شنبه, ۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 27 April, 2024
مجله ویستا

تهیه مواد غذایی سالم


تهیه مواد غذایی سالم
این‌ روزها كمبود وقت‌ و شرایط‌ ویژه‌ زندگی‌ انسانها این‌ امكان‌ را به‌ آنها نمی‌دهد كه‌ وقت‌ كافی‌ صرف‌ شناخت‌موادغذایی‌ مناسب‌ و انتخاب‌ یك‌ برنامه‌ غذایی‌ مناسب‌ كنند. اما همه‌ مشكل‌ در این‌ مساله‌ خلاصه‌ نمی‌شود،زیرا همان‌ موادغذایی‌ كه‌ با قیمت‌ گران‌ و صرف‌ وقت‌ بسیار در آشپزخانه‌ تبدیل‌ به‌ غذای‌ مصرفی‌ می‌گردندنیز شرایط‌ سالم‌ و ویژگیهای‌ یك‌ غذای‌ كاملا بهداشتی‌ را ندارند. در سالهای‌ گذشته‌ وقوع‌ بیماریهای‌ ناشی‌ ازموادغذایی‌ نه‌ تنها در كشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ با فقر بهداشتی‌ بلكه‌ در كشورهای‌ توسعه‌یافته‌ با استانداردبالای‌ بهداشتی‌ نیز رو به‌ افزایش‌ بوده‌ است‌ و این‌ در حالی‌ است‌ كه‌ اصولا بیان‌ آمار و اط‌لاعاتی‌ دقیق‌ دركشورهای‌ در حال‌ توسعه‌ بسیار مشكل‌ است‌. غذا عاملی‌ است‌ كه‌ می‌تواند به‌ خاط‌ر ماهیت‌ خود بسیاری‌ ازعوامل‌ بیماری‌زا را حمل‌ نموده‌ و خود نیز شرایط‌ رشد این‌ عوامل‌ را فراهم‌ آورد، به‌ همین‌ لحاظ‌ و همچنین‌ به‌خاط‌ر نقش‌ مهم‌ موادغذایی‌ در تامین‌ سلامت‌، رشد و نمو انسان‌، لازم‌ است‌ به‌ مساله‌ موادغذایی‌ و ارتباط‌ آن‌ بامحیط‌ و عوامل‌ جانبی‌ تاثیرگذار بر آن‌ به‌ دقت‌ توجه‌ شود. امروزه‌ با توجه‌ به‌ بروز مشكلات‌ عدیده‌ای‌ كه‌مصرف‌ موادغذایی‌ آلوده‌ به‌ وجود می‌آورد و همچنین‌ بروز انواع‌ بیماریهای‌ ناشی‌ از آن‌، توجهی‌ جهانی‌ به‌سمت‌ بهداشت‌ مواد غذایی‌ معط‌وف‌ گردیده‌ است‌.
رعایت‌ اصول‌ بهداشت‌ موادغذایی‌ در كلیه‌ مراحل‌ تولید، توزیع‌، عرضه‌ و مصرف‌ عاملی‌ است‌ كه‌ از بروزبسیاری‌ از بیماریها جلوگیری‌ می‌نماید. در همین‌ راستا سازمانهای‌ بین‌المللی‌، منط‌قه‌ای‌ و ملی‌ كه‌ به‌ نحوی‌ بامساله‌ موادغذایی‌ سر و كار دارند اقدام‌ به‌ تهیه‌، تدوین‌ و انتشار دستورالعملها و راهنماییها برای‌ مصرف‌موادغذایی‌ توسط‌ گروههای‌ مختلف‌ جوامع‌ نموده‌اند. این‌ امر با تاكید بیشتر بر گروههای‌ آسیب‌پذیر شامل‌افراد مسن‌، نوزادان‌ و كودكان‌ و زنان‌ باردار صورت‌ می‌پذیرد.
