پذیرفتن مسئولیت

▪ پذیرفتن مسئولیت دوران شغلی
▪ در دنیایی با ابهامات فزاینده، باید تلاش کنید تا مهارت ‌ها و تجربیات لازم را بیاموزید. همچنین بیش از هر زمان دیگری باید آمادگی پذیرش تغییر در مسیر خود را داشته باشید.
▪ انتظار برنامه ریزی از قبل همه‌ فعالیت ‌های خاص شغلی خود را نداشته باشید. باید با بروز احتمالی فرصت ‌های جدید به شکلی باز برخورد کنید مانند رخدادهایی همچون ادغام و اکتساب که هیچ کنترلی بر آنها ندارید.
▪ در مورد کار و زندگی خود شفاف عمل کنید. هر از چند گاهی بررسی کنید که چه نیازهایی دارید و چه تغییراتی را لازم می دانید .
▪ کاری را که دوست دارید بکنید (در غیر این صورت، در بلند مدت موفق نخواهید بود) و ببینید چه زمانی می ‌توانید دست به تغییر بزنید.
▪ سعی کنید سرنوشتتان را خود کنترل کنید. شما تنها کسی هستید که باید نگران آینده‌ خود باشد. لذا به استعدادهای خود اتکا کنید.
▪ اگر یک متخصص هستید، مراقب بن ‌بست ‌ها باشید و سعی نکنید همه چیز را کلی ببینید.
▪درباره‌ آنچه که کارفرمایتان می ‌تواند در اختیار شما قرار دهد (مثلاً افزودن به ارزش رزومه‌ شما) و درباره‌‌ آنچه که شما از رئیس خود می ‌خواهید، واقع‌ بین باشید که آیا شما شایستگی این خواسته ‌ها را دارید؟
● مقدمه
تحولات سریع بازار به معنای آن است که هم افراد و هم سازمان‌ ها باید سخت‌ تر از قبل بر کاری که صورت می ‌دهند، تمرکز کنند. با توجه به اینکه مدت زمان کار دایمی در سازمان ‌ها به شدت در حال کاهش است، شرکت ‌ها و سازمان های جدید جایگزین‌ های مناسبی برای کارکنان آنها محسوب می‌ شوند. بدین ترتیب اگر افراد خود را با نیازهای آینده وفق ندهند، نه تنها با خطر مازاد نیرو بلکه با خطر بی ‌توجهی به اطلاعات و مهارت ‌هایشان مواجه می ‌شوند.
در چنین شرایطی، منظور از دوران شغلی چیست؟ هنوز هم این مفهوم، برای ترسیم مسیر آینده‌ افراد اهمیت دارد. البته، این امر دیگر بدان معنا نیست که شما تمام عمرتان را برای یک کارفرما و در یک صنعت یا حوزه‌ خاص کار کنید. این امر به معنای سازگاری و انعطاف ‌پذیری بیشتر و تدوین طرح شغلی بر اساس شرایط متغیر است که هم به صورت فردی و هم در ارتباط با بازار کار رخ می ‌دهند.
● انتخاب یک دوره‌ شغلی
برای برخی افراد با فشارهای اقتصادی یا خانوادگی و یا بدون آنها، یافتن یک شغل و استمرار آن کار ساده ‌ای تلقی می ‌شود اما برای دیگران چنین نیست و آنان برای یافتن مسیر شغلی خود به زمان نیاز دارند. اگر می ‌خواهید موفق شوید، باید از کاری که می‌ کنید لذت ببرید و کاری را انجام دهید که باعث شکل ‌گیری افکار و افزایش نیرو و انرژی شما می ‌شود.
اگر زود دست به انتخاب نزنید، نمی ‌توانید تصمیمات سخت مربوط به آینده خود را اتخاذ کنید. در مورد حوزه‌ ای که انتخاب کرده ‌اید، تحقیق کنید، موانع پیش روی خود را مشخص سازید و ببینید مدت و چرخه‌ حیات شغلی که انتخاب کرده‌ اید چه میزان است. این را نیز در نظر داشته باشید که ممکن است بعدها تغییری در مسیر خود ایجاد کنید.
