پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا
کليم کاشانى
ملکالشعرا ميرزا ابوطالب کليم کاشانى مشهور به 'طالباى کليم' که او را 'خلاقالمعانى ثانى' خواندهاند، از شاعران معروف سدهٔ يازدهم هجرى است. اصل او را بيشتر تذکرهنويسان از همدان دانسته و گفتهاند که چون در کاشان اقامت داشت به کاشانى معروف شد. وى دانشهاى زمان را در کاشان و شيراز آموخت و هم در آغاز جوانى، به عهد پادشاهى جهانگير (۱۰۱۴-۱۰۳۷) به هند رفت و در بيجاپور ملازمت شاهنوازخان را فراچنگ نياورد بلکه در اين راه چندى اينسوى و آنسوى دويد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
به هر حال کليم پس از مرگ شاهنوازخان (۱۰۲۸هـ) به عراق بازگشت امّا چنانکه از يک غزل مشهورش برمىآيد از اين رفتن دل خوشى نداشت و مىگفت: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
و همين پشيمانى از سفرى که در پيش گرفته بود باعث گرديد که بيش از دو سال و اندى در ايران نماند و به هندوستان باز گردد. اين بار کليم ملازمت ميرمحمد امين ميرجملهٔ شهرستانى متخلص به روحالامين اختيار کرد و پس از چندگاه در آغاز پادشاهى شاه جهان (جلوس در ۱۰۳۷ هـ) بدين پادشاه تقرب جست و محل توجه و عنايت او گرديد و سرانجام خطاب ملکالشعرائى يافت. در اواخر عمر کليم به درد پا دچار شد. و اينکه نصرآبادى گفته 'در آخر کوفتى به هم رسانيده رخصت توطن در کشمير يافت' اشارهاى است به همين بيمارى. کليم به همراه شاهجهان به کشمير رفت و آن سرزمين را براى واپسين جاى اقامت برگزيد ولى وابستگى او به درگاه شاهجهان با اين گوشهگيرى از ميان نرفت بلکه او در آن سرزمين مقررى سالانهاى از دربار داشت و همچنان شاعر برگزيدهٔ شاهجهان و ستايشگر او بود و در آنجا به نظم 'پادشاهنامه' يا 'فتوحات شاهجهانى' اشتغال داشت. تا در ۱۰۶۱ درگذشت و همانجا در کنار گور سليم تهرانى و قدسى مشهدى به خاک سپرده شد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
وى مردى نيکو نهاد و گشادهدست بود. نوشتهاند که هر چه از انعامها و صلهها درمىيافت 'صرففقرا و اهل کمال مىکرد' ، با شاعران همطراز خود با محبت و مهر خاص رفتار مىنمود چنانکه در آئينهاى دربارى زير دست قدسى مشهدى مىايستاد و کسى را به حربهٔ شعر نيازرد و مذمت نمىکرد و در طلب نان توسل به هر کس را جايز نمىشمرد، همتش والا و تعلقش به زخارف دنيوى براى پر کردن پيمانهٔ حيات بود، در عين حاجت چشم بر مال اغنيا نداشت و کشيدن بار منت احسان را بر دوش جان رنجى روحفرسا مىشمرد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کليم شاعرى پر سخن بود. مجموع شعرهاى او را تا ۲۴۰۰۰ بيت نوشتهاند و کاملترين نسخهٔ کليات او (نسخهٔ کتابخانهٔ ملى پاريس) در حدود نه هزار و پانصد بيت بيشتر ندارد و اگر آن را با ظفرنامهٔ شاهجهانى او که پانزده هزار بيت است يکجا نهيم همان يا اندکى بيشتر از آن مىشود که گفتهاند. از ديوانش نسخههاى خطى متعدد وجود دارد و چند بار به طبع رسيده و ظفرنامهٔ شاهجهانى او که به بحر متقارب مثمن مقصور يا محذوف است در نسخههاى موجود گاه پادشاهنامه