پنجشنبه, ۳ خرداد, ۱۴۰۳ / 23 May, 2024
مجله ویستا
معماری ایران از صدر اسلام تا عصر سلجوقیان
با وجود گسترش اسلام در اقصيٰ نقاط ايران، تا مدتها معمارى ايران بر عناصر گذشته استوار بود. پس از آن هنرمندان مسلمان با تکيه بر عناصر گذشته بخصوص هنر دوره ساسانى و با الحام از روح اسلامي، ابداعاتى در معمارى جديد اين دوران بنيان گذاردند. با ورود اسلام و گسترش آن، نياز به احداث بناهاى جديد، موجد بناهايى از قبيل مسجد، مدرسه، پل، کاروانسرا و ... گرديد. احداث مساجد اوليه داراى اهميت بسزايى بوده و مسجد بعنوان بزرگترين بناى هر شهر و روستا، هم محل انجام فرايض و اقامهٔ نماز بود و هم بعنوان مرکز اجتماعي، سياسى و ادارى بشمار مىرفت. مسجد محل اجتماع مسلمانان، اقامتگاه مسافران، پناهگاه مستمندان و محل درس و بحث طلاب، اعلام جنگ، اخذ ماليات و ... بود؛ به همين دليل در زندگى مسلمانان نقس مهمى را ايفا مىنمود. مساجد اوليه بناهاى سادهاى بودند، در محوطهاى مربع يا مستطيل شکل و رو به قبله، که با ديوارهاى خشتى ساخته مىشدند. از مساجد اوليه در ايران نمونههاى زيادى برجاى نمانده، اما طبق متون تاريخى در قرون اوليهٔ اسلام، معمارى ايران، ادامهٔ معمارى ساسانى بوده است. مسجد شوش و فهرج از قديمىترين نمونههاى مساجد ايران در دوران اسلامى هستند. در محوطهٔ باستانى شوش ضمن کاوشهاى باستانشناسي، بقاياى مسجدى کشف شد که طرحى ساده داشت و شبستانى ستوندار در يک طرف آن قرار گرفته بود. اين بناى خشتي، فاقد تزئينات بوده است. مسجد فهرج يزد نيز به اعتقاد معماران و محققان، متعلق به صدر اسلام است. ويژگىهاى اين مسجد، معمارى ساسانى را بياد مىآورد. | ||
| ||
با تأسيس سلسلهٔ امويان در دمشق و عباسيان در بغداد، معمارى دچار دگرگونى شد. بناهاى قبةالصخره و مسجد جامع دمشق و مسجد سامره حاصل اين تحول هستند. اين بناها نيز در شيوهٔ معمارى و در تزئينات از معمارى ساسانى الهام گرفتهاند. | ||
از ديگر شکاهکارهاى معمارى صدر اسلام، آرامگاه اسماعيل سامانى است. اين بنا مربع شکل است و مقبرهاى است داراى گنبد نيمدايره، که در چهار گوشهٔ آن چهار گنبد کوجک بنا شده است. شيوهٔ گنبدسازى آن شبيه معمارى پارتى و ساسانى است. اين بنا ساده و موزون است و در سطوح داخلى و خارجى تزئينات فوقالعادهاى بکار رفته که اين بنا را در زمرهٔ شاهکارهاى معمارى صدر اسلام قرار داده است. اين بنا داراى چهار در ورودى در چهار ضلع است. | ||
مسجد نائين يا مسجد علويان از ديگر بناهاى اين دوران است. اين بنا نيز طاقهاى هلالى دارد. تزئينات آن يادآور سنتهاى گذشته است. اهميت اين مسجد در منبر و درب زيباى منبتکارى شدهٔ آن است. منبر داراى کتيبهاى به تاريخ ۷۱۱ هجرى و به خط نسخ است، که در زمينهٔ آن نقش شاخ و برگ کندهکارى شده است. در واقع منبر در قرن هشتم هجرى به اين مجموعه بنا اضافه شده است. اين بنا چند بار مرمت و تعمير گرديده است. | ||
از ديگر مساجد اوليهٔ اسلام، يکى مسجد جامع نیريز است و يکى مسجد جامع شيراز. از ديگر شاهکارهاى معمارى صدر اسلام، آرامگاه قابوس در دشت گرگان است، که از قديمىترين برجهاى آرامگاهى است که طبق کتيبهٔ آن در ۳۹۷ هجرى بنا شده است. شهر گرگان از شهرهاى معروف دورهٔ اسلامى است که در سال ۶۱۸ هجرى با حملات مغولان ويران شد. کشفيات باستانشناسى در اين شهر نشان داده است که از قرن دوم تا هفتم هجرى اين شهر از نظر معمارى و تزئينات معمارى و نيز توسعهٔ هنرهاى کاربردى شکوفايى خاصى داشته است. | ||
پل - بند امير در شيراز و رباط ماهى يا چاهه بر سر راه مشهد - مرو نيز از نمونههاى معمارى اين دوران بشمار مىرود. | ||
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور سقوط بالگرد رئیسی سیدابراهیم رئیسی حسین امیرعبداللهیان ابراهیم رئیسی شهدای خدمت رئیسی شهادت ایران شهادت رئیسی رهبر انقلاب
هواشناسی آموزش و پرورش باران سازمان هواشناسی بارش باران سیل مترو شهر تهران شهرداری تهران کنکور تعطیلی ادارات قتل
قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو خودرو بازار خودرو حقوق بازنشستگان ایران خودرو دلار مسکن سایپا بورس ارز
خرمشهر دفاع مقدس عربستان تلویزیون زنان سینما هالیوود موسیقی رسانه ملی سینمای ایران لیلا حاتمی جشنواره کن
رژیم صهیونیستی فلسطین غزه روسیه آمریکا اسرائیل حماس جنگ غزه چین ترکیه علی باقری کنی بنیامین نتانیاهو
فوتبال پرسپولیس استقلال تیم ملی والیبال ایران آتالانتا والیبال لیگ برتر باشگاه استقلال رئال مادرید باشگاه پرسپولیس بارسلونا بازی
هوش مصنوعی مایکروسافت اپل سامسونگ تبلیغات گوگل اسکارلت جوهانسون
خواب پوست فشار خون دیسک کمر آلزایمر افسردگی کاهش وزن