البته ممکن است دیر عمل کردن هم، مزایای خاص خود را داشته باشد و شما بتوانید قبل از اینکه تعهدی را برای خودتان ایجاد کنید، همه‌ موارد را بسنجید. برنامه ‌ریزی دوران شغلی اغلب به معنای استفاده از فرصت ‌های پیش ‌رو است نه صرفاً دنبال کردن یک ایده‌ واحد. بسیاری از افراد موفق، در ابتدای کارشان ایده ‌ای کاملاً متفاوت با آنچه که داشته‌ اند در انتها به دست آورده‌ اند. آنان از تجربیات مثبت و منفی که در طول راه کسب کرده‌ اند، درس می ‌گیرند و متعاقباً دست به انتخاب می ‌زنند. البته آنان وقتی تصمیم گرفتند که چه کار کنند، ذهنشان را بر روی این موضوع متمرکز خواهند کرد.
اهمیت مدارک تحصیلی و دانشگاهی، به کشوری بستگی دارد که شما قصد دارید در آن فعالیت کنید. برخی کارفرمایان، مدرک تحصیلی را اولین گام برای گزینش بخش اعظم متقاضیان شغلی می ‌دانند. همچنان که شما به مسیر شغلی خود ادامه می ‌دهید، سوابق تحصیلی اهمیت بیشتری می ‌یابند.
● فعالیت‌های عمومی و تخصصی
اگر در حوزه‌ ای تخصص دارید، این دلیل خوبی برای کارفرمایان برای استخدام و حفظ شما خواهد بود. شما با گزینه ‌های مختلفی برای حفظ جایگاه تخصصی خود و توسعه‌ مهارت‌ های مدیریتی خویش مواجه خواهید بود.
به نظر می ‌رسد که سازمان‌ ها گرایش بیشتری به دو نوع تخصص دارند. برخی توانمندی‌ ها، محور و نقطه‌ ثقل کاری هستند که سازمان ‌ها انجام می ‌دهند (مانند علوم مهندسی، فعالیت ‌های توزیع و پشتیبانی محصولات و تجارت). دیگر توانمندی‌ ها، برای پشتیبانی و حمایت از فعالیت ‌های محوری، مورد نیاز هستند (مانند امور مالی، بازاریابی، فن ‌آوری اطلاعات، امور پرسنلی، ارتباطات، مدیریت اموال و غیره). همه‌ این اقدامات به افرادی متخصص نیاز دارد .
اگر شما بخواهید فقط به دنبال متخصص شدن خود باشید، آنگاه طیف مشاغلی که شرکت ‌ها می ‌توانند به شما پیشنهاد کنند، کاهش خواهد یافت و سرانجام شما به بن ‌بست خواهید رسید. در این زمان، شما مجبور می ‌شوید به سراغ مدیریت عمومی یا مشاوره بروید. همزمان با اینکه شما از نردبان مدیریت بالا می ‌روید، ضروری است که توانایی‌ های مدیریت عمومی همچون اثربخشی در زمینه‌ رهبری و ایجاد انگیزه در تیم‌ ها، مدیریت تحولات، مدیریت پروژه ‌ها و درک سیستم ‌ها و عرصه‌ های بازرگانی را نیز فرا بگیرید.
اگر می‌ خواهید وارد فعالیت‌ های پشتیبانی شوید، نخست باید برخی از تخصص ‌های مورد نیاز را بیاموزید. اگر می‌ خواهید به مشاوره بپردازید، به خاطر داشته باشید که درآمد و جایگاه واقعی شما زمانی محقق می ‌شود که مالک یا شریک یک کسب و کار باشید که البته دستیابی به چنین هدفی کار ساده‌ ای نیست.
