چهارشنبه, ۱۲ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 1 May, 2024
مجله ویستا
نثر ساده به تقلید اروپا
از اواخر فتحعلى شاه رفت و آمد و ارتباط بين ايرانيان و فرنگان قوت گرفت، جمعى به فرنگ رفتند و با ارمغانهاى تازه از نوباوهٔ تمدن جديد بازگشتند ـ چاپخانه در تبريز و طهران داير گرديد، کتب علمى و ادبى از پارسى و عربى چاپ شد، روزنامهنويسى هم از ابتداى دولت ناصرى آغاز گرديد و باب سادهنويسى و سادهگوئى باز شد. در اين قرن که از اواخر سيزدهم آغاز مىشود زد و خوردى شديد ولى بىسر و صدا بين دو دستهٔ قديم و جديد شروع گرديد، هواداران قديم با آمدن اميرکبير بر روى کار يکباره پس نشستند، زيرا پيش از اميرکبير سلف بزرگوار او قائممقام و شاهزادگان پسران عباس ميرزا مخصوصاً فرهاد ميرزا و عليقلى ميزا تربيب شدهٔ جديد بودند، قائممقام در نثر و نظم متجدد بود. اما بناو پايهٔ اساسى قديم را حفظ مىکرد و افکار نو و ظرافتکارىهاى تازه را نيز نشان مىداد، ولى پس از آمدن اميرکبير يکباره حزب قديم با ريش و کلاه دراز و شال کمر و قباى سه چاک و کفش صاغرى و موازنه و سجع و مراعاتالنظير و کثرت مترادفات عربى و فارسى و انبوه شواهد و استدلالات همه رو به قهقرا نهادند ـ ريشتراشى و سردارى و کلاه کوتاه و زلف يکدست و کفش ارسى و نثر ساده و مراسلات مختصر و زبان فرانسه و کتاب چاپى و روزنامه و عکاسى و خط نستعليق خوانا و جمع و خرج مملکتى مطابق کتابچه و دستورالعمل و سرباز نظام و مدرسهٔ دارالفنون و قراولخانه در محلات و غيره روى به اعتلا و ارتقاء نهاد. |
در اين عصر مانند همهٔ اعصار پيشين، نثر دو راه را مىپيمود اول نثر ادبى و فنى که با تقليد قائممقام در کار بود و يا به نثر قبل از مغول و بيهقى و جرفادقانى و لااقل ميرخواند و ديگر مورخان نظر داشتند و بدان اشاره شد ـ دوم نثر ساده و موجز که اينک درصدد آنيم. |
بعد از مرگ قائممقام در زمان حاجى ميرزا آقاسى و اميرکبير مراسلات و فرامين دربارى يکباره سست و کممايه و مغلوط مىشود و حذف افعال پياپى و استعمال افعال به صيغهٔ وصفى حذف روابط خبرى و ساير رکاکتهاى لفظى رواج مىگيرد ـ بعد از اميرکبير در عهد ناصرالدين شاه بار ديگر توجهى به مراسلات دربارى و ادبيات معطوف مىشود و آبى به روى کار باز مىآيد، ليکن در اين اوان تقليد از سبک سادهنويسى فرنگ قوت يافته و يکباره سبک و طريقه تغيير مىکند. |
در اواسط پادشاهى ناصرالدين شاه سر و صداها از داخل و خارج مبتنى بر لزوم قانون و شور در امور و تقسيم مسئوليتها و انتظام مالياتها شروع گرديد ـ در اين عهد چندين نويسنده در داخل و خارج ايران به نوشتن آستين بر زدند ـ آتشى از افکار سيدجمالالدين اسدآبادى در قلوب گرفت، فتنهٔ باب و کشتارى که از آنها شد نيز مردم را به تفکر واداشت، در قفقاز نيز افرادى از ايرانيان پيدا شدند مانند ميرزافتحعلى آخوندزاده و طالبوف و حاجزينالعابدين مراغه که نگران اوضاع ايران بودند و خود به اصول تمدن جديد آشنا و مايل به آشنائى ديگران، مقاله و تياترنويسى و کاغذپرانى را داخل و خارج آغاز گرديد، فراماسون بهوسيله ميرزا صالح شيرازى و بنا به مشهور بهوسيلهٔ ميرزا ملکمخان ناظمالدوله عضو وزارت خارجه که مردى تحصيلکرده و اديب و قانونخواه بود در طهران باز شد ـ روزنامهٔ 'قانون' بهوسيلهٔ ملکم در لندن به طبع رسيد ـ ترجمهٔ مقالات و تياترهاى آخوندزاده در طهران و قفقاز انتشار يافت، رسالههاى ميرزا آقاخان کرمانى منتشر گرديد. |
