در دروازه را می توان بست ولی دهان مردم را نمی توان بست

هر گاه کسی از عیب جویی و خرده گیری دیگران در مورد اعمال و رفتار خود احساس ناراحتی کند، عبارت بالا از باب دلجویی و نصیحت گفته می شود، اکنون ببینیم این عبارت مثلی چگونه بر سر زبان ها افتاده است.بعضی از داستان نویسان عبارت مثلی بالا را از ملانصرالدین می دانند در حالی که ملانصرالدین یک شخصیت افسانه ای است که وجود تاریخی از او اثبات نشده است.
حقیقت این است که ریشه این ضرب المثل را باید در موعظه ها و نصیحت های حکیمانه لقمان به فرزندش جست وجو کرد.
یکی از نصایح حکیمانه لقمان به فرزندش این بود که در اعمال و رفتارش صرفا خشنودی خدا و رضای وجدان را در نظر بگیرد و به حرف مردم چندان اهمیت ندهد. پسر لقمان چون مثل پدرش اهل چون و چرا بود برای اطمینان خاطر شاهد عینی خواست و لقمان هم گفت: بسیار خوب الآن آماده شود تا با هم به سفر برویم و در مسیر سفر، من پرده از این راز بردارم.فرزند لقمان دستور پدر را اطاعت کرد. وقتی مرکب را آماده کرد، لقمان سوار شد و به پسر گفت تا دنبال او بیاید.در همان زمان از کنار عده ای گذشتند که در مزرعه مشغول کار بودند آن ها با دیدن لقمان و پسرش گفتند: عجب مرد سنگدلی، خود سوار است و کودک ضعیف پیاده! لقمان با شنیدن این حرف پسر را سوار کرد و خود پیاده به دنبال او آمد.
باز عده ای رسیدند، این بار مردم گفتند: عجب فرزند بی ادبی که حرمت پدر را نگاه نمی دارد، خود که جوان و نیرومند سواره است و پدر پیرش پیاده!این بار لقمان هم پشت سرش سوار شد. رفتند و رفتند تا به عده ای دیگر رسیدند، این بار مردم گفتند: عجب آدم های بی انصافی! هم بارشان را بر این حیوان نحیف گذاشته اند و هم خودشان سوار او شده اند! در این هنگام هر دو از اسب پیاده شدند و رفتند و رفتند تا به دهکده ای رسیدند. این بار اهالی دهکده گفتند: عجب آدم هایی، اسب همراهشان است و پیاده می آیند، حتما اسب را بیشتر از خودشان دوست دارند.
وقتی سفر این پدر و پسر به این جا رسید، لقمان با لبخندی مسرت بار به فرزند خود گفت: این تصویری از آن حقیقتی بود که با تو گفتم. خودت متوجه شدی که هر کاری انجام دهی نمی توان رضایت همه آدم ها را جلب کنی و حرف هر کدام را بپذیری دیگری به تو طعنه می زند! پس بهتر که راه خودت را بروی و به حرف کسی گوش ندهی!

برگرفته از سایت رسا شعر

منبع : روزنامه خراسان