● عوامل مهم برنامه ‌ریزی
شما چه در داخل سازمان‌ ها و چه در بین آنها حرکت کنید، باید همواره توانایی خود در مواجهه با چالش‌ های مختلف را نشان دهید، مسئولیت ‌پذیری خویش را اثبات کنید، از تجاربتان درس بگیرید، در تیم‌ های در اختیار خود ایجاد انگیزه کنید و از همه مهم ‌تر، به نتایج مد نظر خود دست یابید. شما با توجه به سطح بلندپروازی‌ های خود، باید به طور مستمر از خصوصیات، اطلاعات و مهارت‌ های مورد نیاز در آینده آگاه باشید و نباید از اطلاعات و مهارت ‌های روز دور شوید.
این موارد را در نظر داشته باشید:
▪ برای چه کار می ‌کنید؟ رضایت شغلی، جایگاه، رفاه مادی، ثروت واقعی و یا دستیابی به قدرت؛
▪ هدف از تشکیل خانواده (و زمان آن)؛
▪ احساس نیاز به مالکیت یک کسب و کار (کوچک یا بزرگ)، تبدیل شدن به رهبر یک سازمان یا حداقل بخشی از آن؛
▪ تمایل به ماندن در یک منطقه‌ خاص جغرافیایی یا تمایل به نقل مکان از جایی؛
▪ ترسیم نمایه‌ فردی برای کمک به خود برای درک توانمندی‌ ها و ارزش‌ های بلند مدت.
● انتخاب یک کافرما
تهیه‌ رزومه‌ شما، دو معنا و مفهوم را به دنبال دارد: پیشرفت تدریجی از طریق انجام وظایف حرفه ‌ای، کسب تجربه و مسئولیت ‌پذیری؛ و کار برای کارفرمایان معتبر. رقابت برای کارفرمایان معتبرتر به شدت فشرده است.
البته پول هم یک شاخصه‌ کلیدی در تصمیمات افراد به ویژه در اوایل دوران شغلی یا زمانی است که خانواده‌ ها با مسایل مالی مواجهند. مزایایی همچون بازنشستگی و توسعه‌ شغلی نیز مهم هستند. همچنین میزان ترک سازمان ‌ها در میان افراد افزایش یافته زیرا آنان از فرصت‌ هایی که در اختیار دارند، راضی نیستند یا شرایط مالی آنان را قانع نمی ‌کند.
بنابراین قبل از این که شغلی را بپذیرید، باید ببینید که شرایط داخلی شرکت‌ ها به ویژه در بخش یا قسمتی که قرار است شما کار کنید، چگونه است. حقیقت برخی کارفرمایان هیچ انطباقی با شهرت آنان ندارد و در این صورت دستمزدتان هر چه که باشد، شما هیچ علاقه ‌ای به شغلتان پیدا نخواهید کرد.
● کنترل داشتن
احتمال زیادی وجود دارد سازمانی که شما به آن ملحق می‌ شوید، با سازمان دیگری ادغام شود، سهام آن خریده شود یا نوعی تجدید ساختار را تجربه کند که این امر به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر مسیر شغلی شما تأثیر می ‌گذارد. از چنین رخدادهایی به عنوان فرصتی برای یادگیری استفاده کنید. به خاطر داشته باشید که شما باید در نهایت به خود اتکا کنید تا بتوانید استعدادتان را شکوفا ساخته و به موفقیت برسید – هیچ کس دیگری به اندازه‌ خودتان علاقه‌ مند به شما نیست!
● عملی ساختن آن
▪ انتظار نداشته باشید که دوران شغلی شما تنها با یک کارفرما یا الزاماً در یک صنعت یا یک تخصص خاص باشد.
▪ روش ‌هایی را برای پیشرفت خود شناسایی کنید و ایده‌ هایی را برای آینده‌ دوران شغلی خود برگزینید .
▪ همچنان که به جلو می ‌روید، آمادگی استفاده از فرصت‌ ها را داشته باشید نه اینکه خود را محدود به یک ایده‌ واحد کنید.
▪ ضروری است که در یک حوزه تخصص داشته باشید تا کارفرمایان به این دلیل شما را استخدام و حفظ کنند.