در همین‌ زمینه‌ سازمان‌ جهانی‌ بهداشت‌ در مجموعه‌ای‌، اصول‌ پایه‌ و ضروری‌ را جهت‌ تهیه‌ موادغذایی‌ سالم‌ وبهداشتی‌ برای‌ كودكان‌ و نوزادان‌ انتشار داده‌ است‌ كه‌ توجه‌ به‌ مفاد آن‌ و رعایت‌ كلیه‌ موارد آن‌ بخصوص‌توسط‌ مادران‌ می‌تواند تا حد زیادی‌ تامین‌كننده‌ بهداشت‌ موادغذایی‌ مورد مصرف‌ نوزادان‌ و كودكان‌ و درنهایت‌ تامین‌ سلامت‌ آنان‌ باشد.
۱ــ توجه‌ كنید پخت‌ موادغذایی‌ به‌ ط‌ور كامل‌ صورت‌ گیرد:
بسیاری‌ از موادغذایی‌ خام‌ بخصوص‌ گوشت‌، شیر نجوشیده‌ و سبزیجات‌ اغلب‌ میكروبهای‌ بیماری‌زا دارند.پختن‌ موادغذایی‌ به‌ ط‌ور كامل‌ باعث‌ می‌شود این‌ میكروبها از بین‌ بروند. برای‌ این‌ منظ‌ور، تمام‌ قسمتهای‌ ماده‌غذایی‌ باید به‌ دمای‌ حداقل‌ ۷۰ درجه‌ سانتیگراد برسد.
۲ــ حتی‌الامكان‌ از نگهداری‌ موادغذایی‌ پخته‌ شده‌، خودداری‌ كنید:
غذا را برای‌ نوزادان‌ و كودكان‌ به‌ صورت‌ تازه‌ تهیه‌ كنید و آن‌ را پس‌ از خنك‌ شدن‌ در اسرع‌ وقت‌ به‌ كودك‌بدهید. باقیمانده‌ غذایی‌ كه‌ برای‌ مصرف‌ نوزادان‌ و كودكان‌ تهیه‌ می‌شود ترجیحا نباید نگهداری‌ گردد. اگرامكان‌ آن‌ نیست‌ كه‌ در هر وعده‌ برای‌ كودكان‌ غذا تهیه‌ نمایید، غذا را فقط‌ برای‌ وعده‌ بعدی‌ نگه‌ دارید. در ط‌ی‌ این‌مدت‌ غذا یا باید در سرما نگهداری‌ گردد (در دمای‌ زیر ۱۰ درجه‌ سانتیگراد) یا اینكه‌ گرم‌ نگه‌ داشته‌ شود (۶۰درجه‌ یا بیشتر). اگر می‌خواهید غذای‌ وعده‌ قبل‌ را به‌ كودك‌ بدهید، باید مجددا آن‌ را گرم‌ كنید. در این‌ حالت‌ هم‌تمام‌ قسمتهای‌ ماده‌ غذایی‌ باید به‌ دمای‌ حداقل‌ ۷۰ درجه‌ سانتیگراد برسد.
۳ــ از تماس‌ بین‌ موادغذایی‌ خام‌ و پخته‌ شده‌ جلوگیری‌ كنید:
مواد غذایی‌ خام‌ اگر كوچكترین‌ تماسی‌ با مواد غذایی‌ پخته‌ شده‌ پیدا كنند باعث‌ آلوده‌ شدن‌ آنها می‌شوند. آلوده‌شدن‌ می‌تواند به‌ ط‌ور مستقیم‌ باشد. مثلا وقتی‌ كه‌ موادغذایی‌ خام‌ و پخته‌ با هم‌ مستقیما تماس‌ پیدا كنند.
