سلول های پایه

● امید به تولید سلول پایه ی جنینی بدون نابودی جنین :
نشریه "نیچر" گزارش می دهد که موسسه "ای سی تی" (Advanced Cell Technology) واقع در ایالت ماساچوست سلول های پایه جنینی را از جنین موش استخراج کرده است بی آنکه جنین آسیب ببیند.دانشمندان معتقدند اگر این تکنیک در انسان به کار گرفته شود باعث رفع برخی نگرانی های اخلاقی در زمینه نابودی جنین خواهد شد. اما فعالان می گویند هنوز نگرانی هایی دارند و دانشمندان را ترغیب می کنند بر سایر شیوه ها برای ایجاد سلول پایه تمرکز کنند.
سلول پایه نوعی سلول "مادر" است که قابلیت بالقوه بدل شدن به انواع بافت ها را دارد.تصور می شود آن دسته از سلول های پایه که در مراحل اولیه پس از تشکیل جنین استخراج می شود برای انجام تحقیقات مفیدتر باشد چرا که قابلیت بدل شدن به تقریبا کلیه انواع سلول های بدن را دارد. سلول پایه ای که از افراد بالغ استخراج می شود دارای برخی از این قابلیت هاست نه همه آنها. رابرت لانزا، محقق اصلی "ای سی تی" گفت که تکنیک تازه می تواند به دانشمندان امکان دهد تا پیش از تولد، سلول های جنین را استخراج کرده و در بانکی ویژه ذخیره کنند تا بعدا در صورت لزوم پس از تولد کودک و در طول زندگی برای درمان وی به کار گرفته شود.
با این حال بسیاری گروه ها با این استدلال که این عمل ملازم نابودی جنین است، با استفاده از سلول های پایه جنینی برای انجام تحقیقات پزشکی مخالفت می کنند.
● امکان استفاده از سلول پایه ی مغزی برای معالجه دیابت :
پژوهشگران دانشگاه استانسفورد موفق شدند سلول های نابالغ مغزی را گول بزنند به طوری که به سلول های انسولین ساز مشابه نوع "آیلت" که در لوزالمعده وجود دارد بدل شوند. وظیفه سلول های آیلت نیز تولید هورمون هایی چون انسولین است. دانشمندان به یک نشریه علمی پزشکی (PLoS Medicine) گفتند این سلول ها را در نهایت می توان برای مقاصد درمانی به بیماران دیابتی پیوند زد.
● سلول های پایه :
دانشمندان قبلا راه های استفاده از سلول های پایه استخراج شده از جنین برای معالجه دیابت را بررسی کرده بودند.سلول پایه یک نوع سلول بدوی "مادر" است که می توان آن را طوری برنامه ریزی کرد که به انواع سلول های بدن تبدیل شود.با این حال، نگرانی هایی وجود داشت که سلول های پایه ممکن است سرطانی شوند و به علاوه کار کردن با آنها در آزمایشگاه دشوار است.
دکتر سونگ کیم و همکارانش این مساله را که آیا سلول های پایه استخراج شده از مغز می تواند به اندازه سلول های پایه جنینی موثر باشد و در عین حال از مشکلات بالقوه آنها پرهیز کند بررسی کردند.دکتر کیم گفت: "وقتی به سلول های &#۰۳۹;آیلت&#۰۳۹; نگاه می کنید تشخیص می دهید که به نورون ها (سلول های عصبی) شباهت دارند."در برخی حشرات، مانند کرم میوه، سلول های انسولین ساز که میزان قند خون را کنترل می کنند همچنین نقش سلول عصبی را بازی می کنند.