▪ ببینید به عنوان مدیر تحول یا مدیر پروژه‌ ها، چگونه می ‌توانید تیم‌ ها را اداره کرده و در آنها ایجاد انگیزه کنید.
▪ طرح شغلی شما باید دربرگیرنده‌ یک ارزیابی واقع ‌بینانه از توانایی ‌های شما برای نیل به موفقیت باشد. این طرح باید متناسب با بلندپروازی ‌های فردی و مالی شما باشد.
● نتیجه
تعیین دوره‌ شغلی، زمانی اهمیت فزاینده‌ ای می‌یابد که بدانیم وفاداری سنتی کارکنان به شدت کاهش یافته و کارمندان یاد گرفته‌ اند چگونه نسبت به شرایط و الگوهای استخدامی انعطاف ‌پذیر باشند. توسعه‌ و ارتقای شغلی (بر اساس سنوات) دیگر متعلق به گذشته است. بنابراین اگر کارفرمایان نخواهند یک مسیر شغلی دایمی را ترسیم کنند، چه کسانی می‌ خواهند این کار را انجام دهند؟ پاسخ این سؤال خود فرد است و مسئولیت ‌پذیری و انتخاب دوره‌ شغلی برای آینده، نیازمند تمرکز بر خود است. نکاتی مهم و کلیدی وجود دارند که شما باید در زمان تعیین دوران شغلی خویش، آنها را مد نظر داشته باشید:
▪ درک، ارزش و توسعه‌ مهارت ‌های خود – توجه داشته باشید که قصد دارید چه کاری انجام دهید، از چه کاری لذت می‌ برید و چرا آن کار را دوست دارید. این موارد به شما کمک می‌ کنند تا یک دوره‌ شغلی رضایت ‌بخش را انتخاب کنید.
▪ تمامی عواملی را که برایتان مهم هستند، بشناسید – از جمله ً نقل مکان در مناطق مختلف جغرافیایی، زمان اختصاص داده شده به خانواده و کارهای فنی و حرفه‌ ای.
▪ از بحث کردن در باره این موضوع با دیگران هراس نداشته باشید – دوستان و خانواده می‌ توانند کمک زیادی به شما بکنند زیرا آنها اغلب چیزهایی را درباره‌ شما می‌ دانند که ممکن است شما خود غافل از آنها باشید!
▪ دوران شغلی خود را برنامه ‌ریزی کنید – اما نه خیلی بیش از حد! فرصت‌ ها را ببینید و خود را با تغییرات مثبت و منفی وفق دهید. این موارد می ‌توانند بر طرح شغلی شما تأثیرگذار باشند.
در نهایت، همه چیز را در کنترل خود داشته باشید و آنچه را عملی سازد که واقعاً برایتان اهمیت دارد. دیگران به ندرت می ‌توانند به شما کمک کنند یا تضمین کنند که دوران شغلی شما دقیقاً همان چیزی خواهد بود که می‌ خواهید. مسئولیت واکنش نشان دادن به شرایط محیطی، فقط و فقط بر عهده‌ خود شما است.

مترجم: گروه مترجمان میثاق مدیران
برای اطلاعات بیشتر
کتب:
«خودتان را به اوج برسانید»، فورتگانگ برمن ، ۱۹۹۸
«انتخاب و توسعه‌ دوران شغلی»، دوان براون ، ۲۰۰۲
«زندگی شغلی: امیدها و مشکلات مشاغل مدرن»، جوان جیولا ، ۲۰۰۰
«همه‌ ما خودفرما هستیم: قرارداد نوین اجتماعی برای کار در دنیایی متغیر»، کلیف هاکیم ، ۱۹۹۴
«فیل و فنجان: بازتابی از افکار متخصصان بی ‌علاقه»، چارلز هندی ، ۲۰۰۲
«مسیریاب»، نیکلاس لور ، ۱۹۹۸

منبع : نشریه میثاق مدیران