شرکت های نرم افزاری و مشکلات حضور در مناقصات بین المللی

معمولا بسیاری از کشورها از جمله ایران، به منظور افزایش کیفیت کالا یا خدمات دریافتی و کاهش هزینه های اجرای طرح با ایجاد رقابت در قالب برگزاری مناقصه سعی در رفع نیازهای خود دارند. روزانه هزاران مناقصه بین المللی در سطح جهان برگزار می شود که بخش بسیار قابل توجهی از آن ها در رابطه با فن آوری اطلاعات می باشد. رویکرد اغلب کشورها به سمت استفاده از فن آوری اطلاعات در عرصه های مختلف زندگی بوده و این امر به ویژه در کشورهای در حال توسعه سبب ایجاد بازار بسیار بزرگی در سطح جهانی گردیده است که برگزاری روزانه صدها مناقصه بین المللی گواه این موضوع می باشد. در حال حاضر بسیاری از شرکت های غربی به صورت مستقل و یا همکاری کشورهای دیگر در این مناقصات شرکت و سود هنگفتی را نصیب خود می نمایند.
در این بین جایگاه شرکت های ایرانی کجاست؟ متاسفانه فعلا جایگاهی در این صنعت برای ایران وجود ندارد. در حدود ۱۰ سال پیش در صدور خدمات فنی مهندسی نظیر سدسازی، ساختمان سازی و جاده سازی، ایجاد نیروگاه های مختلف، تصویه خانه ها و . . . نیز هیچ جایگاهی برای شرکت های ایرانی وجود نداشت ولیکن با حمایت دولت آقای خاتمی، ایجاد بسترهای لازم والبته هوش و استعداد و تلاش و پیگیری فراوان شرکت های ایرانی، کشورمان در طی ۱۰ سال گذشته به یکی از بازیگرهای اصلی صدور خدمات فنی و مهندسی در زمینه های یاد شده تبدیل گشته و ایرانی ها در کمتر مناقصه ای در سطح آسیای میانه، آسیای غربی و آفریقا بازنده از صحنه رقابت بیرون می آیند و صادرات خدمات ایران در این زمینه از مرز ۴میلیارد دلار گذشته است.
بنابراین امکان تکرار چنین توفیقی برای صدور خدمات نرم افزاری ممکن بوده و هم سابقه کار مشابه در گذشته بسیار نزدیک در داخل کشور موجود می باشد. در حال حاضر مشکلات اجرایی بسیاری در سر راه حضور شرکت های نرم افزاری جهت حضور در مناقصات بین المللی وجود دارد که بخشی از آن به دولت و بخش دیگری از آن به خود شرکت های نرم افزاری برمی گردد. این مشکلات عبارتند از:
●عدم امکان صدور آسان ضمانت نامه های مختلف ارزی نظیر شرکت در مناقصه، پیش پرداخت و حسن انجام کار برای شرکت های نرم افزاری.
در حال حاضر یکی از ملزومات دریافت این ضمانت نامه ها وجود رتبه بندی و تعیین سقف توانایی اجرای پروژه از سوی دفتر امور پیمانکاران و مشاورین سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور می باشد که عملا برای شرکت های نرم افزاری با استدلال تفویض اختیارات به شورای عالی انفورماتیک از سوی این دفتر این رتبه بندی انجام نمی شود و کمیته های مختلف صدور خدمات و بانک ها نیز بر اساس آیین نامه های موجود در این رابطه، مجوز شورای عالی انفورماتیک را برای صدور ضمانت نامه کافی نمی دانند و اصولا شرایط اعلام شده از سوی آن دفتر مناسب شرکت های نرم افزاری نبوده و با روح فعالیت این شرکت ها مغایرت دارد. در واقع در حال حاضر عملا امکان اخذ ضمانت نامه های یاد شده برای شرکت های نرم افزاری وجود ندارد و این در حالیست که این گونه ضمانت نامه ها لز بدیهی ترین ابزار حضور در مناقصات بین المللی می باشد.
●عدم حمایت مناسب بانک ها
بانک ها موظف هستند از محل منابع خود و صندوق ذخیره ارزی پروژه های خدمات فنی و مهندسی را مورد حمایت قرار دهند و معمولا جهت تسهیل در امر تامین وثایق مورد نیاز، خود طرح را در اختیار می‌‌گیرند. در رابطه با پروژه های فیزیکی نظیر ساختمان و جاده سازی این امر مقدور می باشد ولیکن در رابطه با پروژه های نرم افزاری به علت ماهیت غیر فیزیکی طرح قطعا باید تسهیلات ویژه ای در اختیار شرکت های نرم افزاری قرار گیرد که هم اکنون برای بانک ها تعریف نشده می باشد.
●مشکلات شرکت های نرم افزاری
شرکت های نرم افزاری جهت حضور در مناقصات ضمن افزایش توان فنی و اجرایی خود، باید حتما خود را به ابزار زیر مجهز نمایند:
الف- اخذ گواهی نامه های بین المللی نظیر Tickit ، CMM و . . . برای مشتریان خارجی پیاده کردن روح این استانداردها در فرایند تولید نرم افزار. کارفرمایان خارجی توجه ویژه ای به این استانداردها دارند.
ب- بالا بردن توانایی های خود در امر مستندسازی و ارتباط مناسب و مدون درون و بیرون سازمانی جهت تعامل در سطح بین المللی
ج- افزایش مهارت های مربوط به زبان های بین المللی به ویژه انگلیسی برای افراد مرتبط در هر سازمان
د- استفاده از مشاورین مجرب در امر تنظیم اسناد مناقصات بین المللی و دادن پیشنهاد قیمت مناسب
ه- ایجاد رابطه های کاری به ویژه در قالب Joint Venture با شرکت های معتبر خارجی
و- شرکت در مناقصات در قالب کنسرسیوم های تخصصی به منظور افزایش توانایی ها و بالا بردن قابلیت چانه زنی
ز- ارتباط با کلیه مرکز اطلاع رسانی جهت دریافت اخبار مربوط به مناقصات بین المللی
به هر حال دیر یا زود شرکت های نرم افزاری ایرانی باید در عرصه های بین المللی حضور پیدا کنند و حداقل دراین زمینه از شرکت های فعال درامر صادرات خدمات فنی و مهندسی نظیر ساختمان و سدسازی عقب نمانند و گرنه کشورهای دیگر در همین منطقه با وجود تمام مزیت های رقابتی بالقوه شرکت های ایرانی جایگزین ایران در بازارهای بکر منطقه خواهند شد.


علی اصغر هلالی
* مدیرعامل شرکت آرشام کوشا
صادرکننده نمونه کشور درزمینه صدور خدمات مهندسی نرم افزار

منبع : پایگاه اطلاع رسانی ITanalyze