جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا

موضوع‌هاى علمى


دربارهٔ موضوع‌هاى علمى کتاب‌هاى متعدد تاليف شده است اشاره‌اى مى‌کنيم:
- ترجمهٔ کتاب عجايب‌المخلوقات و غرائب الموجودات زکريابن محمدبن محمود قزوينى (م ۶۸۲هـ)،که بخشى از آن به سال ۹۴۸و بخش ديگر به سال ۹۵۴ صورت پذيرفته است.
- جواهر نامهٔ همايونى تأليف محمدبن اشرف حسينى رستمدارى در بيان سنگ‌هاى بهادار (احجار کريمه) در يک 'مقدمه' و بيست و دو باب تدوين شده است.
- حيوةالانسان، ترجمه‌اى است از حيوةالحيوان تأليف کمال‌الدين محمدالدميرى (م ۸۰۸هـ) که کتاب مفصل معتبرى در تاريخ طبيعى است و به‌دست حکيم شاه محمد‌قزوينى (م ۹۶۶هـ) ترجمه شده است.
- از کتاب‌هاى جغرافيا در اين دوره يکى کتاب هفت اقليم تأليف محمدامين رازى است که چون متضمن شرح حال بسيارى از رجال علم و ادب در هر يک از اقليت‌هاى هفت‌گانه است، آن را در شمار کتاب‌هاى تذکره هم قرار مى‌دهند.
- ديگر مجمع‌الغرائب است از سلطان محمد‌بن درويش محمد مفتى بلخى که به‌نام پير محمدخان حاکم اوزبک بلخ تأليف شد.
- مختصر مفيد تأليف محمد مفيد مستوفى يزدى دربارهٔ جغرافياى ايران با توضيحات و فوائد تاريخى که تأليف و تدوين آن به سال ۱۰۸۷هـ در دکن آغازشده و به سا ۱۰۹۱ هـ در لاهور پايان يافته است.
- حديقةالاقاليم در توصيف اقليم‌هاى هفتگانه تأليف مرتضى حسين مخاطب به الله‌يار عثمانى بلگرامى.
- بهجةالعالم که جلد دوم آن روضةالافراح نام دارد تأليف حکيم مهارتخان اصفهانى (م ۱۱۲۴هـ) و متضمن مطلب‌هاى مشروح جغرافيائى است که بيشتر آنها از کتاب‌هاى متقدم عربى استخراج گرديده.
- ديگر ترجمهٔ کتاب آثار البلاد و اخبارالعباد زکريابن محمدبن محمود قزوينى به‌نام سيرالبلاد از محمد مرادبن عبدالرحمن معاصر شاه جهان (۱۰۳۷-۱۰۶۸ هـ) و ترجمهٔ کتاب تقويم‌البلدان ابوالفدا (م ۷۳۲هـ) به انتخاب و نه به تمامى از گنجعلى فراهانى به سال ۱۰۴۷ قابل ذکر است.


همچنین مشاهده کنید