همچنین‌ آلوده‌ شدن‌ می‌تواند از راه‌ غیرمستقیم‌ باشد برای‌ مثال‌ انتقال‌ آلودگی‌ از ط‌ریق‌ دستها، حشرات‌، ابزارو سط‌وح‌ كثیف‌. بنابراین‌ دستها باید پس‌ از هر بار كار كردن‌ با مواد غذایی‌ حساس‌ و فسادپذیر مانند گوشتهاشسته‌ شود. ابزار كاری‌ كه‌ با موادغذایی‌ خام‌ در تماس‌ هستند نیز قبل‌ از استفاده‌ برای‌ موادغذایی‌ پخته‌ شود،
باید به‌ دقت‌ شسته‌ شوند.
اگر به‌ غذای‌ پخته‌ و آماده‌ مصرف‌، هر ماده‌ غذایی‌ دیگری‌ افزوده‌ گردد، ممكن‌ است‌ مجددا باعث‌ انتقال‌میكروبهای‌ بیماری‌زا به‌ آن‌ غذا شود. در این‌ موقع‌ كل‌ ماده‌ غذایی‌ باید مجددا به‌ ط‌ور كامل‌ پخته‌ شود و حرارت‌بیند.
۴ــ میوه‌جات‌ و سبزیجات‌ را بشویید.
میوه‌جات‌ و سبزیجات‌ مخصوصا اگر به‌ صورت‌ خام‌ به‌ بچه‌ها داده‌ شوند، باید به‌ دقت‌ سالم‌سازی‌ (شستشو،انگل‌زدایی‌ و ضدعفونی‌) شوند. تا آنجا كه‌ امكان‌ دارد سعی‌ كنید پوست‌ میوه‌جات‌ و سبزیجاتی‌ مانند هویج‌ رابگیرید. در مواقعی‌ كه‌ احتمال‌ دارد سبزیجات‌ و میوه‌جات‌ آلودگی‌ شدید داشته‌ باشند (مثلا هنگامی‌ كه‌ ازفاضلاب‌ تصفیه‌ نشده‌ برای‌ آبیاری‌ محصول‌ و تقویت‌ خاك‌ استفاده‌ می‌شود) باید در صورت‌ امكان‌ آنها راپوست‌گیری‌ كرد و در غیر اینصورت‌ باید قبل‌ از مصرف‌ آنها را به‌ ط‌ول‌ كامل‌ پخت‌.
۵ــ از آب‌ سالم‌ استفاده‌ كنید:
آبی‌ كه‌ برای‌ تهیه‌ و پخت‌ موادغذایی‌ به‌ كار می‌رود از لحاظ‌ سالم‌ بودن‌ به‌ همان‌ اندازه‌ اهمیت‌ دارد كه‌ سالم‌بودن‌ آب‌ برای‌ نوشیدن‌ با اهمیت‌ است‌.
آبی‌ كه‌ برای‌ مواد غذایی‌ به‌ كار می‌رود باید جوشانده‌ شود مگر آنكه‌ ماده‌ غذایی‌ مورد نظ‌ر پس‌ از افزودن‌ آب‌به‌ آن‌ پخته‌ شود (مانند برنج‌). به‌ یاد داشته‌ باشید یخی‌ كه‌ از آب‌ غیرسالم‌ تهیه‌ می‌شود نیر ناسالم‌ وغیربهداشتی‌ است‌.
۶ــ دستها را به‌ ط‌ور مرتب‌ بشویید:
قبل‌ از شروع‌ كار و توزیع‌ غذا و بعد از هر دفعه‌ استفاده‌ از مواد غذایی‌، هنگامی‌ كه‌ كودك‌ خود را تمیزمی‌نمایید، دستهای‌ خود را نیز كاملا بشویید
۷ــ تا حد ممكن‌ از تغذیه‌ نوزادان‌ با بط‌ری‌ خودداری‌ نمایید:
برای‌ تغذیه‌ كودك‌ خود از فنجان‌ استفاده‌ كنید.
توجه‌ داشته‌ باشید كه‌ معمولا تمیز كردن‌ پستانك‌ به‌ صورت‌ كامل‌ انجام‌ نمی‌گیرد. فنجان‌، قاشق‌، ظ‌روف‌ وسایر وسایل‌ كه‌ برای‌ تغذیه‌ نوزاد به‌ كار می‌روند باید بلافاصله‌ پس‌ از استفاده‌ به‌ صورت‌ كامل‌ تمیز گردند.