● مواد شیمیایی :
تیم تحت نظر دکتر کیم متوجه شد که زمانی که مجموعه ای از مواد شیمیایی (که از جنین سقط شده گرفته شده) را به سلول های پایه مغزی اضافه می کنند، سلول ها تغییر می کنند و هرچند عینا به سلول های آیلت بدل نمی شوند، اما در واکنش به میزان قند خون قادر به تولید انسولین هستند.پژوهشگران برای اینکه دریابند آیا این سلول ها موثر هستند یا خیر، آنها را به حفره ای در کلیه موش، که قبلا مشخص شده بود سایر سلول های انسولین ساز در آن دوام می آورند، پیوند زدند.با بالا رفتن قند خون در این حیوانات، سلول های پایه مغزی "بالغ" پیوندی، انسولین تولید کردند.چهار هفته بعد، سلول ها هنوز زنده بودند و انسولین تولید می کردند و هیچ یک سرطانی نشده بودند.دکتر کیم گفت که هرچند این تحقیقات هنوز در مراحل اولیه است، اما نشان می دهد که می توان سلول های پایه را برای جایگزین کردن سلول های آیلت به کار گرفت و افراد مبتلا به دیابت نوع یک را از تزریق روزانه انسولین معاف کرد.
● امید به درمان بیماری کبد به کمک سلول پایه :
پژوهشگران آزمایش بی سابقه ای را برای معالجه بیماری مزمن کبد آغاز کرده اند که در آن از سلول های پایه استخراج شده از بدن بیمار تحت معالجه استفاده می شود.
تیمی از دانشمندان در بیمارستان "همراسمیت" لندن می کوشد روند "سروسیس" (نابودی بافت ها و سلول های کبد) را با بهره برداری و تقویت مکانیزم ترمیمی موجود در بدن وارونه سازد. آنها برای تولید بافت های تازه در ناحیه آسیب دیده کبد، از سلول های پایه گرفته شده از مغز استخوان بیمار مورد معالجه استفاده می کنند.
همزمان یک گروه ژاپنی نیز سرگرم آزمایش سلول پایه بزرگسالان به عنوان درمانی برای "فیبروسیس" است. کبد از اعضای مقاوم بدن است و پیش از آنکه آسیب جدی ببیند می تواند فشارهای زیادی را تحمل کند.اما عیب کبد این است که تشخیص زودهنگام بیماری هایی که به آن عارض می شود اغلب ممکن نیست زیرا علائم بیماری دیر ظهور می کند.بیمارانی که به بیماری های سخت کبد مبتلا می شوند با دو گزینه بی رحمانه روبرو هستند: پیوند عضو یا مرگ.صرفنظر از مشکلات پیوند کبد و استفاده اجباری از داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی بدن، بیماران اغلب حتی از چنین گزینه ای برخوردار نمی شوند.تنها معدودی از آنها برای پیوند مناسب تشخیص داده می شوند و هرچند در بریتانیا سالانه ۶۰۰ تا ۷۰۰ پیوند کبد انجام می شود، برای هر عضو اهدایی، ده بیمار در لیست انتظار به سر می برد.به همین دلیل است که کشف سایر گزینه ها برای معالجه بیماری های کبد به شدت ضرورت دارد.تاکنون پنج بیمار در بیمارستان West London تحت این معالجه بدیع سلول پایه قرار گرفته اند.
در وهله اول خون این پنج بیمار تصفیه و سلول پایه آنها جدا شد.این سلول ها سپس به سرخرگ کبدی تزریق شد و در همین حال سلول های قرمز خون از طریق بازو وارد بدن شد.این بیماران از نزدیک تحت نظارت هستند تا بروز هرگونه نشانه ای از واکنش نسبت به معالجه یا نشانه بهبود شناسایی شود.تست های آزمایشگاهی در گذشته نشان داده بود که عملکرد کبد را می توان از طریق تزریق سلول های پایه به آن بهبود بخشید.از آنجا که این آزمایش ابتدایی تنها برای اطمینان از ایمنی این شیوه طراحی شده است، تنها مقدار کمی سلول پایه به داخل کبد داوطلبان تزریق شده است و بنابراین انتظار بهبود عملکرد کبد نمی رود.با این حال، پروفسور ناجی حبیب، سرپرست بخش جراحی کبد در بیمارستان همراسمیت که این تحقیقات را هدایت می کند از نتایج اولیه دلگرم شده است.وی گفت: "اولین نکته امیدوار کننده این است که آزمایش خون از هم اکنون آشکارکننده نشانه های بهبودی است."وی اکنون چشم انتظار انجام دومین مرحله آزمایش در تابستان سال جاری است که در جریان آن مقدار بسیار بیشتری سلول پایه به کبد تعداد بیشتری از بیماران تزریق خواهد شد و هدف آن محک زدن قابلیت این معالجه در معکوس کردن روند بیماری است.
