اکوتوریسم در جهان (۲)

روند رشد اکوتوريسم

يک آمار جالب توجه مى‌گويد که بين سال‌هاى ۱۹۹۲ و ۱۹۹۵ به‌طور متوسط سالانه ده درصد آمريکائى‌ها صرفاً به‌منظور ديدار از طبيعت و لذت بردن از حضور در آن دست به سفر زده‌اند. مرکز اطلاعات سياحتى آمريکا مرجع تهيه اين آما اشاره‌اى به شمار ديگر گروه‌هاى طبيعت‌گردان (علاقه‌مندان به توريسم ورزشى شکار و ...) نکرده است. با اين وجود حتى آمار فوق نيز بيانگر ۴۳ ميليون اکوتوريست در يک مقطع زمانى سه‌ساله است که نشان مى‌دهد بخش اکوتوريسم در آمريکا حتى بدون اتکاء به طبيعت‌گردان خارجى نيز بازارى پر رونق دارد.

مرکز فوق افزوده است اين شمار طبيعت‌گرد موجب شده در سال ۱۹۹۶ معيشت سيصدهزار نفر در آمريکا به‌طور مستقيم و يا غيرمستقيم وابسته به اکوتوريسم باشد و درآمد کلى طبيعت‌گردى در اين سال در آمريکا حدود چهارده ميليارد و دويست ميليون دلار برآورد شده است.

بررسى آمار رشد اکوتوريسم در کشورهاى کوچک نيز جالب توجه است. در نپال طى يک دهه (۱۹۸۰ تا ۱۹۹۰) شمار تورهاى طبيعت‌گردى ۲۵۵ درصد رشد داشته است (گورانگ ۱۹۹۴).

در کوستاريکا بررسى نشان مى‌دهد ۶۶ درصد از نزديک به ۸۰۰ هزار توريست ورودى سال ۱۹۹۶ در وهله نخست براى حضور در چشم‌اندازهاى طبيعى اين کشور را به‌عنوان مقصد سفر انتخاب کرده‌اند. جالب توجه است که جاذبه‌هاى فرهنگى و نيز امکانات تفريحى گسترده (کازينو و ...) بسيار کمتر از جاذبه‌هاى طبيعى مورد توجه جهانگردان ورودى به اين کشور بوده‌اند. مهم‌ترين جاذبه طبيعى گوستاريکا سواحل زيباى آن است که داراى آبهاى شفاف، زمين ماسه‌اى و جنگل‌هائى از درختان بلند حاره‌اى در کناره است (اصولاً عبارت کوستاريکا به معناى ساحل ثروت است).

در هند و راس، طى نيمه دوم دهه نود اکوتوريسم داراى رشد رويائى سالانه ۱۵ درصد بوده است. صنعت توريسم در اين کشور نيز در وهله اول متکى به جاذبه‌هاى طبيعى آن همچون جنگل‌هاى انبوه گرمسيرى آتشفشان‌ها و نيز سواحل ماسه‌اى است.

در کنيا جائى که اقتصاد کشور به‌طور کلى متکى به اکوتوريسم است. طى يک دهه (۱۹۸۳ تا ۱۹۹۳) شمار جهانگردان ورودى با ۴۵ درصد رشد به بيش از ۸۲۰ هزار نفر رسيده است.

'آژانس حيات وحش کنيا' در سال ۱۹۹۵ برآورد کرده است ۸۰ درصد بازار توريسم اين کشور متکى به حيات وحش آن است. به واقع يک سوم کل درآمد ارزى کشور کنيا را توريست‌هاى علاقه‌مند به ديدار از پارک‌هاى محافظت شده اين کشور مى‌پردازند. گفتنى است که تنوع اقليمى کنيا به هيچ‌وجه با ايران قابل مقايسه نيست و اين کشور از ميان انواع جاذبه‌هاى طبيعى صرفاً داراى چند ساوان با جنگل‌هاى کم ‌پشت است است که در آن‌ گونه‌هائى همچون فيل، شيرآفريقائي، اسب آبى و برخى گونه‌هاى کمياب ديگر زيست مى‌کنند. حفظ هنجارهاى توريسم پايدار ايجاب مى‌کند که ورود و خروج توريسم به اين کشور به‌طور کامل تحت کنترل و برنامه‌ريزى شده باشد. موفقيت توريسم در کنيا به دو عامل بستگى داشته است.

۱. حفظ گونه‌هاى جانورى و مراقبت‌ دقيق از زيستگاه‌هاى حيات‌وحش (مقايسه شود با رفتار خامه ستانه ما با حيات وحش کشور طى دهه‌هاى اخير).

۲. تبليغ کافى درباره حيات وحش اين کشور (شمار حيات وحش در کنيا نسبت به کشور ما نه بيشتر است و نه متنوع‌تر. با اين وجود روزى نيست که حتى در تلويزيون ايران شاهد پخش يکى از فيلم‌هاى راز بقا که در آن حيات وحش کنيا نشان داده مى‌شود نباشيم.