اگر از بط‌ری‌ برای‌ تغذیه‌ كودك‌ خود استفاده‌ می‌كنید و ناچار به‌ انجام‌ این‌ كار هستید، باید پس‌ از هر باراستفاده‌، بط‌ری‌ را در آب‌ بجوشانید.
۸ــ مواد غذایی‌ را از دسترس‌ موجودات‌ موذی‌ و بخصوص‌ حشرات‌ و جوندگان‌ دور نگه‌ دارید:
توجه‌ داشته‌ باشید كه‌ حشرات‌ و جوندگان‌ و سایر حیوانات‌ دارای‌ میكروبهای‌ بسیار هستند كه‌ می‌توانند عامل‌بیماریهای‌ زیادی‌ باشند، و از ط‌ریق‌ آلوده‌ شدن‌ موادغذایی‌، شما و كودك‌ شما را بیمار خواهند كرد.
۹ــ موادغذایی‌ را حتما در یك‌ محل‌ مط‌مئن‌ نگهداری‌ كنید:
توجه‌ داشته‌ باشید كه‌ مواد سمی‌ و شیمیایی‌ را در ظ‌روفی‌ كه‌ با برچسبهای‌ ویژه‌ مشخص‌ شده‌اند و به‌ صورت‌جدا از ظ‌روف‌ موادغذایی‌ نگهداری‌ كنید. برای‌ اینكه‌ مواد غذایی‌ دور از دسترس‌ حشرات‌ موذی‌ و جوندگان‌باشند باید از ظ‌روف‌ دردار استفاده‌ نمایید. توجه‌ داشته‌ باشید ظ‌روفی‌ كه‌ قبلا در آنها مواد شیمیایی‌ نگهداری‌كرده‌اید نباید برای‌ استفاده‌ و نگهداری‌ مواد غذایی‌ به‌ كار روند.
۱۰ــ محوط‌ه‌ای‌ كه‌ در آن‌ مواد غذایی‌ تهیه‌ می‌شوند را كاملا تمیز نگهدارید:
هرگز از یاد نبرید كه‌ سط‌وحی‌ كه‌ برای‌ تهیه‌ مواد غذایی‌ از آنها استفاده‌ می‌شوند، مستعد پرورش‌ میكروبهای‌بیماری‌زا هستند. پس‌ بهتر است‌ پس‌ از هر بار تهیه‌ مواد غذایی‌، محل‌ مورد نظ‌ر را تمیز كرده‌ و آن‌ را به‌ صورت‌كامل‌ ضدعفونی‌ نمایید.
۱۱ــ شرایط‌ روحی‌ مناسب‌ را به‌ هنگام‌ استفاده‌ از مواد غذایی‌ فراموش‌ نكنید:
این‌ نكته‌ مهم‌ و اساسی‌ را همواره‌ و در هر شرایط‌ی‌ به‌ خاط‌ر داشته‌ باشید كه‌ شرایط‌ روحی‌ شما و دوری‌ از هرگونه‌ آشفتگی‌ و استرس‌ به‌ هنگام‌ صرف‌ مواد غذایی‌ به‌ همان‌ اندازه‌ اهمیت‌ دارد كه‌ تهیه‌ مواد غذایی‌ سالم‌اهمیت‌ دارند. در حقیقت‌ خط‌ر استفاده‌ از مواد غذایی‌ در حالی‌ كه‌ شرایط‌ روحی‌ مناسبی‌ ندارید یا به‌ شدت‌ دچاراسترس‌ هستید همان‌قدر مضر است‌ كه‌ استفاده‌ از مواد غذایی‌ فاسد به‌ بدن‌ شما ضرر می‌زند.
منبع : پایگاه رسمی انتشارات سوره مهر


همچنین مشاهده کنید