وی می گوید: "فکر می کنم خیلی مهیج خواهد بود اگر موثر واقع شود، چون ما سلول های شخص بیمار را برمی داریم، بعد کاری می کنیم که مانند سلول های کبد رفتار کنند، و بعد بار دیگر آنها را به بیمار تزریق می کنیم، بنابراین بیمار در واقع خود را معالجه می کند."
● &#۰۳۹;تبدیل&#۰۳۹; سلول پایه به سلول های مغز :
تحقیقات پیرامون سلول پایه می تواند معالجه ی برخی بیماری ها را دگرگون کند .
دانشمندان در تلاش خود برای استفاده از سلول های پایه جهت درمان بیماری های خطرناک مغزی گام مهمی به پیش برداشته اند.
پژوهشگران در آمریکا نشان داده اند که این سلول های مادر (Stem Cells) از قابلیت تبدیل شدن به هرگونه سلول مغزی در موش های آزمایشگاهی برخوردارند.
سلول های پایه از این نظر که می توانند به کلیه سلول های موجود در بدن تبدیل شوند منحصر به فرد هستند.
دانشمندان معتقدند که در آینده امکان استفاده از این سلول ها برای ترمیم یا جایگزینی سلول های آسیب دیده در بدن و معالجه طیف گسترده ای از بیماری ها فراهم خواهد شد.
سلول های پایه از جمله به عنوان یک شیوه بالقوه برای درمان ومعکوس کردن روند منفی بیماری هایی نظیر آلزایمر، پارکینسون و سایر بیماری های مشابه در مغز تلقی می شود.
دکتر والتر لو و همکاران او در دانشکده پزشکی دانشگاه مینسوتا این آزمایش ها را روی موش انجام دادند تا ببینند آیا سلول های پایه می توانند به سلول های مغز بدل شوند یا خیر.
آنها سلول های پایه را که از یک موش بالغ استخراج شده بود به جنین موش آزمایشگاهی دیگری که هنوز در مراحل اولیه بود تزریق کردند.
نتیجه این فرآیند تولد موشی بود که دانشمندان موجودی "تخیلی" می خوانند: حیوانی که نه تنها سلول های مادرزادی را حمل می کند بلکه سلول های پایه از موش دیگر را نیز حمل می کند.
آزمایش ها نشان داد که این سلول های پیوندی در موش تازه متولد شده به سلول عصبی بدل شدند .
تحلیل های بیشتر نشان داد که این سلول ها در قسمت هایی از مغز که عموما از طیف گوناگونی از بیماری ها از جمله پارکینسون، ام اس (Multiple Sclerosis)، هانتینگتون و آلزایمر آسیب می بیند رشد کرده اند.
دکتر والتر لو که سرپرستی مطالعه را به عهده داشت گفت: "این تحقیقات یافته های ما را یک گام به جلو می برد."
محققان اکنون قصد دارند به پژوهش های خود ادامه دهند تا دریابند آیا سلول های پایه قادر به ترمیم سلول های مغزی موش های بیمار هستند یا خیر.
دکتر "درک کین" یکی از پژوهشگران این رشته مطالعات گفت: "گام بعدی این است که ببینیم وقتی سلول های پایه یک موجود بالغ برای معالجه موش هایی با اختلالات عصبی به کار می رود نتیجه چه خواهد شد." محققان گفتند امیدوارند این آزمایش ها ظرف یک سال به پایان برسد.
نتایج این تحقیقات در نشریه "پیوند سلول" (Cell Transplantation) منتشر شده است.

شهین الیاسی

منبع : blogfa