۳ اردیبهشت ـ ۲۳ آوریل ـ اتحادیه «دلوس» بر ضد امپراتوری ایران

۲۳ آوریل سال ۴۷۸ پیش از میلاد سران كشور ــ شهرها و جزایر یونانی كه اتحادیه « دلوس » را به منظور مقابله گروهی با تهدیدهای ایران ــ تنها ابرقدرت وقت جهان ــ تشكیل داده بودند اعلامیه ای را امضاء كردند كه در آن آمده بود : وجود یك ابر قدرت در جهان ؛ مغایر نظم گیتی ، منطق و عقل سلیم و منافع ملل است و آنان این اتحادیه (Delian League) را تشكیل داده اند تا در برابر زورگویی ایرانیان بایستند و بدون دغدغه از خطر تجاوز نظامی و تنها ماندن در برابر تعرض ، به زندگانی خود ادامه دهند. « دلوس » نخستین اتحادیه ملل كوچك در برابر یك دولت بزرگ در طول تاریخ بشمار می رود . نام این اتحادیه از جزیره « دلوس » گرفته شده است ، زیرا طلا و نقره جمع آوری شده از اعضای اتحادیه در این جزیره نگهداری می شد. اتحادیه « دلوس » كه بی شباهت به كنفدراسیونهای امروز نبود به ابتكار آریستیدس آتنی ( متوفا در ۴۶۸ پیش از میلاد ) تاسیس شده بود.
پس از دوحمله سنگین ایران به یونان و سقوط آتن ، بیشتر یونانیان انتظار حمله دیگری را می كشیدند. در حمله دوم ایران آتنی ها مجبور به انتقال خانواده های خود به كشتی و انتقال به جزایر شده بودند و پس از بازگشت ایرانیان تصمیم به كشیدن دیوار به گرد شهر آتن گرفتند كه اسپارتی ها مخالفت كردند و استدلالشان این بود كه ایرانیان شهر را تصرف و چون دارای دیوار است آنجا را تبدیل به یك دژ دائمی در قلب جهان یونانیان خواهند كرد.
آتنی ها به این مخالفت توجه نكردند و دیوار را كشیدند و اسپارت نیز از شركت در اتحادیه « دلوس » خودداری كرد و به سوی ایران متمایل شد ، مخصوصا كه پائوسانیاس ( پوزانیاس ) ژنرال اسپارتی به ایران نزدیك شده بود و پولی را كه منظما ایران برای او ارسال می داشت می پذیرفت .
پس از تشكیل اتحادیه « دلوس » بدون شركت اسپارت ، ایران از این وضعیت استفاده كرد و هنگامی كه میان اسپارت و آتن جنگ در گرفت ، به رساندن پول و كمك نظامی و تجهیزات به اسپارت پرداخت و به دست اسپارتی ها استقلال آتن را نابود ساخت و از همین زمان مورخان یونانی واژه « امپریالیست » را برای توصیف ایران بكار بردند. زد و خوردهای اسپارت و آتن كه توسیدیدس مورخ معاصر شرح آنها را نوشته است به جنگهای « پلوپونز» معروف شده اند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز