خوب، بد، زشت در دنیای دندان

● اما و اگرها و باید و نبایدهای سفید كردن دندان
شاید شما از بدرنگی دندان‌هایتان ناراضی باشید و یا حتی مایل باشید برای داشتن یك چهره زیباتر،‌دندان‌های سفیدتری داشته باشید. معمولا رنگ دندان‌های هر فرد با رنگ پوست او هماهنگی دارد. اگر به چهره یك سیاه پوست نگاه كنید، امكان دارد دندان‌های او خیلی سفید به نظر شما بیاید ولی حقیقت این است كه زمینه تیره و سیاه پوست او ایجاد خطای دید می‌كند و موجب می‌شود، دندان‌هایش سفیدتر به نظیر بیاید.
● رنگ زرد دندان خبر می‌دهد از...
اگر شما از رنگ دندان‌هایتان ناراضی هستید و به نظرتان زرد یا قهوه‌ای هستند، اول علت این تغییرات را از میان عوامل زیر پیدا كنید، تا بعد با هم درباره سفید كردن دندان‌هایتان صحبت كنیم.
▪‌ ژنتیك: بعضی افراد به صورت ژنتیكی دندان‌های روشنی دارند ولی برخی دندان‌هایشان ته رنگ زرد یا قهوه‌ای دارد. بنابراین اولین قدم این است كه رنگ دندان‌های خانواده‌تان را بررسی كنید و متوجه شوید این تغییر رنگ (بدرنگی) ارثی است و یا اكتسابی.
▪ سن: بالا رفتن سن یكی از دلایل شایع بدرنگی دندان‌هاست. با گذشت زمان، مینای دندان سایش می‌یابد و رنگ زرد عاج از ورای آن بیشتر خود را نشان می‌دهد به همین دلیل است كه سالمندان دندان‌های زردتری دارند.
▪ غذاها، نوشیدنی‌ها و سیگار: نوشیدن زیاد قهوه و چای ۲ علت اصلی بد رنگی دندان‌هاست. اگر شما عادت دارید كه در طول روز زیاد سیگار بكشید، باید منتظر تغییر رنگ دندان‌هایتان باشید. مصرف نوشابه‌های گازدار سیاه و زرد نیز به مرور زمان می‌توانند، دندان‌های شما را بد رنگ كنند.
▪ داروها و بیماری‌ها: مادران باید مراقب تغییر رنگ دندان كودكان باشند. اگر مادر در دوران حاملگی از آنتی‌بیوتیكی تتراسایكلین استفاده كند و یا در دوران كودكی، كودك این آنتی‌بیوتیك را مصرف كند، ممكن است دندان‌های وی در آینده دچار تغییر رنگ شود مصرف زیاد فلوراید در دوران كودكی نیز موجب تغییر رنگ دندان‌ها می‌شود.
▪ ضربه و عصب‌كشی دندان‌ها: اگر به دندان‌های جلویی شما در اثر زمین خوردن ضربه وارد شود، رگ‌های خونی داخل دندان پاره شده و مواد رنگی خون، به داخل عاج دندان نفوذ می‌كنند و به مرور زمان رنگ دندان را تیره می‌كنند. به همین شكل اگر پس از عصب‌كشی دندان، بقایای عصب دندان و مواد پركننده ریشه دندان از درون تاج دندان پاك نشوند،‌موجب تغییر رنگ دندان خواهند شد.
● سفید كردن دندان‌ها یعنی چه؟
سفید كردن دندان‌ها، روشی است كه با استفاده از آن رنگ زرد یا قهوه‌ای دندان‌ها را از بین می‌برند و دندان‌ها سفید و براق می‌شوند و شما لبخندی درخشان خواهید داشت. روش‌های متفاوتی برای سفید كردن دندان‌ها وجود دارد، از سفید كردن دندان‌ها با مواد شیمیایی گرفته تا استفاده از اسیدهای ضعیف و لیزر. گاهی اوقات ممكن است دندان‌پزشك با استفاده از ابزارهای خاصی سطح دندان را سایش دهد و تغییر رنگ‌های سطحی دندان‌های شما را از بین ببرد.
ولی آنچه بیش از سایر روش‌ها این روزها طرفدار دارد، سفید كردن دندان‌ها با مواد شیمیایی است. سفید كردن دندان‌ها ممكن است كاملا در مطب دندانپزشكی انجام شود و یا اینكه دندانپزشك وسایل و موادی را در اختیار شما بگذارد، تا خودتان در منزل، دندان‌هایتان را سفید كنید.
بسیاری از افراد تكنیك<سفید كردن دندان‌ها در خانه> را ترجیح می‌دهند چون دیگر مجبور نیستند چندین جلسه به دندان‌پزشك مراجعه كنند.
● رو سفید شدن در مطب دندان‌پزشكی
شما می‌توانید برای سفید كردن دندان‌هایتان به مطب دندانپزشكی بروید. در مطب، دندان‌پزشك ژل‌های محافظ و یا ورقه‌های پلاستیكی خاصی را بر روی لثه‌های شما قرار خواهد داد تا از لثه و مخاط دهان شما در برابر مواد شیمیایی سفید كننده محافظت كند.
سپس مواد سفید كننده روی دندان‌ها قرار خواهد گرفت. گاهی اوقات از لیزر و حرارت نیز برای تسریع عملكرد عوامل سفید كننده استفاده خواهد شد. معمولا این روش سفید كردن دندان‌ها، ۲ یا ۳ مرتبه تكرار خواهد شد تا دندان‌هایتان به اندازه كافی سفید شوند اما نكته مثبت اینكه نتایج این نوع درمان، مدت طولانی باقی خواهد ماند.
● لیزر، یك قدم تا سفید شدن دندان‌ها
اگر شما می‌خواهید در یك جلسه دندان‌هایتان را سفید كنید باید با استفاده از لیزر این كار را انجام دهید. لیزر، انرژی زیادی را به مواد سفید كننده وارد خواهد آورد و موجب می‌شود فعالیت سفید كنندگی این مواد تسریع شده و خیلی زود مواد رنگی از روی دندان‌های شما پاك شوند.
البته ممكن است بسته به شدت بدرنگی دندان‌های شما، این جلسه مدت زمان كوتاه و یا طولانی‌تری داشته باشد. سفید كردن دندان‌ها با لیزر معمولا گران‌تر از سایر روش‌های سفید كردن دندان‌هاست ولی در مقابل شما در مدت زمان كوتاهی، لبخندی سفید و براق خواهید داشت.
لازم است حرارت حاصل از این لیزرها به گونه‌ای تنظیم شود كه موجب آسیب دندان‌ها نشود و حتما از محافظ‌های چشم، هنگام استفاده از این لیزرها استفاده شود.
● سفید كردن خانگی دندان
سفید كردن دندان‌ها در خانه، این روزها طرفداران زیادی پیدا كرده است و شما را از رفت‌وآمدهای مكرر به مطب دندانپزشكی نجات می‌دهد.
به هر یك از داروخانه‌ها سر بزنید، بسته‌های رنگارنگ و متفاوتی از محصولات سفید كننده دندان‌ها پیدا خواهید كرد اما بهتر است به توصیه دندان‌پزشكان، یك نوع مناسب را از میان آنها انتخاب كرده و پس از یاد گرفتن نحوه صحیح استفاده از این محصولات و تعیین مقداری از ژل سفید كننده در هر بار مصرف توسط دندان‌پزشك، از این محصولات استفاده كنید. این محصولات معمولا حاوی هیدروژن پراكسید هستند.
دندانپزشك ابتدا از دهان شما قالبگیری خواهد كرد و یك جفت قاشقك پلاستیكی كه متناسب دهان شماست، تهیه خواهید كرد. شما باید ژل را داخل این قاشقك بریزید و آن را یك یا دو ساعت در طول روز درون دهانتان نگه دارید گاهی نتایج آن طی ۲ روز آشكار می‌شود ولی معمولا برای اینكه دندان‌هایتان به اندازه كافی سفید شوند، یك تا ۲ هفته، این عمل را تكرار كنید.
این روزها، چسب‌های خاصی به بازار آمده است كه ادعا می‌شود با چسباندن روی دندان‌ها، دندان‌ها را سفید می‌كنند ولی نتایج استفاده از آنها چندان رضایتبخش نیست و به میزان كمی دندان‌های شما را سفیدتر خواهند كرد.
● مواد سفید كننده دندان؛ با خطر یا بی‌خطر؟
برای سفید كردن دندا‌ن‌ها از ۲ ماده <پراكسیدهیدروژن> و <كارباماید پراكسید> استفاده می‌شود كه سال‌هاست در دهانشویه‌هایی كه روزانه مصرف می‌شود، وجود دارند. این مواد مورد تایید جوامع دندانپزشكی هستند اما توجه كنید گاهی برخی افراد به این مواد حساسیت دارند كه در این صورت اصلا نباید با این مواد دندان‌هایشان را سفید كنند. برای اینكه مطمئن شوید شما به این مواد حساسیت ندارید، از دندان‌پزشكتان بخواهید قبل از مصرف،‌ این مواد را روی شما آزمایش كند.
نكته دیگر اینكه ممكن است پس از سفید كردن دندان‌هایتان <دچار حساسیت دندانی> شوید كه با نوشیدن چای داغ، بستنی و یا آب یخ و خوردن مواد غذایی ترش، دندان‌هایتان به صورت گذرا درد خواهند گرفت.
معمولا این حساسیت گذراست و می‌توان با فاصله انداختن بین جلسات درمانی، آن را بهبود بخشید. پس از اتمام دوره درمانی، اگر همچنان حساسیت دندان‌های شما، به جا مانده بود، می‌توانید از خمیر دندان‌های ضدحساسیت استفاده كنید و آن را جایگزین خمیر دندان معمولی‌تان بكنید. به هر حال حساسیت دندانی یك عارضه سفید كردن دندان‌هاست كه شاید به آن گرفتار شوید.
● اول ترمیم پوسیدگی، دوم سفید كردن دندان
اگر شما دندان‌هایتان پوسیده باشد و یا ترمیم‌های قبلی دندان‌هایتان، ترك و نشتی داشته باشد، پس از سفید كردن دندان‌هایتان، دچار حساسیت دندانی می‌شوید. بنابراین اول باید پوسیدگی‌های دندان‌هایتان را ترمیم كنید و ترمیم‌های آسیب دیده را جایگزین كنید، سپس دندان‌هایتان را سفید كنید. اگر قرار است از روكش‌های چینی همرنگ دندان برای هر یك از دندان‌هایتان استفاده كنید، این درمان‌ها را جهت هماهنگی رنگ آنها با دندان‌های دیگر به بعد از درمان سفید كردن موكول كنید.
● چند درجه روشن‌تر؟
<اگر دندان‌هایم را سفید كنم، چند درجه روشن‌تر می‌شوند؟> این شاید یكی از اولین سوالاتی است كه از دندان‌پزشكتان می‌پرسید. در تبلیغات بسیاری از محصولات سفید كننده دندان می‌بینیم كه ادعا می‌كنند، با یك بار استفاده از آن محصول، دندان‌های شما تا ۹۰ درجه روشن‌تر می‌شوند ولی این بیشتر یك فریب تبلیغاتی است تا واقعیت‌ معمولا این محصولات پس از هر بار استفاده، فقط ۲ تا ۳ درجه دندان‌ها را سفیدتر می‌كنند.