طالبوف کتاب احمد را که اصول علمى جديد را بهوسيله 'صحبت' به زبان ساده مىنوشت در خارجه چاپ کرد (مسالکالمحسنين و غيره نيز تأليف او است) کتابى به اسم ابراهيم بيک در چگونگى اوضاع اجتماعى به قلم حاج زينالعابدين نامبرده نيز منتشر گشت، سيد جمال در استامبول نشست و گروهى پيرامون او به کاغذپرانى سرگرم شدند (۱). رجال تربيت شدهٔ ايران نيز داخل فراماسون شدند و در اطراف دربار به گفتگو برخاستند، و رقابتهاى دربارى هم گاهى به آتشها دامن مىزد ـ قدرت و تسلط حوزهٔ اجتهاد با على درجه بود، اما تشکيلات سياسى نداشت و ميرزا حسن شيرازى که در سامره بود بسيار با احتياط راه مىرفت و علماى داخل ايران هم بين خودشان رقابت بود و بالأخره آلت دست رجال و اعيان بودند و چون گفتگوى اصلاح هنوز از خواص به عوام نرسيده بود اين طايفه (يعنى رؤساى عوام) نيز نيمه خواب و بدون آنکه توجه به عاقبت کار، خر خود را مىراندند و اين مصراع را مىخواندند: دنيا پس مرگ ما چه دريا چه سراب! |
(۱) . سيدجمالالدين هوادار اتحاد اسلام به نفع عبدالحميد بود! و ميرزا آقاخان کرمانى از طرف او نامههائى به علماى شيعه در اين باب مىنوشته است. |
همچنین مشاهده کنید
- دنبالهٔ انحطاط ادبی
- پیشروان تجدد ادبی - قائممقام فراهانی (۳)
- انقلاب مشروطیت ایران (۲)
- نویسندگان این عصر (۲)
- دنبالهٔ انحطاط ادبی (۲)
- چاپخانه در ایران
- پیشروان تجدد ادبی - قائممقام فراهانی (۲)
- انقلاب مشروطیت ایران
- نویسندگان این عصر (۴)
- نویسندگان این عصر
- کتب دوره قرن دهم تا سیزدهم
- روزنامه در ایران
- کتب دوره قرن دهم تا سیزدهم (۲)
- نثر ساده به تقلید اروپا
- نویسندگان این عصر (۳)
- رستاخیز یا بازگشت ادبی
- پیشروان تجدد ادبی - قائممقام فراهانی
- دارالفنون و ترجمه
- تفنن ادبی و بروز سبکهای مختلف
- کتب علمی از قرن دهم تا سیزدهم
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید بلیط هواپیما
روز معلم معلمان ایران رهبر انقلاب بابک زنجانی دولت مجلس شورای اسلامی مجلس دولت سیزدهم حجاب شورای نگهبان رسانه
تهران شهرداری تهران هواشناسی سیل آموزش و پرورش پلیس قوه قضاییه سلامت سازمان هواشناسی دستگیری شورای شهر تهران شهرداری
قیمت دلار خودرو قیمت خودرو بانک مرکزی حقوق بازنشستگان ایران خودرو سایپا چین دلار قیمت طلا بازار خودرو تورم
مسعود اسکویی تلویزیون فضای مجازی سریال سینما دفاع مقدس سینمای ایران فیلم موسیقی تئاتر نون خ رسانه ملی
دانشگاه علوم پزشکی
رژیم صهیونیستی اسرائیل آمریکا فلسطین غزه جنگ غزه حماس نوار غزه روسیه عربستان اوکراین ترکیه
فوتبال استقلال پرسپولیس رئال مادرید بایرن مونیخ لیگ قهرمانان اروپا سپاهان تراکتور باشگاه استقلال تیم ملی فوتسال ایران فوتسال لیگ برتر
وزیر ارتباطات تبلیغات همراه اول اینستاگرام اپل ناسا نخبگان گوگل ویروس ماه
دیابت کاهش وزن داروخانه مسمومیت بیماری خواب پرستار بارداری