یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا

از سال ۱۹۶۶ تا سال ۲۰۰۱ میلادی(۶)


  ۱۹۷۲ م. دايرةالمعارف يهود
دايرةالمعارف يهود Encyclopedia Judacia در شانزده جلد در بيت‌المقدس درسال ۱۹۷۲ منتشر شد. تکمله آن در سال ۱۹۸۰ منتشر گرديد.
  ۱۹۷۲ م. ماهواره‌هاى مشاهداتى سنجش از راه دور
(نادار) فرانسوى که طرفدار هوارنوردى بود، به فکر گرفتن عکس زمين از آسمان شد. او جوازى در سال ۱۸۵۸ مى‌گيرد و توسط بالن ثابتى از ۸۰ متري، نخستين عکس را زمين از برمى‌دارد. در اين عکس سه خانه از دهکده پتى‌بيسر که در حوالى پاريس بود، قرار داشت و در عکس ديده مى‌شد. هر چند که استفاده علمى و عمرانى از اين تصاوير در آن سال‌ها مطرح نبود با اين وجود علم فتوگرافى يا تبديل عکس به نقشه گرافيکى پديد آمد. هنگامى که انسان سفر خود را به فضا آغاز کرد با خود دوربين‌هائى با فيلم سياه و سفيد و رنگى برد و از ارتفاع ۱۶۰ تا ۳۲۰ کيلومترى عکس‌هاى زيادى تهيه کرد. نتيجه عکس‌ها جالب بود ولى رفته‌رفته احساس مى‌شد که عکس‌ها کاربرد علمى نداشته و براى استفاده علمي، بايستى سيستم‌هاى دقيق‌ترى را به‌کار برد. اين تئورى‌ها نخستين بار در سال‌هاى دهه ۱۹۶۰ به بعد در آمريکا مورد استفاده قرار گرفت و ظهور آن توسط ماهواره براى مطالعات سطح زمين، اطلاعات جغرافيائي، منابع زميني، و گياهى و زيست‌محيطى ايجاد شد. اين پديده‌ها به کمک سنجنده‌هاى تعبيه شده در هواپيما و ماهواره‌ها به‌کار رفت.
انتقال اطلاعات يک سنجنده از دور، روش‌هاى متعددى را در بر مى‌گيرد. ولى با پيشرفت فن‌آورى فضائى و به کمک روش‌هاى ديجيتالى روشى نوين در اين فن پديد آمد. در اواخر سال ۱۹۶۶ مؤسسه فضائى آمريکا امکان استفاده از ماهواره‌هاى سنجش زمين را از فضا در زمينه تحقيقات زمين آغاز کرد. در ۲۳ ژولاى ۱۹۷۲ اولين ماهواره مشاهداتى زمين را به‌نام ERTS - 1 کوتاه شده عبارت (Earth Resource Technology Setellite) توسط سازمان ملى هوانوردى و فضائى آمريکا (NASA) به فضا پرتاب شد. اطلاعات جامعى در مورد شناخت و اکتشافات منابع زمينى و شکل پوسته زمين جهت بهره‌بردارى در اختيار اغلب کشورها از جمله ايران قرار داد. چون مدت استفاده مؤثر از اين ماهواره به اتمام رسيده بود، دومين ماهواره از سرى مذکور تحت عنوان (Landsat 1) در ژانويه ۱۹۷۵ با ارتفاع ۹۱۵ کيلومتر از زمين به فضا پرتاب شد. مشخصات فيزيکى و اجزاء تشکيل دهندهٔ اين دو ماهواره کاملاً مشابه هستند. اين ماهواره قادر به اخذ اطلاعات از تمامى سطح کره زمين مى‌باشد و هر ۱۰۳ دقيقه يک‌بار زمين را دور مى‌زند و در مدت ۱۸ روز از منطقه‌اى به وسعت خاک ايران عکسبردارى مى‌کند. به‌طور کلى سه ماهواره (ERTS 1) و (Landsat 1 and 2) از نسل اول از لحاظ پيشرفت تکنيکى کم و بيش يکسان هستند، و هر سه داراى دو سيستم سنجش از راه دور مى‌باشند.
يک سيستم به‌نام (RBV-Return Beam Vidico) که همانند دوربين تلويزيون کار مى‌کند قرار داد اين دوربين از سه دوربين ديگر تشکيل شده و هر يک از آنها براى طول موج‌هاى باندهاى (سبز - قرمز - آبي) تنظيم شده است و فرکانس مغناطيسى دريافتى آن عبارتند از:
RBV ۰/۵۷۵ - ۰/۴۷۵ ناحيه (آبى - سبز)
RBV ۰/۶۸۰ - ۰/۵۸۰ ناحيه (سبز - زرد)
RBV ۰/۸۳۰ - ۰/۶۸۹ ناحيه (قرمز - مادون قرمز نزديک)
