قطب‌های محلی

قطب‌هاى بين‌المللى

قطعاً مهم‌ترين قطب بين‌المللى توريسم مردم‌شناسى در ايران توريسم کوچ است. با وجود همه دشوارى‌ها و نيز مخالفت‌هائى که در برابر تداوم کوچ وجود داشته است و به‌ويژه اصرار دوست‌هاى مرکزى مبنى بر ضرورت يکجانشينى عشاير هنوز نزديک به يک ميليون نفر براساس فنون نکات و ظرايفى است که دستيابى به آنها حاصل تکاپوئى چند هزارساله براى مهار طبيعت است. با اوجگيرى نهضت بازگشت به طبيعت در کشورهاى صنعتى اکنون مشاهده شيوه‌هاى سنتى زندگى در طبيعت براى بسيارى از شهروندان اين کشورها به يکى از مهم‌ترين انگيزه‌هاى سفر تبديل شده است که حاصل آن گسترش برنامه‌هاى ديدار از بوميان گوشه و کنار جهان است که روز به روز نيز پر رونق‌تر مى‌شود.

کوچ‌نشينان تقريباً در تمام ايران پراکنده‌ هستند. در شمال شرق مى‌توان عشاير کرد خراسان را ديد و در شمال غرب عشاير ايل سون که کوهستان‌ها را در سيطره خود دارند.

بخش مرکزى رشته کوه البرز حوزه اقتدار ايلات سنگسر است. زاگرس از شمال غرب تا غرب و جنوب کشور به‌طور عمده در سيطره بزرگ‌ترين کنفدراسيون ايلى ايران، ايلات لر و بختيارى است. در دشت‌هاى پهناور جنوب هم گروه‌هاى متفاوتى از عشاير زندگى مى‌کنند که پرشمارترين آنها ايلات قشقائى است. از نظر وفادارى به شيوه‌هاى سنتى و نيز غناء محيط طبيعى کوچ نشينى در نواحى مرتفع زاگرس بيشتر مى‌تواند در برنامه‌ريزى‌هاى اکوتوريستى مورد توجه قرار گيرد.

قطب‌هاى ملى

در ايران ده‌ها روستا با معمارى منحصر به فرد و شيوه‌هاى زندگى کم‌نظير وجود دارد که مى‌تواند قطب‌هاى ملى براى گسترش ايرانگردى به‌شمار آيد (رجوع شود به کتاب صدروسترى شگفت‌انگيز ايران - انتشارات ايرانگردان)

جزء آن بسيارى از آداب و رسوم محلى قابل اعتنا در برنامه‌ريزى‌هاى ايرانگردى است به‌جزء آداب و رسوم حتى برخى شيوه‌هاى معيشت به‌ويژه در جهت برگزارى تورهاى آموزشى براى دانش‌آموزان و دانشجويان در اين‌باره قابل توجه هستند.

براى مثال مى‌توان از شيوه‌هاى سنتى آبيارى در نواحى خشک و نيمه‌خشک کشور. شيوه‌هاى کشاورزى سنتى در مناطقى همچون خراسان، گيلان و مازندران و يزد و کرمان به‌ويژه در ايام برداشت محصول و شيوه‌هاى صيد و شکار در نقاط مختلف کشور نام برد.

قطب‌هاى محلى

متأسفانه فرهنگ سفر به‌عنوان راهى در جهت تغيير حال و هواى زندگى روزمره از طريق به سربردن اوقات فراغت در محيط‌هائى متفاوت و با انسان‌هائى متفاوت هنوز در کشور ما رواج نيافته است، وگرنه در هر گوشه از کشور مى‌توان موزائيکى از فرهنگ‌هاى متفاوت را مشاهده کرد که اين امکان را فراهم مى‌آورد با کوتاه‌ترين مدت سفر بتوان لحظاتى را در فضاى فرهنگى متفاوتى سپرى کرد. همزيستى خردد فرهنگ‌ها به‌ويژه در نيمه غربى کشور که اتفاقاً زيستگاه بيش از هشتاد درصد جمعيت کشور است بيشتر قابل مشاهده است.