و شاهنشاهنامهٔ کليم نيز ناميده شده است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کليم در همهٔ انواع شعر طبعآزمائى کرده است ولى مهارت و شهرت او در غزلسرائى است. در مثنوىهايش زبانى ساده و گاه دور از انسجام و استوارى دارد و واژههاى هندى را هر جا که ذکر حرفهها، صنعتها، منظرهها، گياهان، گلها و درختان لازم بود بهکار برده و در اين راه بسى بيشر از ديگر شاعران پارسىگوى که به هند مىرفتهاند اثرپذيرى خود را از آن سرزمين و زندگى کردن در آنجا نشان داده است. وى همين زبان ساده را در قصيدههاى خود نيز بهکار داشته ليکن در اين مورد سر و کارش با آفرينش مضمونها و تعبيرات خيالى و استعمارى در بيانى نزديک به زبان گفت و گو است، خواه در مدح و خواه در بيان حالات روحى خود و خواه در وصفهاى طبيعى. مبالغههاى کليم در اين قصيدهها خاصه آنجا که سخن از ستايش پادشاه کم سابقه است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اما مهارت و شهرت عالمگير کليم در غزلهاى اوست که در آنها زبان ساده و گفتارى روان و سختى استوار را با مضمونهاى غالباً تازه معنىهاى بديع و ناگفته که از انديشههاى غنائى و حکمى و اجتماعى برخاسته است همراه کرده، اما اين زبان ساده و روان او در غزلهايش بيشتر از انواع ديگر شعرهايش واژههاى برگزيده و محکم و 'خوشتراش' دارد. او خود به اين معنى آفرينىهاى 'خوشادا' خويش توجه دارد و مىداند قدر زحمتى را که در اين راه تحمّل مىکند تنها شاعران همپايهٔ او مىشناسند. سعى وى در آن است که از غير معنائى برندارد، و اگر چه ديگر شاعران دورانش هم اين دعوى را دارند ولى کليم اگر اين دعوى را به صدق تمام نکرده باشد راستى قولش در اين راه بر ناراستى مىچربد چنانکه حتى از دوبارهگوئى معنىهاى خود نيز گريزان است. وى در ارسال مثل و يا آوردن مصراعها و بيتهائى که حکم مثل داشته باشد بسيار توانا است و اگر چه اين هنر در عهد وى ويژهٔ او نبود اما کليم و چند تن ديگر در اين هنر نمائى مهارت خاص دارند. ازوست: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل غزه روز معلم مجلس شورای اسلامی دولت رهبر انقلاب نیکا شاکرمی دولت سیزدهم مجلس بابک زنجانی شهید مطهری
آتش سوزی تهران پلیس زلزله قوه قضاییه پلیس راهور شهرداری تهران سیل آموزش و پرورش سلامت سازمان هواشناسی دستگیری
قیمت طلا قیمت خودرو قیمت دلار خودرو بازار خودرو دلار بانک مرکزی ایران خودرو سایپا کارگران تورم حقوق بازنشستگان
سریال نمایشگاه کتاب فیلم سینمایی عفاف و حجاب تلویزیون جواد عزتی مسعود اسکویی سینما رضا عطاران سینمای ایران دفاع مقدس فیلم
مکزیک
رژیم صهیونیستی فلسطین آمریکا جنگ غزه حماس اوکراین نوار غزه انگلیس نتانیاهو یمن افغانستان ایالات متحده آمریکا
پرسپولیس استقلال فوتبال سپاهان تراکتور علی خطیر لیگ برتر ایران لیگ قهرمانان اروپا رئال مادرید باشگاه استقلال بایرن مونیخ لیگ برتر
هوش مصنوعی تلفن همراه اپل اینستاگرام گوگل همراه اول فرودگاه واکسن تبلیغات ناسا پهپاد
سرطان کبد چرب فشار خون بیمه کاهش وزن بیماری قلبی دیابت مسمومیت داروخانه