جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا
قاسم انوار
معينالدين على فرزند نصيرالدين هارونبن ابوالقاسم حسينى قاسمى معروف به 'قاسم انوار' از مشايخ اهل تصوف و از شاعران پارسىگوى نيمهٔ دوم قرن هشتم و نيمهٔ اوّل قرن نهم هجرى بود. وى که به سال ۷۵۷ در سراب تبريز به دنيا آمده بود سيّد حسينى نسب و از پيروان خاندان شيخ صفىالدين اردبيلى بود و در مشرب تصوّف مقامات بلند داشت. در شعر 'قاسمى' و 'قاسم' تخلّص مىکرد و لقب قاسمالانوار را صدرالدين موسىبن شيخ صفىالدين اردبيلى بدو داد. تحصيل علم و ادب را از جوانى آغاز کرد و گويا در همان احوال بود که در حلقهٔ مريدان شيخصدرالدين موسى (م. ۷۹۴ هـ) فرزند و جانشين شيخ صفىالدين درآمد. و امّا سيّد محمد معروف به 'ميرمخدوم' که سيّد قاسم را فريفته و سرسپردهٔ او دانستهاند سيّدى مدنىالاصل و ساکن نيشابور بود و بعد از کسب علوم رسمى در خدمت شاه قاسم انوار درآمد و مقامات بلند يافت و طرف توجه و ارادت خراسانيان گرديد و شاه نسبت بدو همان علاقه و دلبستگى داشت که مولاناى روم به حسامالدين چلپى. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سيّدقاسم بعد از آنکه مدتى در آذربايجان بود در جوانى به گيلان رفت و زبان گيلکى آموخت و آن را در قسمتى از اشعار خود بهکار برد و در همين دوران جوانى از آذربايجان به خراسان سفر کرد و مدتها در هرات اقامت گزيد تا آنکه به سال ۸۳۰ به سبب تهمت ارتباط با احمد لُر، که شاهرخ را کارد زد، و يا بهعلت بيم شاهرخ از نفوذ شديد او در مردم آن شهر، مجبور به ترک هرات و تبعيد از آنجا شد و مدتى در سمرقند ساکن بود و سپس در خرجرد جام (خراسان) در باغى که برايش خريده بودند سکونت گزيد و در آنجا خانقاهى ترتيب داد و همانجا بود تا درگذشت. وفاتش را به سال ۸۳۷ نوشتهاند و او در هنگام مرگ هشتاد سال داشت و در باغ خانقاهش به خاک سپرده شد و آرامگاه او همان بنائى است که اکنون در قريهٔ لنگر نزديک به تربت جام باقى است و به فرمان اميرعليشير نوائى ساخته شده بود. شاهقاسم در عهد خود ميان اهل تصوف و در مردم عامه نفوذ بسيار داشت و دربارهٔ او قائل به کرامات بودند و گويا بهعلت سخنانى که گاه در غلبات شوق بر زبان مىراند بعضى از متعصبان بدو نسبت اباحه و الحاد نيز مىدادهاند و يا شايد اين تهمت نتيجهٔ حسدى بوده است که برخى از معاصرانش به سبب نفوذ شديد او در ميانهٔ مردم نسبت به وى داشتند، زيرا در اشعار و آثار موجودش مطلقاً اثرى از چنين انديشههاى تند نيست بلکه نشانههاى فراوان بر اعتقادات دينى او در آنها مشاهده مىشود. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از کليات آثار سيّد نسخهها متعدد در دست است و يکبار به همت شادوران سعيد نفيسى در تهران به سال ۱۳۳۷ هجرى شمسى چاپ شده است. مهمترين بخش کليات او غزليات او است که متضمن معانى عرفانى و بيشتر چاشنىگير غزلهاى مولوى است. غير از آن، مقطعات و ملمعات گيلکى و ترکى و رباعيات و چند مثنوى است که از آن ميان 'صدمقام' در بيان اصطلاحات صوفيه و مثنوى انيسالعارفين مهمتر است. 'رسالهٔ سؤال و جواب' و 'رساله در بيان علم' او به نثر فارى ساده تحرير شده است. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از ميان اشعارش غزلهاى او مشهورتر و زيباتر است و با بيانى ساده در ذکر احساسات و احوال و مقامات عارفى وارسته و جوياى حقايق ساخته شده و شباهتى با غزلهاى ملاّى روم دارد، اگر چه از حيث علوّ افکار و حدّت احساسات به گفتار مولانا نمىرسد. مثنوىهاى او ساده و همراه با تمثيل و ذکر حکايات مناسب مقام است. ملمعات گيلکى او سبب زنده نگاه داشتن بسيارى از کلمات و تعبيرات يک لهجهٔ محلى ايرانى، و ملمعات ترکى از وسيلهٔ نشان دادن ميزان نفوذ زبان ترکى در دورهٔ او و در زادگاهش آذربايجان است. از اشعار او است: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل غزه روسیه مجلس شورای اسلامی نیکا شاکرمی روز معلم معلمان رهبر انقلاب مجلس بابک زنجانی دولت
هلال احمر یسنا بارش باران آتش سوزی قوه قضاییه پلیس تهران سیل شهرداری تهران آموزش و پرورش سازمان هواشناسی دستگیری
حقوق بازنشستگان قیمت خودرو بانک مرکزی قیمت طلا قیمت دلار بازار خودرو خودرو دلار سایپا ایران خودرو کارگران تورم
فضای مجازی سریال نمایشگاه کتاب تلویزیون مسعود اسکویی عفاف و حجاب سینما سینمای ایران دفاع مقدس موسیقی
رژیم صهیونیستی آمریکا فلسطین حماس جنگ غزه اوکراین چین نوار غزه ترکیه انگلیس ایالات متحده آمریکا یمن
استقلال فوتبال علی خطیر سپاهان باشگاه استقلال لیگ برتر لیگ برتر ایران تراکتور لیگ قهرمانان اروپا رئال مادرید بایرن مونیخ باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی تلفن همراه گوگل اپل آیفون همراه اول تبلیغات اینستاگرام ناسا
فشار خون کبد چرب بیمه بیماری قلبی دیابت کاهش وزن داروخانه رابطه جنسی