شنبه, ۱۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 4 May, 2024
مجله ویستا
ابوالفضل بیهقی
خواجه ابوالفضل محمدبن حسين بيهقى دبير فاضل و مشهور دربار غزنويان کتابى در شرح تاريخ آل سبکتکين از آغاز دولت آن خاندان تا اوايل سلطنت سلطان ابراهيمبن مسعود داشت که اکنون قسمتى از آن در دست و به تاريخ بيهقى مشهور است. ابوالفضل بيهقى در سال ۳۸۵ در قريهٔ حارثآباد بيهق ولادت يافت و بعد از کسب فضايل در نيشابور، به ديوان رسائل محمودى راه جست و در خدمت خواجه بونصر مشکان بهکار پرداخت و همچنان در خدمت سلاطين غزنوى بهسر مىبرد تا در زمان عزالدوله عبدالرشيد که در سال ۴۴۰ سلطنت يافته بود، چندى صاحبديوانى انشاء کرد ليکن به تهمت حاسدان معزول و محبوس شد. در سال ۴۴۴ که طغرل کافر نعمت بر عبدالرشيد خروج کرد و او را کشت، بسيارى از خادمان درگاه را در قلاع محبوس ساخت و از آن جمله بيهقى را از حبس سلطان و يا بهقولى از حبس قاضى غزنين بيرون آورد و به زندان قلعه فرستاد. بيهقى بعد از رهائى از زندان گويا باقى عمر را در انزوا بهسر برد تا در سال ۴۷۰ هجرى بهدرود حيات گفت. |
مهمترين اثر بيهقى تاريخ مشهور او است که در شرح سلطنت آل سبکتکين، نوشته شده بود و به سى مجلد بالغ مىشد و در آن از تشکيل دولت غزنوى تا اوايل ايام سلطان ابراهيمبن مسعود سخن رفته بود و اکنون قسمتى از آن دربارهٔ سلطنت مسعودبن محمود غزنوي، و تاريخ خوارزم از زوال دولت آل مأمون و افتادن آن ولايت بهدست سلطان محمود، و حکومت آلتون تاش حاجب در آن سامان تا غلبهٔ سلاجقه، در دست است. |
ابوالحسن بيهقى صاحب تاريخ بيهق کتابى ديگر بهنام 'زينةالکتاب' در آداب کتابت به ابوالفضل بيهقى نسبت داده است که اکنون در دست نيست. در يکى از مجموعههاى خطى کتابخانهٔ ملک چند ورق مشتمل بر شرح پارهاى از لغات است که به ابوالفضل بيهقى نسبت داده مىشود. |
تاريخ بيهقى يکى از امهات کتب تاريخ و ادب فارسى است. اهميت تاريخى اين کتاب تنها در آن نيست که قسمتى از مهمترين حوادث سياسى دورهٔ غزنوى در آن نگارش يافته، بلکه بيشتر از باب روش کار مؤلف و اتقان و صحت مطالب و دقت بيهقى در نقل حوادث و استفادهٔ وى از مدارکى است که مقام دربارى او در اختيارش نهاده بود. بيهقى در تأليف کتاب خود فقط به ذکر حوادث سياسى و دربارى و دقت در نقل آنها نظر نداشت بلکه کتاب او از جهت ديگرى هم مهم است و آن ذکر بسيارى از رسوم و عادات و آداب زمان است که به مناسبت آورده، و نيز آوردن اطلاعات ذىقيمتى دربارهٔ شعرا و نويسندگان و اشاره به بسى از وقايع و حوادث تاريخى که مربوط به دورهٔ غزنويان نيست و نويسنده به مناسبت بدانها اشاره کرده است. |
بنابراين تاريخ ابوالفضل بيهقى يکى از مآخذ مهم براى تحقيق دربارهٔ مسائل تاريخى و ادبى و اجتماعى زمان او و ازمنهٔ مقدم بر او است و اگر همهٔ اجزاء آن در دست مىبود ممکن بود ما را از مراجعه به بسيارى کتب ديگر مستغنى سازد و يا اطلاعات گرانبهائى را که اکنون فاقد آن هستيم در اختيار ما نهد. سبک نگارش بيهقى نيز نسبت به پيشينيان او تازگى دارد و نمونهٔ خوبى از بهترين روش ترسل فارسى و آثار منشيان دربارى در قرن پنجم هجرى است. اطناب و استشهاد و تمثيل و دقت در توصيف و قبول تأثرات بسيار از ادب عربى و بهکار بردن لغات عربى به ميزان بيشترى از آنچه تا اوايل قرن پنجم معمول بوده، از اختصاصات نثر بيهقى در اين کتاب است. |
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
دولت سیستان و بلوچستان چین انتخابات مجلس شورای اسلامی دولت سیزدهم حسن روحانی جنگ نیکا شاکرمی رهبر انقلاب معلمان مجلس
سیل هواشناسی ایران تهران آتش سوزی باران سازمان هواشناسی اصفهان شهرداری تهران پلیس قوه قضاییه معلم
خودرو قیمت خودرو قیمت دلار تورم مسکن قیمت طلا بازار خودرو سهام عدالت دلار حقوق بازنشستگان ایران خودرو بانک مرکزی
صدا و سیما مهران غفوریان تلویزیون ساواک سریال موسیقی بی بی سی سینمای ایران عفاف و حجاب دفاع مقدس
هوش مصنوعی
رژیم صهیونیستی اسرائیل فلسطین غزه جنگ غزه آمریکا روسیه ترکیه حماس اوکراین انگلیس نوار غزه
فوتبال پرسپولیس استقلال لیگ برتر سپاهان باشگاه استقلال علی خطیر باشگاه پرسپولیس بازی تراکتور جواد نکونام لیگ قهرمانان اروپا
آیفون اپل ناسا گوگل صاعقه سوئیس تماس تصویری عکاسی تلفن همراه
کبد چرب فشار خون طول عمر