جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا
آذرى
شيخفخرالدين حَمزه (فرزند على ملک) طوسى اسفراينى بيهقى متخلّص به 'آذرى' از مشايخ و شعراى مشهور قرن نهم هجرى است که بخشى از روزگار خود را در هند و بيشتر را در ايران سپرى کرد. پدرش على ملک (و در بعضى مآخذ: علىمالک، عبدالملک) از اعيان اسفراين و از رجال سربداران بيهق بود و چون به سال ۷۸۴ در اسفراين ولادت يافت و چندگاهى در طوس اقامت گزيده بود و به طوسى و اسفراينى اشتهار يافت و بدان سبب که در ماه آذر زاده شده بود خود را آذرى ناميد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اشتغال او به شاعرى مقارن عنفوان شبابش بود و از همان آغاز به شهرت رسيد. ميرزاشاهرخ و ديگر شاهزادگان تيمورى را ستود و گويا در مشهد با ميرزاالغبيک ديدار و گفتگو کرد. آذرى بعد از طى مراحل سلوک و پس از دومين زيارت کعبه و اقامت در مکّه و بازگشتش از آن ديار، به هندوستان رفت و ملازم سطاناحمدشاه بهمنى گرديد و عنوان ملکالشعرائى او را يافت و وى را مدح گفت و به دستور آن شهريار نظم بهمننامه را آغاز کرد و هنگام تقديم نسخهٔ ناتمام آن به احمدشاه اجازه بازگشت به وطن خود را خواست امّا مقبول نيفتاد تا آنکه بعد از چندى به وساطت شاهزاده علاءالدين پسر احمد شاه اجازه مراجعت يافت به شرط آنکه نظم بهمننامه را در خراسان دنبل کند و البته آذرى وعدهٔ خود را به انجام رسانيد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
وفاتش در هشتاد و دو سالگى به سال ۸۶۶ در اسفراين اتفاق افتاد و در همانجا به خاک سپرده شد و آرامگاهش هنوز زيارتگاه مردم است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از آذرى به نظم و نثر آثارى برجاى مانده است. ديوانش در حدود پنج هزار بيت مشتمل بر قصيده و غزل و ترجيع و ترکيب و قطعه و رباعى است. اثر منظوم ديگرش بهمننامه است در ذکر تاريخ سلاطين بهمنى که تا داستان همايونشاه را شيخآذرى به نظم کشيد و حکايات شاهان ديگر را ملّا نظيرى و ملّا سامعى و ديگر شاعران، منظوم ساختند. بهمننامه آذرى به بحر متقارب و در شمار منظومههاى حماسى ـ تاريخى است که به پيروى از استاد طوس ساخته مىشد و اين غير از بهمننامه ديگرى است که حکيم ايرانشاهبن ابىالخير در ذکر داستان بهمن پسر اسفنديار به نظم درآورده و در شمار حماسههاى ملّى جاى دارد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اثر منطوم ديگر شيخ کتاب عجائبالغرائب او است در ذکر عجائب بلاد و نواحى از چشمهها و عمارات و حيوانات و غيره در يکى از متفرعات بحر خفيف. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
از آثار ديگر وى کتاب جواهرالاسرار است که به سال ۸۴۰ تأليف شد و در آن شيخ اسرار عرفانى قرآن کريم و احاديث نبوى و کلام مشايخ تصوف و بيتهاى مشکل آنان را شرح کرده است. علاوه بر اينها سعىالصفا در ذکر مناسک حج و نيز طغراى همايون از آثار او است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آذرى گاه در پايان اشعارش بهجاى تخلص، نام خود (يعنى حمزه) را مىآورد. اگر چه به پايهٔ شاعران استاد قرن هشتم، که خود تربيت شدهٔ آنان است، نمىرسيد امّا در ميان معاصرانش محلّ اعتقاد و احترام بود. قصيدههايش در جوابگوئى استادان متقدم خاصه سلمان و غزلهايش در پاسخ سعدى و خسرو و حسن دهلوى و حافظ است و حتى اگر ظاهر عاشقانه داشته باشد مشتمل بر انديشههاى عرفانى و گاه متضمّن طامات است و در قصائدش هم ايراد معانى حکمى و عرفانى و توجه به نعمت و منقبت ديده مىشود و شاعرى است که اعتقادات مذهبى او يعنى تشيّع دوازه امامى بر آثارش سايه افکنده است. از نظر سبک سخن و آفرينش مضامين و ايراد صنايع لفظى و غث و سمين در ابيات، تابع همان اختصاصاتى است که در شعر گويندگان پايان قرن هشتم و آغاز قرن نهم برشمردهايم. از اشعار او است: | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(۱) . يعنى مولانا جلالالدين محمد بلخى مشهور به مولوى. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران غزه حسن روحانی روسیه مجلس شورای اسلامی نیکا شاکرمی روز معلم معلمان رهبر انقلاب مجلس بابک زنجانی دولت
هلال احمر یسنا سیل آتش سوزی قوه قضاییه پلیس تهران بارش باران شهرداری تهران آموزش و پرورش فضای مجازی سازمان هواشناسی
بانک مرکزی دولت سیزدهم حراج سکه قیمت طلا قیمت خودرو قیمت دلار خودرو بازار خودرو دلار سایپا ایران خودرو کارگران
سریال نمایشگاه کتاب کتاب مسعود اسکویی تلویزیون عفاف و حجاب سینمای ایران سینما دفاع مقدس
اسرائیل رژیم صهیونیستی فلسطین حماس جنگ غزه اوکراین چین نوار غزه ترکیه انگلیس نتانیاهو ایالات متحده آمریکا
استقلال فوتبال علی خطیر پرسپولیس سپاهان باشگاه استقلال لیگ برتر ایران تراکتور لیگ برتر رئال مادرید لیگ قهرمانان اروپا بایرن مونیخ
هوش مصنوعی گوگل کولر اپل آیفون همراه اول تبلیغات اینستاگرام ناسا
فشار خون خواب کبد چرب بیمه کاهش وزن دیابت داروخانه