه, ۱۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 4 May, 2024
مجله ویستا
قانعی طوسی
مَلکالشعرا امير بهاءالدّين احمدبن محمود قانعى طوسى از شاعران پارسىگوى ايرانى در آسياى صغير است. ولادت او در آخرهاى قرن ششم هجرى در طوس افتاق افتاد و تا حملهٔ مغول به خراسان در آن ديار به کسب دانش اشتغال داشت و از جمله کسانى است که در گيرودار هجوم آن خونآشامان، از دست آنان گريخت و جان به سلامت برد. آگاهى ما دربارهٔ احوال قانعى منحصر است به آنچه در آغاز کليله و دمنهٔ منظوم خويش آورده و بعضى اشارتها که در مناقبالعارفين افلاکى دربارهٔ او مىبينيم. بنابر سندهاى ياد شده، قانعى در حدود سالهاى (۶۱۸-۶۱۷) يعنى بعد از فرار خوارزمشاه و پراکندگى سپاهيانش، به هندوستان گريخت ولى در آنجا مقيم نشد بلکه از راه دريا رهسپار عدن و صنعا گرديد و سپس به مدينه و از آنجا به مکه رفت و از راه بغداد آهنگ بلاد روم (آسياى ضعير) کرد و به خدمت علاءالدّين کيقباد سلجوقى رسيد. قانعى گذشته از اين پادشاه، غياثالدّين کيخسرو و ثانى (۶۴۳-۶۳۴) و عزالدّين کيکاوس (۶۵۵-۶۴۳) را نيز مدح کرد و چنانکه از سخنان وى در پايان کليله و دمنهٔ منظوم برمىآيد چهل سال سلجوقيان آسياى صغير را مدح گفتگو و نيز منظومهٔ 'سلجوقنامه' را در شرح سلطنت آن سلسله به نظم آورد و آن را در يک مجلد به اتمام رسانيد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
عجيب است که از اين سلجوقنامه جز اندکى باقى نمانده و از مديحههاى او نيز تاکنون چيزى بهدست نيامده است. اين سلجوقنامه را که گاهى به غلط عدد بيتهاى آن را تا سيصد هزار پنداشتهاند،محققان جزء آثار گمشده مىپندارند اما تصور مىرود که قسمى از آن در کتاب 'الاَوامِر العَلائيه' تأليف (ابنالبيبي) نقل شده است بىآنکه حتى يکبار از قانعى نام برده شود. و حتى شايد 'الاَوامِر العَلائيه' در آنچه مربوط به سلطنت غياثالدّين کيخسرو اول و علاءالدّين کيقباد است، تلخيصى از سلجوقنامهٔ قانعى باشد (براى آگاهى بيشتر در اينباره رجوع شود به تاريخ ادبيات در ايران ج۳، ص '۵۰۲-۴۹۴' )، و در واقع يافته شدن سلجوقنامهٔ قانعى که دربارهٔ کيخسرو و کيقباد مطلبهائى به تفصيل آورده بود، کار پژوهش را بر اين البيبى ـ که مىخواست کتابش را بهنام عطاملک جوينى و بهعنوان متمم جهانگشاى او و نظيرى در برابر اثر جاويدان عطاملک درآورد ـ آسان کرد. بدين تقدير حدود هزار بيتى که به بحر متقارب و در ذکر سيرت و فتحهاى سه تن از پادشاهان سلجوقى روم، که نام آنان برده شد، در 'الاَوامِر العَلائيه' مىبينيم به حدس قريب به يقين از قانعى طوسى و مأخوذ از سلجوقنامهٔ او است. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بعد از ختم سلجوقنامه قانعى به نظم کليله و دمنه در همان بحر متقارب پرداخت. در اين منظومه شرح مفصلى در ذکر صفتها و ملکههاى بايستهٔ شاهان آورده و همهٔ آنها را براى کيکاوس ثانى اثبات کرده و بعد از ذکر احوال و آثار خود تا آن روزگار، نظم کليله و دمنه را آغاز نهاده است و در پايان تصريح کرده است که هنگام نقل کتاب از نثر به نظم، هيچ مطلبى از متن حذف نشده و تنها بعضى از سخنان کژ و نابهسامان را اندخته است. نسخهاى از اين کتاب، که در موزهٔ بريتانيا موجود است و کتابت آن به سال ۸۶۳ به پايان رسيده، حاوى چهار هزار و پانصد بيت است. بعد از سال ۶۷۲ نمىدانيم که بر قانعى چه گذشت اما تصور نمىرود که بعد از آن تاريخ مدت زيادى زيسته باشد چه در آن روزگار سن او از حدود هفتاد و پنج سال متجاوز بود. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از شعرهاى او است در کليله و دمنهٔ منظوم: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
دولت سیستان و بلوچستان انتخابات دانشگاه تهران مجلس شورای اسلامی عراق چین دولت سیزدهم مجلس روز معلم رهبر انقلاب معلمان
سیل ایران هواشناسی آتش سوزی سازمان هواشناسی باران هلال احمر یسنا اصفهان شهرداری تهران معلم پلیس
ترکیه قیمت خودرو خودرو تورم قیمت طلا سهام عدالت قیمت دلار بازار خودرو دلار حقوق بازنشستگان ایران خودرو مسکن
مهران غفوریان ساواک تلویزیون سریال صداوسیما موسیقی مسعود اسکویی سینمای ایران رضا عطاران
موبایل
اسرائیل رژیم صهیونیستی غزه فلسطین جنگ غزه آمریکا روسیه حماس اوکراین نوار غزه انگلیس ایالات متحده آمریکا
فوتبال پرسپولیس استقلال لیگ برتر سپاهان باشگاه استقلال علی خطیر باشگاه پرسپولیس بازی لیگ برتر ایران تراکتور لیگ قهرمانان اروپا
اپل هوش مصنوعی آیفون خودروهای وارداتی ناسا گوگل تلفن همراه مدیران خودرو صاعقه
کبد چرب دیابت فشار خون طول عمر