شنبه, ۱۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 4 May, 2024
مجله ویستا
عبدى بيگ نويدى
خواجه زينالعابدين علىبن عبدالمؤمن شيرازى از شاعران و مستوفيان سدهٔ دهم هجرى است. او خود در آغاز 'بوستان خيال' گفته است که در بدايت حال در قصيدهها و غزلها نويدى تخلص مىنمود و سپس تخلص عبدى اختيار کرد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مولدش را برخى از تذکرهنويسان شيراز و او را بزرگزادگان آن شهر دانستهاند و برخى اصفهان، و گاه هم او را به نيشابور نسبت داده يعنى با مولانا عبدى نيشابورى از خوشنويسان مشهور پايان عهد تيمورى و آغاز دورهٔ صفوى اشتباه کردهاند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
عبدى بيگ دوران جوانى را به آموختن ادب و علم و سياق و ترسل گذارند و به همين سبب در اين رشتهها خاصه در سياق و حساب بهزودى نام برآورد و چون در امانت و درستى هم زبانزد بود به دولتخانه راه يافت و در 'دفترخانهٔ' پادشاهى عهدهدار حساب و استيفاء شد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
همهٔ نويسندگان احوال عبدىبيگ او را به شاعرى ستودهاند و سامميرزا گفته است که او در مثنوى 'يد طولى دارد و خيالانگيزى او در مثنوى بسيار پرچاشنى واقع شده... و در صغر سن کتاب جام جمشيد گفته' .چنانکه از کثرت اثرهاى عبدى دريافته مىشود، او جوانى را در راه سرودن شعر، خاصه پرداختن مثنوىها و جواب گفتن خمسه به پيرى رسانيد تا به سال ۹۸۸ هـ در اردبيل مرد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شمارهٔ شعرهاى او را ده هزار بيت نوشتهاند ليکن اگر مجموع اثرهايش را که در دست است جمع کنيم از اين ميزان درمىگذرد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
او بهجز جام جمشيد سه ديوان ترتيب داد و دو خسمه سرود و مىدانيم که 'بوستان خيال' و بعضى اثرهاى ديگر را هم به نظم کشيد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بوستان خيال که عبدى بيگ به سال ۹۶۱ سروده از اثرهاى مهم او است و آن را شاعر به تقليد از بوستان سعدى و بر همان وزن و سياق در ده باب به نام شاه طهماسب سرود. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
و اما خمسههاى عبدىبيگ که شاعر هم از عهد جوانى و پس از سرودن جام جمشيد بدانها پرداخته عبارت است از: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۱. در برابر مخزنالاسرار نظامى دو مثنوى به نام مظهر اسرار، جوهر فرد | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۲. در برابر خسرو و شيرين نظامى دو منظومه دفتر درد، جام جمشيدى | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۳. در برابر ليلى و مجنون، خزائنالملوک | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۴. در برابر هفت گنبد نظامى هفت اختر، انوار تجلى | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۵. در برابر اسکندرنامهٔ نظامى آئين سکندرى، فردوس العارفين. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
عبدىبيگ در سفر خود به گرجستان (۹۶۱هـ) خسمهٔ ديگرى که سومين خسمهٔ او است به پايان رسانيد: بدينگونه: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۱. روضةالصفات. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۲. دوحةالازهار. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۳. جنةالاثمار. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۴. زينةالاوراق. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۵. صحيفةالاخلاص. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
منظومهٔ ديگر عبدىبيگ مثنوى 'خزائنالملوک' او است که جنبهٔ مذهبى دارد و بهنام سبعهٔ عبدى شيرازى هم معروف است شامل: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۱. صحيفهٔ لاريب. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۲. لوح مسطور. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۳. بحرمسجور. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۴. منشور شاهى. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۵. مروجالاسواق. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۶. مهيجالاشواق. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
۷. نهايةالاعجاز. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از عبدىبيگ منظومهٔ ديگرى بهنام 'مناطره رياحين و ورد' همراه نسخهٔ خطى انيسالعارفين قاسم انوار در کتابخانهٔ انيستيتوى شرقشناسى سرايهوو (يوگوسلاوى) موجود است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
عبدىبيگ کتابى در تاريخ عهد خود بهنام 'تکملةالاخبار' نوشته و آن را به سال ۹۷۸ به پايان رسانيده و به پرىخان خانم دختر شاه طهماسب تقديم داشته است. کتابى ديگر بهنام 'صريحالملک' در شرح املاک و رقبات و عمارتها و بناهاى بقعهٔ شيخصفىالدين اردبيلى دارد که به فرمان شاه طهماسب به سال ۹۷۵ نوشت. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اگر چه پرکارى شگفتانگيز عبدىبيگ مانع آن بود که در سخنورى متکلف باشيد و يا بسيار به خلق مضمونهاى تازه و ترکيبهاى استعارى نو بکوشد، با اين حال مثنوىهايش در عهد او مطبوع طبع ناقدان سخن بود. شعرهايش همواره در نهايت سادگى و نزديکى به زبان گفتگوى زمان شاعر است. از او است: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
چین دولت سیستان و بلوچستان انتخابات شورای نگهبان نماز جمعه حسن روحانی مجلس شورای اسلامی جنگ دولت سیزدهم نیکا شاکرمی مجلس
سیل ایران تهران هواشناسی شهرداری تهران باران آتش سوزی سازمان هواشناسی هلال احمر روز معلم پلیس زلزله
خودرو قیمت خودرو قیمت طلا تورم مسکن بانک مرکزی حقوق بازنشستگان بازار خودرو سهام عدالت قیمت دلار دلار ایران خودرو
صدا و سیما ایتالیا بی بی سی مهران غفوریان تلویزیون سوئد موسیقی صداوسیما ساواک سریال سینمای ایران تبلیغات
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین جنگ غزه آمریکا روسیه ترکیه حماس اوکراین نوار غزه انگلیس
پرسپولیس فوتبال استقلال لیگ برتر سپاهان باشگاه پرسپولیس علی خطیر باشگاه استقلال جواد نکونام تراکتور بازی لیگ قهرمانان اروپا
اپل ناسا صاعقه گوگل اینستاگرام عکاسی تلفن همراه
چای کبد چرب فشار خون گرما