سه شنبه, ۱۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 7 May, 2024
مجله ویستا
فُرقتى جوشقانى
ميرزا ابوتراب بيگ فُرقتى پسر خواجه زينالدين على بيگ اَنْجَدانى است تخلصش نخست 'کامى' بود و سپس از مؤلف مجمعالخواص يعنى صادقى افشار کتابدار در قطعهاى که بدو فرستاد تقاضاى تعيين تخّلصى براى خود کرد، وى چهار تخلص به ميرزا ابوتراب پيشنهاد نمود و او از آن ميان فرقتى را برگزيد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مولدش را تذکرهنويسان به تفاوت جوشقان، اَنجدان و حتى قزوين نوشتهاند ولى نشو و نماى او در کاشان بوده و جز از يک بخش از زندگى که در اردوى شاه عباس گذرانده باقى دروان جوانى و کوشائى در راه شعر و ادب را در کاشان سپرى کرد و همانجا ماند و از اين روى بيشتر به کاشانى مشهور است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پدرش زينالدين على (= ميرزا على خان) مردى دبير و مستوفىپيشه و اهل ديوان بود و جان بر سر اين پيشه گذاشت. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ميرزا ابوتراب پس از پدر به کار دانش و شعر سرگرم شد و چندى بعد به اردوى شاهى پيوست و به وزرات (= پيشکارى) مقصودبيگ ناظر بيوتات خاصهٔ شاهى برگزيده شد ليکن در آن شغل نايستاد و چون مىخواست يکدله سرگرم شعر و ادب باشد تنها به شاعرى پرداخت و در آن وادى ترقى کلى کرد چنانکه همهٔ مستعدان تصديق شاعرى وى نمودند و او را از همهٔ حيث، چه در شعر و ادب و چه در دانش و فرهنگ و خط (شکسته نستعليق) و املاء درست و انشاء و حساب و سياق و شعرشناسى شايستهٔ ستايش شمردند و شعرهايش را در سفينههاى غزل نگاشتند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بنابر اظهار فخرالزمانى، فرقتى چندى در مشهد و هرات نيز مىگذرانيده و در شهر اخير مدتى مصاحب فصيحى هروى بوده است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از ديوان فرقتى نسخههائى در ايران و اَنيران يافته مىشود و از آن ميان دو نسخهٔ موجود در کتابخانهٔ ملى پاريس ديده شد، متضمن قصيده و ترکيب و ترجيع و غزل و قطعه و رباعى و مثنوى و چندين مطلع که مجموع آنها به پيرامون دو هزار بيت بر مىآيد. مثنوى فرقتى بر وزن مخزنالاسرار است و شاعر آن را بين سالهاى ۱۰۰۵ و ۱۰۱۲ در کاشان سرود. قصيدههايش در مدح امامان شيعه و شاهعباس است. غزلهاى وى عادتاً بىتخلص و گاه بسيار کوتاه است چنانکه بعضى از آنها از دو سه بيت درنمىگذرد و مقدارى مطلع غزل نيز که ظاهراً شاعر مىخواست آنها را تمام کند ولى بىسرانجام گذاشت و در ديوان او ديده مىشود. ترجيعبند ساقىنامهٔ او که قسمتى از آن را نقل خواهم کرد، مشهور است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اما آذر ديوانش را 'ملاحظهکرد' و بعد از مراعات بسيار نسبت به شاعر سه بيت را از او برگزيد. شايد علت اين بىاعتنائى آن بود که شيوهٔ بيان فرقتى بسيار متمايل به روشى است که در آن به بيان مضمونها و خيالهاى باريک و پردامنه در الفاظ کم اهميت داده مىشد. وى ترکيبهاى تشبيهى و استعارى که بر بنياد خيالهاى باريک استوار باشد، بسيار دارد و بر روى هم شاعرى است مضمونآفرين و خيالپرداز بىآنکه رعايت جانب لفظ را فروگذارد و دچار زيادهروىهائى گردد که در سخن بعضى از شاعران بعد از او خواهيم ديد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
وفات فرقتى براثر مبالغه در استعمال فلونيا در شب جمعه چهارم شعبان ۱۰۲۵ اتفاق افتاد در حالى که هنوز جوان بود ليکن افيون کار او را ساخته و به يکبارگيش از پاى درافکنده بود. ازوست: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران رافائل گروسی دولت سیزدهم اصفهان دولت مجلس شورای اسلامی رهبر انقلاب محمد اسلامی نیچروان بارزانی شورای نگهبان مجلس رئیس جمهور
تهران شهرداری تهران زلزله قتل پلیس دادگاه حجاب آموزش و پرورش قوه قضاییه فضای مجازی سلامت شهرداری
خودرو مالیات سایپا مسکن قیمت طلا قیمت خودرو قیمت دلار ایران خودرو بازار خودرو بانک مرکزی حقوق بازنشستگان بورس
نمایشگاه کتاب تلویزیون سینما دفاع مقدس سریال موسیقی تئاتر سینمای ایران نمایشگاه کتاب تهران کتاب صدا و سیما رسانه ملی
دانش بنیان اینوتکس دانشگاه آزاد اسلامی
اسرائیل رژیم صهیونیستی غزه فلسطین حماس رفح جنگ غزه آمریکا روسیه چین نوار غزه اوکراین
پرسپولیس فوتبال استقلال ذوب آهن لیگ برتر لیگ برتر فوتبال ایران لیگ برتر ایران نساجی بازی رئال مادرید سپاهان جواد نکونام
اپل هوش مصنوعی سامسونگ ناسا سرطان مایکروسافت آیفون گوگل ایلان ماسک باتری فضا فضاپیما
بیماران خاص رژیم غذایی کاهش وزن بیمه زیبایی دندانپزشکی فشار خون