وقتى که تصوير زمينى، روى سطح حساس دوربين‌ها مى‌افتد با روش (Scanning) به‌صورت نوارهاى ويدئو (Vidio) ضبط مى‌گردد. زمانى که به آنتن مربوطه در زمين مى‌رسد، اطلاعات ضبط شده را مخابره مى‌کند. اين دوربين‌ها هر ۲۵ ثانيه يک اطلاعات را از منابع زمين اخذ و حدود ۵/۳ ثانيه وقت لازم است تا اطلاعات ديجيتالى توسط آنتن دستگاه مخابره گردد. از تصوير گرفته شده و ترکيب طيف‌ها، تصاوير سياه و سفيد و رنگى به‌دست مى‌آيد.
در هفتم اوت ۱۹۷۲ خرابى يک کليد باعث از کار افتادن دوربين‌ها گرديد. متخصصان اين فن قبلاً از وجود چنين مشکلى با اطلاع بودند. بدين جهت سيستم ديگرى به‌نام (MSS) کوتاه شده عبارت (Multi Spectral Scanner) با دوربين (RBV) نصب کردند. دوربين (MSS) هم‌زمان با سيستم (RBV) عمل نموده و تفاوت اصلى اين دو سنجيده در نحوه اخذ اطلاعات بود. دوربين (MSS) اسکن‌کننده (نورى مکانيکي) چند طيفى است که توسط يک آينه نوسان‌کننده عمود بر پرواز عمل اسکن کردن را انجام مى‌دهد و تصاوير دوبُعدى ثبت مى‌نمايد. در اين سيستم انرژى نورانى تصوير ساطع شده از زمين در آئينه پس از اسکن کردن، چهار باند طيفى از (۵/۰ تا ۱/۱) ميکرون را متأثر کرده و علائمى ايجاد مى‌کند که توسط گيرنده ثبت شده در کانال‌هاى چهارگانه ذخيره مى‌گردد.
انرژى نورانى تصوير ساطع شده از زمين توسط آشکارسازهاى الکترونيکى نورى به سيگنال‌هاى الکتريکى تبديل مى‌شوند. از آشکارسازهاى افزاينده نور يا (فتومالتى‌پلير) در نواحى فرابنفش نزديک و مرئي، از ديودهاى سيليکونى در نواحى مرئى و سرخ نزديک، از آشکارسازهاى اينديم آنتيمونيد (Insb) در ناحيه فروسرخ، و از بولومتر گرمائى از آشکارساز مرکورى کادميوم تلوريد (Hycdte) در ناحيه فروسرخ گرمائى طيف الکترومغناطيس استفاده مى‌شود. اين فرکانس‌ها توسط يک طيف‌نما هر يک به يکى از کانال‌هاى چهارگانه به‌طور مجزا ذخيره مى‌گردد. سپس به ايستگاه زمينى مخابره مى‌شود. اطلاعات در ايستگاه زمينى بر روى نوارهاى پُرتراکم مغناطيسى به‌صورت ديجيتال ضبط شده و از آن توسط دستگاه‌هاى عکاسى فيلم‌هاى شفاف سياه و سفيد و رنگى تصاوير (فالزکالور يا تصوير کاذب رنگ) تهيه مى‌گردد. اين نوارها قابل ضبط در رايانه‌ها هستند و انجام تصحيح و تصويرآرائى و ديگر مواد لازم روى آنها امکان‌پذير است. طول موج‌هاى اين دوربين عبارت است از:
MSS ۰/۶۰۰ - ۰/۵۰۰ طيف سبز
MSS ۰/۷۰۰ - ۰/۶۰۰ طيف قرمز
MSS ۰/۸۰۰- ۰/۷۰۰ مادون قرمز
MSS ۱/۱۰۰ - ۰/۸۰۰ مادون قرمز
اندازه هر پيکسل Pixel سنجنده MSS برابر با ۷۹×۵۶ متر و براى R.B.V برابر با ۴۰×۴۰ متر مى‌باشد. به‌طور کلى کاربرد لندسِت‌ها به قرار زير است:
- تهيه نقشه‌هاى توپوگرافى با مقياس کوچک
- تهيه نقشه‌هاى خاک‌شناسى
- اکتشافات و مديريت منابع آب
- زمين‌شناسى
- معدن‌شناسى
- شيلات
- حفاظت محيط زيست
- تهيه نقشه‌هاى گياهى
- اطلاع از تغييرات کمى و کيفى محصولات کشاورزي، برآورد محصول، اندازه‌گيرى سطح علف مراتع، و استفاده از عکس‌هاى مادون قرمز براى درختان بيمار از سالم، تشخيص گياهان زنده از مرده و يا در حال مرگ و نابودي. از فيلم‌هائى که به اشعه مادون قرمز حساس است و تا ۹۰۰ نانومتر را به ثبت مى‌رساند استفاده مى‌شود. گياهان زنده پرتو مادون قرمز نزديک را منعکس مى‌کند و اثر آن روى فيلم ثبت مى‌شود و همين اختلاف باعث شده که با فيلم‌هاى رنگى به تعداد ۱۳ مورد در تشخيص نوع رستنى‌ها و جنگل‌هاى جهان دست يابند.


همچنین مشاهده کنید