برای اینكه بفهمید رنگ دندان‌هایتان، چقدر سفیدتر شده است، باید رنگ آنها را قبل و بعد از درمان، ثبت كنید. متاسفانه هنوز سیستم استانداردی در دندان‌پزشكی برای مشخص كردن رنگ دندان‌ها وجود ندارد و رایج‌‌ترین وسیله‌ای كه در مطب‌های دندان‌پزشكی استفاده می‌شود، نمونه رنگ <وایتا> است. در این نمونه رنگ، رنگ دندان‌ها به ۴ محدوده (گروه) تقسیم می‌شود.
(Aقهوه‌ای مایل به سرخی)، ( Bزرد مایل به سرخی)، ( Dخاكستری مایل به سرخی) در هر یك از این ۴ یا ۵ نوع تیرگی و روشنی وجود دارد.
دندان‌پزشك به شما كمك خواهد كرد، رنگ دندانتان را قبل و بعد از درمان، با مقایسه با نمونه رنگ تعیین كنید و متوجه شوید، سفید كردن دندان‌ها، چند درجه دندان‌هایتان را روشن‌تر كرده است. جالب است بدانید، همه دندان‌های شما یك رنگ نیستند، معمولا دندان‌های جلویی روشن‌تر و دندان‌های آسیا، تیره‌ترند. هدف اصلی از سفید كردن دندان‌ها این نیست كه به روشن‌ترین درجه برسیم بلكه دندان‌هایتان را باید تا درجه‌ای روشن كنید كه با رنگ چهره شما هماهنگی داشته باشند.
● سفید كردن دندان؛ هرگز
دوست دارید بدانید چه كسانی نباید دندان‌هایشان را سفید كنند؟ حقیقت این است كه سفید كردن دندان‌ها برای بعضی افراد جواب نمی‌دهد و یا حتی خطرناك و مضر است. اگر مینا و یا عاج دندان‌های شما به صورت مادرزادی دارای نواقصی باشند و بد ساخته شده باشند، بعید است بتوانید با این تكنیك به رنگ دلخواهتان برسید. شما باید دندان‌هایتان را لامینیت كنید. بعضی افراد دندان‌های حساسی دارند و با خوردن غذاهای گرم و ترش و یا یخ و بستنی دندان‌هایشان <تیر> می‌كشد.
اگر شما هم دندان‌های حساسی دارید، بهتر است به فكر سفید كردن دندان‌هایتان نباشید چون این فرآیند، حساسیت شما را تشدید خواهد كرد. خانم‌های باردار و یا شیرده نیز، بهتر است سفید كردن دندان‌ها را به بعد موكول كنند.
به طور كلی دندان‌هایی كه رنگشان زرد، نارنجی و قهوه‌ای است به درمان پاسخ بهتری می‌دهند ولی دندان‌هایی كه رنگ زمینه‌ای آنها خاكستری یا آبی‌ است، چندان سفید نمی‌شوند. اگر دندان‌های شما شدیدا تغییر رنگ پیدا كرده است، معمولا فقط با سفید كردن دندان‌ها، به رنگ دلخواهتان نخواهید رسید و لازم است دندان‌های شدیدا تغییر رنگ یافته را روكش‌های چینی و یا لامینیت كنید.
● سفید كردن دوباره
شما نباید تصور كنید یك بار كه دندان‌هایتان را سفید كردید، تا مدت‌ها دیگر به سفید كردن آنها نیاز نخواهید داشت. سفید كردن دندان‌ها اثر همیشگی ندارد. دندان‌ها معمولا یك سال یا بیشتر سفید باقی خواهند ماند و حفظ نتایج درمانی به این بستگی دارد كه شما پس از سفید كردن دندان‌هایتان، چقدر توصیه‌های ایمنی را رعایت كنید.
نوشیدن زیاد قهوه و چای،‌كشیدن سیگار، استفاده از نوشابه‌های رنگی و عدم توجه به بهداشت دهان، از عواملی هستند كه تمام زحمت‌های شما را بر باد می‌دهند و دندان‌هایتان را در مدت زمان كوتاهی پس از سفید كردن، به رنگ اولیه خود باز می‌گردانند.

‌ دكتر گلرخ ثریا

منبع : روزنامه سلامت