شادی تقلیدی از کریسمس

همشهری آنلاین: پای این حضور به شبکه‌های اجتماعی هم کشیده شد و اینستاگرام پر است از ویدئوهای درخت کریسمس و بابانوئل.

علاقه به برگزاری جشن کریسمس یک پدیده جدید است که به لطف حضور اینفلوئنسرها هر سال پررنگ‌تر می‌شود، اینکه چرا این موضوع بی‌ارتباط به فرهنگ و دین ما ایرانی‌ها به این نقطه رسیده است، موضوعی بود که داود طالقانی جامعه شناس در گفتگو با همشهری به آن پرداخت.

او در پاسخ به این سئوال که مناسبت‌هایی مانند کریسمس چه ارتباط و وجه مشترکی با بافت فرهنگی ما دارند، ‌ گفت: «جامعه ایران و تاریخ ایران پیوند ناگسستنی با مسیحیت و جامعه مسیحیان دارد، این موضوع را نمی‌توان نادیده گرفت بنابراین باید بدانیم که یک ارتباط بین الادیانی میان ایرانیان و مسیحیان وجود دارد ...»

به گفته این جامعه شناس «پیش از تحلیل رفتار امروز مردم باید بدانیم که در ساحت فکری، معنوی و اندیشه هم اشتراکات بسیاری میان مسلمانان و مسیحیان وجود دارد. بنابراین باید قبول کنیم که جامعه ما از نظر تاریخی و اندیشه‌ای یک پیوند عمیقی با مسیحیت دارد ...»

طالقانی تأکید کرد: «بنابراین باید بدانیم که از این منظر وجه اشتراک وجود دارد اما از دریچه دیگر برگزاری این جشن‌ها و حضور پررنگ ایرانی‌ها، می‌تواند با تهاجم فرهنگی گره بخورد. در استفاده از واژه تهاجم فرهنگی باید اما و اگرهایی را درنظر بگیریم، ‌ اگر تعریف تهاجم فرهنگی را این بدانیم که پدیده‌ای وارد جامعه‌ می‌شود که برای آن پدیدهیک ما به ازا وجود دارد، ما می‌توانیم آن پدیده جدید را به عنوان تهاجم فرهنگی تعریف کنیم. برگزاری جشن کریسمس به یک معنای خاص، تهاجم فرهنگی است، از این نظر که ما در کشورمان مجموعه‌ای از مناسک و جشن‌های ایرانی، اسلامی و شیعی داریم.»

او با اشاره به این موضوع که اگر جشن کریسمس در محله سنایی برگزار می‌شود، به معنای بزرگداشت حضرت مسیح(ع) نیست، بلکه مسئله بر محور کالاهای لوکس و ایجاد تمایز است، تشریح کرد: «در هر جامعه ای طبقات بالا که درآمد بیشتری دارند، ‌می‌توانند از این درآمد برای امور کمتر مورد توجه هزینه کنند و در مسیر ایجاد تمایز قدم برمی‌دارند، برخی برای تمایز گذاری دست به مصرف کالاهای لوکس یا افزایش سرمایه نمادین و فرهنگی می‌زنند. این افراد میخواهند فاصله طبقاتی خود را نشان دهند و به این ترتیب در ادامه راه، افرادی که در طبقات اقتصادی پایین‌تری قرار دارند، ‌تلاش می‌کنند تا دست به تقلید این رفتارها بزنند.»

او افزود: به این ترتیب برگزاری جشن کریسمس در چرخه تمایز و تقلید قرار میگیرد. کسانی ۲ دهه قبل با جشن کریسمس دست به تمایز گذاری زدند و می‌خواستند بگویند که مناسک ما جدا و غربی است تا به نوعی مرفه بودن خود را نشان دهند. به مرور سر ریز این تمایز با تقلید طبقات دیگر جامعه مواجه شد و امروز میبینیم که افرادی زیادی در خیابان‌های شهر برای برگزاری جشن کریسمس حاضر می‌شوند تا خود را شبیه آن طبقه نشان دهند.