پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا
سازهای زهی
ویولون، ویولا، ویولونسل (Cello) و کُنترباس (Double Bass) (که گاه به اختصار باس نیز نامیده میشود) گروه سازهای زهی ارکستر سنفونیک را تشکیل میدهند. رنگ صوتی این سازها مانند اندازه و وسعت صوتی آنها با یکدیگر تفاوت دارد؛ ویولون، کوچکترین ساز این گروه و دارای زیرترین گسترهٔ صوتی در این خانواده است؛ کُنترباس بزرگترین ساز این گروه است و بمترین گسترهٔ صوتی را دارد. در موسیقی سنفونیک، زهیها بهطور معمول یا آرشه، چوبی اندک خمیده که رشتههای موی اسب در طول آن محکم کشیده شده، نواخته میشوند. زهیهای ارکستر سنفونیک با زخمه زدن بر سیمها نیز نواخته میشوند. | ||
زهیها در میان تمام گروههای سازی، دارای بیشترین تنوع صوتی و پهناورترین گسترهٔ بیانی هستند. رنگهای صوتی آنها گوناگون، وسعتهای صوتیشان بزرگ و توانائیهای دینامیکی آنها بسیار فراوان است. نوازندگان زهی میتوانند صداهائی درخشان و چالاک یا کُند آهنگ و لرزان ایجاد کنند؛ آنها قادر هستند به ظرافت و لطافت یک آوازخوان، صداها را مهار کنند. نقش سازهای زهی در آثار ارکستری بیش از هر گروه دیگری از سازها است. نوای سازهای چهارگانهٔ زهی، حتی با وجود رنگهای صوتی متفاوت، به زیبائی در هم میآمیزد. در این مرحله، مطالعهٔ ساختمان زهیها و شیوهٔ ایجاد صدا در آنها سودمند است؛ ویولون میتواند معرف تمام خانوادهٔ زهیها باشد. | ||
بدنهٔ چوبی و توخالی ویولون، چهار رشته از جنس زه یا سیم را بر خود نگه میدارد. سیمها که در طول ساز کشیده و محکم شدهاند در یک انتها به دنبالهٔ سیمگیر وصل شده، سپس از روی پُل (خرک) چوبی گذشته و در انتهائی دیگر محکم به دور گوشیهائی قابل تنظیم از جنس چوب پیچیده شدهاند. پُل، سیمها را به فاصلهای اندک از دستهٔ ساز چنان نگه میدارد که بتوانند آزادانه نوسان کنند و نیز نوسان سیمها را به بدنه، جائیکه نوسانها در آن تقویت میشوند و رنگ مییابند، منتقل میکند. هر سیم با سفت یا شُل کردن یک گوشی با صدائی متفاوت از دیگری کوک میشود. (هر چه سیم کشیدهتر باشد، صدا زیرتر است). نوازنده، آرشه را با دست راست بر سیمها میکشد و آنها را به نوسان درمیآورد. سرعت کشیدن آرشه و میزان فشار آن بر سیم، شدت صدا (دینامیک) و رنگ آن را تعیین میکند. زیر و بم صداها توسط دست چپ تعیین میشود؛ نوازنده با فشردن نقاط مختلف سیم بر دستهٔ ساز، طول قسمت نوسانکنندهٔ سیم را تغییر داده و به این ترتیب زیر و بم صدای حاصل را دگرگون میکند. این کار را انگشتگذاری مینامند و به این ترتیب، قسمتی از سیم که میان انگشت و گوشیها قرار گرفته از نوسان باز میماند. با این شیوه میتوان با هر کدام از چهار سیم ویولون گسترهای معین از صداهای زیر و بم را پدید آورد. | ||
ویولا، ویولونسل و کُنترباس ساختمانی مشابه ویولون دارند و مانند ویولون نیز نواخته میشوند. چگونگی نواختن سازهای زهی - تکنیکهای گوناگون نواختن این سازها - سبب جلوههای صوتی متنوعی است که آنها میتوانند پدید آورند. متداولترین تکنیکها در نواختن زهیها عبارتند از: | ||
- پیتسیکاتو (Pizzicato) یا زخمه زدن بر سیم: | ||
نوازنده در این شیوع اغلب با یکی از انگشتهای دست راست بر سیمها زخمه میزنند. در موسیقی جاز، کُنترباس بیشتر بهصورت پیتسیکاتو بهکار گرفته میشود. | ||
- دوبل نت (Stop): | ||
نوازندهٔ با کشیدن آرشه بر دو سیم میتواند دونت را همزمان به صدا درآورد. با چرخش سریع آرشه بر سه یا چهار سیم نیز میتوان سه یا چهار نِت کموبیش - و نه بهطور دقیق - همزمان را نواخت. | ||
- ویبراتو (Vibrato): | ||
نوازنده با لمس و نگه داشتن سیم و لرزاندن محل لمس با دست چپ، صدائی لرزان و بیانگر ایجاد میکند که این سبب تغییرهائی جزئی در زیر و بم صدا میشود و آن را گرمتر و غنیتر میکند. | ||
- سوردین (Mute): | ||
با قرار دادن سوردین (شبیه گیرهای کوچک) روی پُل میتوان صدائی ضعیفتر یا گرفته ایجاد کرد. | ||
- ترمولو (Termolo): | ||
در این تکنیک، نوازنده با حرکتهای ریز و تند آرشه بر سیم، صدائی را بهسرعت تکرار میکند. این تکنیک در دینامیک قوی سبب حس تنش و اضطراب میشود و در دینامیک ملایم، صدائی سوسوزن و لرزان ایجاد میکند. | ||
- هارمونیکها (Harmonics): | ||
با لمس ملایم نقطههای معینی از سیم و کشیدن آرشه، صدائی بسیار زیر و سوت مانند ایجاد میشود. (نگاه کنید به پیوست رنگ صوتی و صداهای هارمونیک). | ||
| ||
| ||
| ||
برخی از سازهای زهی بدون آرشه و با زخمه زدن بر سیمها نواخته میشوند. مهمترین این سازها هارپ و گیتار هستند. هارپ، تنها ساز زخمهای است که کاربردی گسترده در ارکستر سنفونیک یافته است. | ||
| ||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل مجلس شورای اسلامی روز معلم دولت نیکا شاکرمی رهبر انقلاب دولت سیزدهم مجلس بابک زنجانی خلیج فارس شهید مطهری
آتش سوزی تهران پلیس زلزله پلیس راهور قتل شهرداری تهران سیل آموزش و پرورش قوه قضاییه فضای مجازی سلامت
قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو خودرو بازار خودرو دلار بانک مرکزی ایران خودرو سایپا کارگران تورم حقوق بازنشستگان
سریال نمایشگاه کتاب فیلم سینمایی عفاف و حجاب تلویزیون جواد عزتی مسعود اسکویی سینما رضا عطاران سینمای ایران دفاع مقدس فیلم
مکزیک
رژیم صهیونیستی فلسطین آمریکا غزه جنگ غزه حماس چین نوار غزه انگلیس عربستان اوکراین یمن
پرسپولیس استقلال فوتبال سپاهان تراکتور علی خطیر لیگ برتر ایران لیگ قهرمانان اروپا رئال مادرید باشگاه استقلال بایرن مونیخ لیگ برتر
هوش مصنوعی تلفن همراه اپل اینستاگرام گوگل همراه اول واکسن فرودگاه تبلیغات ناسا پهپاد
سرطان فشار خون کبد چرب بیمه بیماری قلبی کاهش وزن دیابت مسمومیت